Αντώνης Ξένος: Η «σεμνή πρόταση» του Σουίφτ διογκώνει πραγματικές καταστάσεις

Στο Θέατρο Από Κοινού παρουσιάζεται ένας σαρκαστικός μονόλογος επίκαιρος όσο ποτέ.. μια ανηλεής, μαύρη σάτιρα πάνω σ’ ένα ανθρωποφαγικό κοινωνικοπολιτικό σύστημα, γραμμένη στις αρχές της βιομηχανικής επανάστασης. Η παράσταση «Μια σεμνή πρόταση» βασίζεται στο έργο του Ιρλανδού συγγραφέα Τζόναθαν Σουίφτ, την ελεύθερη απόδοση του οποίου υπογράφει ο Αντώνης Ξένος, που ερμηνεύει τον μονόλογο σε σκηνοθεσία Δανάης Κατσαμένη.

Το CultureNow μίλησε με τον Αντώνη Ξένο.

***

-Ποια είναι η αυτή η «Σεμνή Πρόταση» που θα μας κάνετε στο Θέατρο Από Κοινού;

Απλώς θέλω να σας υποψιάσω τι ακριβώς σημαίνει “σεμνή πρόταση” από την πλευρά της Πολιτείας προς τους λαούς. Σεμνή πρόταση στις μέρες μας είναι όλες αυτές οι “παροχές” διευκολύνσεων τύπου market pass, food pass και ένα σωρό άλλων που δεν ξέρεις που σε οδηγούν να πας. Διευκολύνσεις οι οποίες σε ξεγελούν και σε προσανατολίζουν σε μια άλλη κατεύθυνση που πρέπει να πάρεις και να αγνοείς μονίμως τον αγώνα που καθημερινά πρέπει να καταβάλεις για τη βελτίωση της ζωής σου.

-Γιατί επιλέξατε να καταπιαστείτε με το συγκεκριμένο κείμενο;

Το κείμενο είναι μια αλληγορία που διατηρεί την ιστορικότητα του μέχρι και τις μέρες μας και δεν ξέρουμε μέχρι πόσους αιώνες ακόμη, το οποίο διατυπώθηκε το 17ο αιώνα, δηλαδή σε μια εποχή που η αποικιοκρατία ήταν στο ξεκίνημά της όπως και η Βιομηχανική Επανάσταση.

-Η επεξεργασία που έχετε κάνει στο κείμενο του Σουίφτ είναι αποκλειστικά στοχευμένη στο να γίνει κατάλληλο για το θεατρικό σανίδι, ή έχετε προχωρήσει και σε άλλες επεμβάσεις;

Σαν Από Κοινού Θέατρο, εμείς δουλεύουμε πάνω στα έργα των συγγραφέων και δεν κάνουμε την παραμικρή αλλοίωση στο πρωτότυπο κείμενο, ούτε δουλεύουμε πάνω σε μια ιδέα του συγγραφέα. Σταθμίζουμε πολύ καλά όλες τις παραμέτρους και προχωράμε στην πραγματοποίηση της παράστασης με τα στοιχεία που δίνει ο συγγραφέας και μόνο.

-Θα θέλατε να μας σχολιάσετε τη σκηνοθετική ματιά της Δανάης Κατσαμένη;

Είδαμε λοιπόν πως το έργο είναι ένα πέρα για πέρα πολιτικό κείμενο το οποίο έχει ενδιαφέρον για τον σύγχρονο άνθρωπο. Η κατεύθυνση που έδωσε η Δανάη Κατσαμένη να μπει το έργο σ’ ένα τέτοιο πλαίσιο πράγμα για το οποίο συμφωνήσαμε και δουλέψαμε έτσι ώστε να ολοκληρωθεί και να πάρει μια σύγχρονη μορφή η παράσταση.

-Η γραφή του Σουίφτ είναι έντονα σατιρική, μα δύσκολα μπορούμε να πούμε πως διασκεδάζει τον αναγνώστη. Τι αντιδράσεις αναμένετε από το κοινό;

«Οι ιστορίες του Γκιούλιβερ» για μένα που από την παιδική ηλικία με σημάδεψαν ήταν άκρως διασκεδαστικές και επίσης αν θέλετε αλλόκοτες. Είχαν ένα παραμορφωτικό στοιχείο. Το ίδιο συμβαίνει και με τη «Σεμνή πρόταση». Είναι διασκεδαστική, παραμορφωτική σε πολλά σημεία και διογκώνει πραγματικές καταστάσεις έτσι ώστε να γίνουν πιο ανάγλυφες και πιο αντιληπτές από τον θεατή, ο οποίος αν κατανοήσει από την αρχή όλο το ‘παιχνίδι’ με τους προβληματισμούς που βάζει ο συγγραφέας, νομίζω ότι και ο ίδιος θα ωφεληθεί από το σαρκαστικό χιούμορ του έργου και θα μπει στη διαδικασία μιας εναλλακτικής σκέψης.

-Θεωρείτε πως ένας φιλήσυχος πολίτης, που δεν αντιδρά στις «ανθρωποφαγίες» του συστήματος, πρόκειται να συγκινηθεί με ένα κείμενο, ή μια παράσταση;

Ο φιλήσυχος πολίτης σηκώνεται κάθε Κυριακή και πηγαίνει στη λειτουργία της ενορίας του, άντε να πάει να παρακολουθήσει και καμιά παρέλαση σε εθνικές επετείους. Το θέατρο, ξέρετε έγινε από ανάγκη για τα πιο ανήσυχα μυαλά, για τις πιο ανήσυχες συνειδήσεις που θέλουν να βρίσκονται πάντα στο επίκεντρο των εξελίξεων, μέσα σ’ ένα πνεύμα παγκοσμιότητας.

-Με αφορμή και την πρόσφατη προσαγωγή σας, μαζί με την κόρη σας, Αγγελική, για μια κίνηση αλληλεγγύης που προχωρήσατε προς το λαό της Παλαιστίνης, θα ήθελα ένα σχόλιό σας για το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση εντός και εκτός θεάτρου.

Ο σύγχρονος άνθρωπος και λίγο περισσότερο ο καλλιτέχνης έχουν ένα παραπάνω χρέος: να δίνουν το έναυσμα, την έμπνευση, να μπαίνουν μπροστά σε κινητοποιήσεις, να καταδικάζουν την κατάφωρη αδικία που συντελείται σε ομάδες ανθρώπων, σε λαούς που παλεύουν για το δίκιο τους. Γιατί η ελευθερία δεν θα είχε κανένα, μα κανένα νόημα, αν ήταν φυλακισμένη μόνο στα στενά όρια της σκηνής.

Διαβάστε επίσης:

Μια σεμνή πρόταση, του Τζόναθαν Σουίφτ σε σκηνοθεσία Δανάης Κατσαμένη στο Θέατρο Από Κοινού