Η διατύπωση πως “ο Φώσφορος είναι ο Έσπερος” αναφέρεται στο φιλοσοφικό δίλημμα που έχει τις ρίζες του στην αρχαία ελληνική διπλή αναγνώριση της Αφροδίτης, ως το άστρο του Έσπερου στο βραδινό ουρανό και ως τo άστρο του Φώσφορου στο πρωινό στερέωμα, αμφισβητώντας τις παραδοσιακές αντιλήψεις περί μονοσήμαντης ταυτότητας. Με άλλα λόγια, ο Φώσφορος (το πρωινό αστέρι) και ο Έσπερος (το βραδινό αστέρι) είναι δύο διαφορετικά ονόματα για το ίδιο ουράνιο σώμα. Η παρατήρηση αυτή είναι σημαντική στις φιλοσοφικές συζητήσεις, ιδίως στο πλαίσιο της ταυτότητας και της αναφοράς, καθώς αμφισβητεί την αντίληψη ότι δύο διαφορετικά ονόματα θα πρέπει να προσδιορίζουν δύο διαφορετικές οντότητες. Ο φιλόσοφος Gottlob Frege χρησιμοποίησε ως γνωστόν, το παράδειγμα του Φώσφορου και του Έσπερου για να καταδείξει την πολυπλοκότητα της ταυτότητας και τις επιπτώσεις της στις θεωρίες της αναφοράς.
Οι Λιθουανοί καλλιτέχνες Diana Radavičiūtė και Saulius Valius ξεκινούν ένα ταξίδι στη Νάξο με σκοπό να συνομιλήσουν με τον εκλιπόντα καλλιτέχνη Klaus Pfeifer στην έκθεση “Φώσφορος & Έσπερος – Διάλογος” στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Νάξου 2024. Παρά τη φυσική του απουσία, η διαχρονική παρουσία του Klaus Pfeiffer μέσα από τα έργα του στον Πύργο Μπαζαίου, υποδηλώνει την υπέρβαση της απλής φυσικής υπόστασης. Αυτή η δυαδικότητα απουσίας-παρουσίας χρησιμεύει στους καλλιτέχνες ως θεματικό πλαίσιο για να εξερευνήσουν την πολυπλοκότητα της ταυτότητας και της ύπαρξης.
“Εμείς οι δύο, η Diana και ο Saulius, ερχόμαστε από τη Λιθουανία στη Νάξο για να συζητήσουμε αυτό το φαινόμενο με τον αγαπητό μας Klaus Pfeiffer, αλλά αυτός δεν είναι πια στο νησί… και ταυτόχρονα βρίσκεται παντού εδώ και καιρό”. Ο διάλογος των καλλιτεχνών με τον Klaus εκτυλίσσεται με φόντο το πρωινό φως, που ενσαρκώνει ο Φώσφορος και τη βραδινή λάμψη, που αντιπροσωπεύει ο Έσπερος. Αυτή η συμβολική αναπαράσταση του φωτός όχι μόνο υπογραμμίζει τη χρονική έκταση του διαλόγου, αλλά χρησιμεύει επίσης ως μεταφορά για την έμπνευση και τη διαφορετικότητα. Η μεταβαλλόμενη δυναμική μεταξύ του Φώσφορου και του Έσπερου αντανακλά τη ρευστότητα και την ασάφεια που ενυπάρχει στις δηλώσεις ταυτότητας, τονίζοντας τη διαφορετική φύση της αντίληψης και της ερμηνείας.
Καθώς η Daiana και ο Saulius εμπλέκονται στο διάλογό τους με τον Klaus, οι οπτικές παραστάσεις που αναδύονται παραμένουν απρόβλεπτες, αντανακλώντας την άπιαστη φύση της ταυτότητας και της αλήθειας. Οι καλλιτέχνες χρησιμοποιούν μια ποικιλία μέσων και τεχνικών για να μεταδώσουν την εξερεύνησή τους, προσκαλώντας τους θεατές να αναλογιστούν την αλληλεπίδραση μεταξύ της παρουσίας και της απουσίας, του φωτός και του σκότους και τις διαφορετικές προοπτικές που προκύπτουν.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ο Πύργος Μπαζαίου, ο οποίος χρησιμεύει ως τόπος συνάντησης, γίνεται χώρος σύγκλισης της φιλοσοφικής έρευνας και της καλλιτεχνικής έκφρασης. Η αρχιτεκτονική και η ιστορική σημασία του πύργου προσθέτουν ένα ακόμη νοηματικό επίπεδο στο διάλογο, εδώ και τώρα.
- Επιμέλεια: Britta Breuers – Μάριος Βαζαίος
- Διοργάνωση: ΑΙΩΝ Πολιτιστικός Οργανισμός – Φεστιβάλ Νάξου 2024
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Klaus Pfeiffer, Installation, Phosphorus & Hesperus, Bazeos Tower
