Dana Schutz – The Island: Έκθεση στη Συλλογή Γιώργου Οικονόμου

Καταλαμβάνοντας και τους τρεις ορόφους της Συλλογής, η έκθεση παρουσιάζει εξέχοντα έργα μιας πορείας πάνω από 20 χρόνων, από τα πρώτα ώριμα έργα της Dana Schutz που έγιναν στις αρχές της δεκαετίας του 2000 έως ένα πρόσφατο έργο που ολοκληρώθηκε αυτή τη χρονιά, προσφέροντας έτσι στο θεατή τη δυνατότητα να παρακολουθήσει την εξέλιξη του ζωγραφικού της έργου. Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι σε όλη τη διάρκεια της καριέρας της, η δουλειά της βρίσκεται σε αντίθεση με τη δουλειά πολλών άλλων καλλιτεχνών της γενιάς της, που είτε υιοθέτησαν τις θέσεις της αμερικανικής αφαίρεσης και του μινιμαλισμού ή στράφηκαν προς μια υλικότητα παραδοσιακά συνυφασμένη με τη γλυπτική. Η αρχική έλξη της προς την παραστατικότητα – είτε πρόκειται για μεμονωμένες φιγούρες είτε μικρές αλληλένδετες ομάδες ή ακόμη και εκτενέστερα «ανθρώπινα τοπία»—την έφερε στο προσκήνιο της αναβίωσης της σύγχρονης παραστατικής ζωγραφικής. Οι εικόνες της Schutz, που χαρακτηρίζονται από έντονη φαντασία, χειρονομιακούς ελιγμούς και ζωηρά χρώματα, αναδεικνύουν μια παλέτα που εξελίσσεται ταυτόχρονα με το όλο και πιο περίπλοκο εύρος και γκάμα της δουλειάς της.

Η έκθεση The Island είναι μια συνεκτική παρουσίαση δεκαπέντε πινάκων και πέντε έργων σε χαρτί που καταδεικνύουν την έκταση των δεξιοτήτων της καλλιτέχνιδας που έχουν μετακινηθεί και εξελιχθεί σημαντικά, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Η σύγκλιση των διαφορετικών υλικών (έργα σε χαρτί και λάδια σε καμβά) είναι διαφωτιστική όσον αφορά στην προσέγγιση της καλλιτέχνιδας, τόσο στο μονοχρωματικό σχέδιο με κάρβουνο όσο και στη χρήση χρώματος στους πίνακες.

Ο τίτλος της έκθεσης αποτελεί ένα παιγνιώδη νεύμα αφενός στον τόπο της έκθεσης – η γεωγραφία της Ελλάδας περιλαμβάνει χιλιάδες νησιά—αλλά και στο επαναλαμβανόμενο μοτίβο των απομονωμένων μορφών που παρατηρείται σε όλο το έργο της καλλιτέχνιδας, ξεκινώντας από τους πρώτους χρονολογικά πίνακες της που παρουσιάζονται στην έκθεση, όπως στο έργο Daughter (2000), όπου μια γυναικεία φιγούρα κυριαρχεί σε μπλε φόντο.

Η Schutz έχει αποκρούσει τον ισχυρισμό ότι οι εικόνες της είναι αυτοπροσωπογραφίες ή πορτρέτα συγκεκριμένων ανθρώπων, κάτι που βασίζεται στην εύκολη υπόθεση ότι συνολικά η παραστατική ζωγραφική της είναι αυτοαναφορική. Ως αντίστιξη, ο πίνακας Swimming, Smoking, Crying (2009) παρουσιάζει το κεφάλι μιας ανώνυμης γυναίκας που αναπαριστά τον τίτλο, με ταυτόχρονα κωμικό και δραματικό τρόπο. Η εντυπωσιακή ικανότητα της Schutz να προτείνει, χωρίς να αποκλείει, ένα πιθανό νόημα για τις μοναχικές φιγούρες είναι εμφανής και σε δύο από τα έργα της—το Sneeze (2001) και το Face Eater (2004)—καθώς και σε μεταγενέστερα έργα όπως το To Have a Head (2017). Τα κομμένα σώματα της Schutz που ασφυκτιούν στα όρια του ζωγραφικού καμβά κατευθύνουν το βλέμμα του θεατή στο τρόπο που το πρόσωπο εκδηλώνει την πράξη, είτε πρόκειται για κάτι απίθανο, όπως ένα κεφάλι που τρώει τον εαυτό του, ή για μια πολύ πιο συνηθισμένη σωματική λειτουργία, όπως ένα φτάρνισμα.

Για κάποια χρόνια, η Schutz έκανε έργα σε χαρτί που έχουν τον ίδιο δυναμισμό με τους πίνακές της. Στο δεύτερο όροφο της έκθεσης, παρατίθενται μια σειρά σχεδίων με κάρβουνο, όπως το Sleeping Head (2024), μαζί με μια σειρά από ελαιογραφίες. Αν και τα έργα αυτά δεν σχετίζονται άμεσα, ο χαρακτηριστικός τρόπος με τον οποίο η καλλιτέχνιδα χειρίζεται τα πρόσωπα και τα σύνθετα συναισθήματα τους αποτελεί κοινό παρονομαστή, όπως αυτό αποδεικνύεται από τα πρόσωπα στο To Have a Head σε σχέση με τα σχέδια The Philosopher και Bowler (και τα δύο έργα του 2015). Οι μεταξύ τους σχέσεις ευνοούν τη σύγκριση ως προς την ικανότητα απόδοσης συναισθημάτων με βάθος, ανεξάρτητα από το μέσο που χρησιμοποιεί.

Σε όλη την έκθεση, οι πίνακες με τις μοναχικές φιγούρες της Schutz βρίσκονται σε διάλογο με τις ομαδικές σκηνές, με παραδείγματα από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, όπως οι ετερόκλητοι διαδηλωτές του Fanatics (2005), καθώς και μια ανερχόμενη μάζα σωμάτων πάνω από ένα χαλαρό σωρό οστών στο πιο πρόσφατο Sea Group (2021). Στα χρόνια που μεσολάβησαν από τα δύο αυτά έργα, οι πίνακες της Schutz κατατείνουν στην ολοένα αυξανόμενη κατανόηση από τη μεριά της του πώς το άτομο γίνεται μέρος μιας ομάδας και πώς, με τη σειρά της, η ομάδα γίνεται ένα γεμάτο ενέργεια, ασταθές πλήθος. Οι μεγάλης κλίμακας πίνακες, πλούσιοι σε χρώμα και ζωγραφικές επιφάνειες σχολαστικά δουλεμένες, οδηγούν την έκθεση σε ένα περίπλοκο κλείσιμο.

Την έκθεση Dana Schutz: The Island επιμελείται η Courtney J. Martin, σε στενή συνεργασία με την καλλιτέχνιδα και τη Skarlet Smatana, διευθύντρια της Συλλογής Γιώργου Οικονόμου. Μια έκδοση με κείμενα της Martin, της ιστορικού τέχνης και συγγραφέα Bice Curiger, και του ζωγράφου Andy Robert συνοδεύει την έκθεση.

Ξενάγηση της έκθεσης με την καλλιτέχνιδα Dana Schutz, την επιμελήτρια Courtney J.Martin και τη διευθύντρια της Συλλογής Γιώργου Οικονόμου Skarlet Smatana: Κυριακή 16 Ιουνίου, 11 πμ έως 12

Κεντρική εικόνα θέματος: Dana Schutz, Sea Group, 2021 Λάδι σε καμβά, 238.8 x 238.8 εκ © Dana Schutz/ Ευγενική παραχώρηση της καλλιτέχνιδας και των David Zwirner, Thomas Dane Gallery and CFA Berlin Φωτο: Maris Hutchinson (λεπτομέρεια έργου)