Προσεγγίζοντας το σουρεαλισμό: Έκθεση στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Άνδρο

Το Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή στους χώρους του στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Χώρα της Άνδρου, για το καλοκαίρι του …

2012 θα παρουσιάσει ένα θεματικό αφιέρωμα σε ένα από τα μεγαλύτερα, σημαντικότερα και ανατρεπτικότερα καλλιτεχνικά κινήματα του 20ού αιώνα που είναι ο σουρεαλισμός. Ένα κίνημα διαμαρτυρίας και ανατροπής των μέχρι τότε «καλώς κειμένων» στον χώρο της τέχνης του έμμετρου λόγου πρωτίστως και των εικαστικών τεχνών συνακόλουθα, το οποίο χωρίς να αποτελέσει σχολή αισθητικής, με κριτήρια και κυρίαρχη φροντίδα όχι πλέον το αισθητικά ωραίο αλλά το δραστικά πνευματικό, έθεσε στον πυρήνα του προβληματισμού και των επιδιώξεών του τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε «να αλλάξει την ζωή».

Μέσα από 100 περίπου εκθέματα –κολλάζ, ζωγραφικάέργα, γλυπτά, κατασκευές, χαρακτικά, φωτογραφίες- καθώς και αρχεία εξαιρετικού ενδιαφέροντος, οι επισκέπτες της έκθεσης θα έχουν φέτος την ευκαιρία (από την 1η/7 έως και τις 30/9/2012) να «προσεγγίσουν τον σουρεαλισμό», μέσα από έργα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών.

Ευνόητο είναι ότι τόσο το ιδεολογικό εύρος όσο και ο εικονογραφικός πλούτος αυτού του μεγάλου ανατρεπτικού πρωτοποριακού κινήματος –και του λαοφιλέστερου μετά τον εμπρεσσιονισμό, όπως αποδεικνύεται σήμερα-, το οποίο με κυρίαρχο γενεσιουργό στοιχείο τον αυθορμητισμό και αυτοματισμό της γραφής, την παραδοξολογία, την δύναμη του ονείρου, της δημιουργικής φαντασίας και των δυνάμεων που βρίσκονται εγκλωβισμένες στην ψυχή, κατάφερε με ασυγκράτητη ορμή και σθένος να ανατρέψει καθιερωμένα εικονογραφικά σχήματα, ήθη και αρχές που προσδιόριζαν την πολιτισμική συμπεριφορά της μεταπολεμικής κοινωνίας, θα ήταν αδύνατον να εξαντληθεί στα όρια ενός περιορισμένων τεχνικών, ερευνητικών και οικονομικών δυνατοτήτων αφιερώματος.

Όπως ο τίτλος του εμφατικά δηλώνει, σκοπός του είναι να το προσεγγίσει και να μεταφέρει στον αποδέκτη το μήνυμα μιας τέχνης η οποία επειδή τόλμησε να ανοίξει νέους ορίζοντες, να βαδίσει σε αχαρτογράφητους δρόμους της ψυχής, μέσα από απαξιωτικούς αρχικά χλευασμούς, την απροσδιοριστία, την ρευστότητα, τις απολυταρχικές συμπεριφορές, τις πολιτικές διχογνωμίες και αποβολές ακόμα μελών, που συγκρότησαν την αρχική ομάδα, κατάφερε στην πορεία να βρει την δικαίωση και την αποδοχή από τα ευρύτερα κοινωνικά στρώματα και να επηρεάσει ως έναν βαθμό την κοινωνική και πολιτισμική συμπεριφορά τους. Η δε ονομασία του «σουρεαλισμός», «υπερρεαλισμός», λέξη που συμπωματικά επινοήθηκε, έχει ξεφύγει πλέον από τους λογοτεχνικούς και καλλιτεχνικούς κύκλους για να περάσει στην τρέχουσα καθομιλουμένη, ως όρος που εκφράζει το ανοίκειο και την όποια παραδοξότητα στην καθημερινότητά μας.

Το αφιέρωμα αποτελείται από δύο σκέλη:

Το πρώτο μέρος, που θα αποτελεί και τον κύριο άξονα του αφιερώματος θα αναφέρεται στην ιστορική διάσταση του κινήματος, το οποίο καθοριστικά επηρέασε τον 20ό αιώνα, με έργα είκοσι περίπου καλλιτεχνών και αρχειακό υλικό αυτών που το συγκρότησαν, αλλά και όσων στην πορεία προσχώρησαν σ’ αυτό.

Στο δεύτερο μέρος θα γίνεται λογοτεχνική και εικαστική αναφορά στα ονόματα που συγκρότησαν τον ελληνικό υπερρεαλισμό.

Η έκδοση που θα συνοδεύειτην έκθεση θα κυκλοφορήσει από τον εκδοτικό οίκο ΜΙΚΡΗ ΆΡΚΤΟΣ σε ελληνικά και αγγλικά και θα περιλαμβάνει εισαγωγικό κείμενο του κ. Κυριάκου Κουτσομάλλη, διευθυντή του Μουσείου καθώς και κείμενα των κυριών Ελένης Γλύκατζη Αρβελέρ, Νάντιας Αργυροπούλου, Ιουλίτας Ηλιοπούλου και Νίκης Λοϊζίδη και των κυρίων Νάνου Βαλαωρίτη και Αλέκου Φασιανού.

Στα πλαίσια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν και φέτος συμπληρωματικές εκδηλώσεις, όπως η συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με θέμα το σουρεαλισμό και  ομιλητές εξέχουσες προσωπικότητες των γραμμάτων και συντονίστρια όπως κάθε χρόνο την Πρύτανη κυρία Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ.

Λεζάντες
• 01. Man Ray Desert Plant, Το φυτό της ερήμου, 1946, λάδι σε μουσαμά, 61,5 x 50 εκ., Συλλογή Marion Meyer, Παρίσι ©MAN RAY TRUST/ADAGP Paris/OSDEETE Athens 2012
• 02. Man Ray Le Violon d’ Ingres, Το βιολί του Ingres, 1924, μεταγενέστερη εκτύπωση, φωτογραφία, μοναδικό κομμάτι, 26,5 x 21 εκ., Συλλογή Marion Meyer, Παρίσι ©MAN RAY TRUST/ADAGP Paris/OSDEETE Athens 2012
• 03. René Magritte Le Thérapeute, Ο θεραπευτής, 1967, μπρούντζος, 145 x 128 x 90 εκ., Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, δωρεά Αλέξανδρου Ιόλα ©ADAGP Paris/OSDEETE Athens 2012
• 04. Νίκος Εγγονόπουλος Τίποτε στη ζωή δεν είναι αίνιγμα, 1969, λάδι σε μουσαμά, 55 x 45 εκ., Συλλογή Μ. Μπικάκη ©ΟΣΔΕΕΤΕ2012
• 05. Νάνος Βαλαωρίτης Ο ήλιος και το φεγγάρι, τέλη του 1970, χρωματιστοί μαρκαδόροι και μελάνι σε χαρτί, 39 x 29 εκ., Συλλογή Νάνου Βαλαωρίτη