«Ο Καβάφης μελοποιείται. Καθόλου εύκολο έως αδύνατο αν δεν είσαι Αιγυπτιώτης. Δύσκολο και εάν είσαι. Αλλά μελοποιείται. Με την έννοια ότι κάποια στιγμή μπορεί να τον αισθανθείς να σου μειδιάσει – κάπως σαρδόνια… Μόνο αν συμπαθήσει κάτι σε σένα, ο πονηρός Αλεξανδρινός θα καθαρίσει αργά τους φακούς του – σημάδι μυστικό πως γυαλίζοντάς τα σχολαστικά, θα αφήσει να ανακλαστεί θολό το είδωλό σου επάνω στα θρυλικά στρογγυλά, μικρά γυαλιά του. Αυτό σημαίνει “μελοποιώ τον Καβάφη”».
Το έργο του Δημήτρη Παπαδημητρίου, «…που γι’ Αλεξανδρινό γράφει Αλεξανδρινός», γράφτηκε και πρωτοπαρουσιάστηκε στα επίσημα εγκαίνια της εμβληματικής Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, τον Οκτώβριο του 2002. Στη συνέχεια, παίχτηκε σε μεγάλους χώρους σε όλο τον κόσμο, όπως στο Alice Tully Hall του Lincoln Center στη Νέα Υόρκη (με ερμηνευτή, μεταξύ άλλων, τον Rolando Villazón), στη Salle de Conférences II στην έδρα της UNESCO στο Παρίσι με τους ίδιους ερμηνευτές, στο Μέγαρο Μουσικής, στο Ηρώδειο και σε πολλές άλλες αίθουσες. Τον περσινό Μάιο καταχειροκροτήθηκε στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης με την καλλιτεχνική υπογραφή του μεγάλου συνθέτη, σε εκδοχή ενδεκαμελούς ορχήστρας δωματίου.
Το Σάββατο 2 Νοεμβρίου, το έργο του Κ. Π. Καβάφη θα ζωντανέψει ξανά μέσα από τις μελωδίες του Δημήτρη Παπαδημητρίου σαν «μια παλιά έξις» ή «ένας εφηβικός έρωτας», σε κάθε γωνιά της Κεντρικής Σκηνής της Στέγης.
Σημείωμα του συνθέτη
«Κατόπιν αυτών, η ανάγκη να παιχτούν και τα μεταγενέστερα έργα μου υποχρέωσε τον “Καβάφη” μου να αφήσει “χώρο” και σε αυτά. Ώσπου ξαφνικά, από εξωγενείς πηγές που εμπιστεύομαι πολύ καλλιτεχνικά, μου υπενθυμίστηκε η ανάγκη επανεκτέλεσής του και μου ξύπνησε η ενθύμησή του σαν μια παλιά έξις, ένας εφηβικός έρωτας που δύσκολα ξεπεράστηκε μα διόλου δεν ξεχάστηκε.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ο Καβάφης είναι ένα ουράνιο σώμα με τεράστιο πεδίο βαρύτητας. Αν μπεις σε αυτό, δύσκολα ξεφεύγεις. Σου φαίνεται περίεργο μερικές φορές και που υπάρχει άλλη ποίηση.
Εδώ, το στοίχημά μου το αρχικό δεν ισχύει πια: Ο Καβάφης μελοποιείται. Καθόλου εύκολο έως αδύνατο αν δεν είσαι Αιγυπτιώτης. Δύσκολο και εάν είσαι. Αλλά μελοποιείται. Όμως, το πολυεπίπεδο μέσον που λέγεται Συμφωνική Ορχήστρα εδώ εγκαταλείπεται. Μια Ορχήστρα Ελληνικού Τραγουδιού 11 οργάνων παίρνει τη σκυτάλη. Άλλες φωνές προστίθενται στο στερέωμα του έργου. Γίνεται μια ελαφρύτερη μουσική ματιέρα, πιο υπαινικτική, ακόμη λιγότερο “καλλιεπής” από ό,τι ηθελημένα στην πρώτη εκδοχή είχα ορχηστρικά απογυμνώσει την ορχήστρα από τους βερμπαλισμούς στους οποίους τόσο ωραία διαπρέπει, όταν ωστόσο πρέπει. Εδώ, την ορχηστρική διασκευή την έκανε ο Τάσος Ρωσόπουλος με αυτήν ακριβώς την περίμετρο. Απομένει να δούμε τώρα έναν Καβάφη πιο κοντά στο είδος τραγουδιού που οραματίζεται ο Μεγάλος Αιρετικός μου στα τρία του μέρη, ή οι Μετασχηματισμοί μου (“Τα Τραγούδια της Αιώνιας Φυγής”, “Του Έρωτα η Μαύρη Δόξα”) ή και “Οι Μπαλάντες της οδού Ατθίδων”. Άλλωστε, τι κι αν ο “Αλεξανδρινός” προηγήθηκε της υφολογικής “επανάστασής” μου αυτής, υπήρξε αυτός μέγας εμπνευστής της».
-Δημήτρης Παπαδημητρίου
Τραγουδούν και ερμηνεύουν η Γιώτα Νέγκα, η Άρτεμις Μπόγρη, ο Μπάμπης Βελισσάριος, η Βερόνικα Δαβάκη, ο Αιμιλιανός Σταματάκης και ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης.
«Ο Καβάφης είναι ένα ουράνιο σώμα με τεράστιο πεδίο βαρύτητας. Αν μπεις σε αυτό, δύσκολα ξεφεύγεις.»
Συντελεστές
- Μελοποίηση & Θεατροποίηση: Δημήτρης Παπαδημητρίου
- Τραγουδούν και ερμηνεύουν Γιώτα Νέγκα, Άρτεμις Μπόγρη, Μπάμπης Βελισσάριος, Βερόνικα Δαβάκη, Αιμιλιανός Σταματάκης, Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης
- Μουσικοί Sergiu Nastasa (βιολί), Otilia Alitei (βιολί), Μιχάλης Βρέττας (βιολί), Χρυσόστομος Καραντωνίου (κιθάρα), Γιώργος Γουμενάκης (μαντολίνο), Γιώργος Αρνής (κοντραμπάσο), Δημήτρης Κοντός (κρουστά), Άρτεμις Βαβάτσικα (ακορντεόν), Αποστόλης Μαργαζής (πιάνο), Κωστής Θέος (βιολοντσέλο), Λίλιαν Εσίποβα (άρπα), Νικόλ Πέππα (κλαρινέτο), Δημήτρης Βάμβας (όμποε)
- Ενορχηστρωτική Διασκευή Τάσος Ρωσόπουλος
- Σκηνογραφική επιμέλεια Πάρις Μέξης
- Γλύπτης Μιχάλης Λαγκουβάρδος
- Υπεύθυνη Φωτισμού Στέλλα Κάλτσου
- Υπεύθυνοι Ήχου Γιάννης Λαμπρόπουλος, Ζαχαρίας Σταμούλος
- Υπεύθυνος Βιντεοσκόπησης Κώστας Ντάνης
- Φροντιστής / Παρτιτούρες Βαγγέλης Σαγρής
- Οργάνωση Παραγωγής (για το Ελληνικό Σχέδιο) Βασίλης Δραμουντάνης
- Καλλιτεχνικός Σχεδιασμός Παραγωγών Ελληνικού Σχεδίου Νίκος Μακράκης
- Επικοινωνία (για το Ελληνικό Σχέδιο) Γιώτα Δημητριάδη
- Οικονομική Υπεύθυνη (για το Ελληνικό Σχέδιο) Ρόζα Πολύζου
- Υπεύθυνη παραγωγής για τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση Δέσποινα Σιφνιάδου
Η συναυλία του Δημήτρη Παπαδημητρίου «…που γι’ Αλεξανδρινό γράφει Αλεξανδρινός», με μελοποιημένα ποιήματα του Κ. Π. Καβάφη, φιλοξενήθηκε για πρώτη φορά στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης στις 25 Μαΐου 2024.
Photo Credit Κεντρικής εικόνας θέματος: Nikos Kokkas
Διαβάστε επίσης:
Στέγη Ιδρύματος Ωνάση: Το πρόγραμμα της σεζόν 2024-2025 βάζει τις ανθρώπινες σχέσεις στο επίκεντρο
