Το γόνατο της Άχεντ: Βραβευμένη ταινία του ισραηλινού Ναντάβ Λαπίντ για τη λογοκρισία στη χώρα του

Ένας ισραηλινός σκηνοθέτης φτάνει στα άκρα όταν έρχεται αντιμέτωπος με τη λογοκρισία, αλλά και την απώλεια.

Ο τίτλος της ταινίας αναφέρεται στην 22χρονη σήμερα Άχεντ Ταμίμι, μία από τις πιο γνωστές Παλαιστίνιες ακτιβίστριες.

Η ταινία απέσπασε το βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ Καννών.

ΥΠΟΘΕΣΗ

O ισραηλινός Ναντάβ Λαπίντ, που το 2019 απέσπασε τη Χρυσή Άρκτο στο Βερολίνο με τα «Συνώνυμά» του, επιστρέφει δυναμικά: διηγείται την ιστορία ενός επιτυχημένου σαραντάρη ισραηλινού σκηνοθέτη, ο οποίος  ταξιδεύει σε ένα απομακρυσμένο χωριό στην έρημο, για να παρουσιάσει την ταινία του. Εκεί θα συναντήσει τη Γιαχαλόμ, μία υπάλληλο του Υπουργείου Πολιτισμού και θα  έρθει αντιμέτωπος με δύο εκ των προτέρων χαμένες μάχες: τον θάνατο της ελευθερίας στην πατρίδα του, και τον θάνατο της μητέρας του.

Όπως συνέβη στον ίδιο το σκηνοθέτη σε μια αντίστοιχη περίπτωση, ο ήρωας του συνειδητοποιεί πως η υπάλληλος του υπουργείου βρίσκεται εκεί για να ελέγξει πως το Q&A με το κοινό θα κινηθεί στα επιτρεπτά πλαίσια, αποφεύγοντας ερωτήσεις-παγίδες.

Όπως λέει ο Ναντάβ Λαπίντ, το 2014, στο πλαίσιο μιας προβολής της ταινίας του «Η Νηπιαγωγός» σε ένα απομακρυσμένο χωριό της ίδιας περιοχής (Άραβα) , «η υπάλληλος του Υπουργείου που με κάλεσε, επικεφαλής των κρατικών βιβλιοθηκών, μου έδωσε μία λίστα με τα επιτρεπτά από την κυβέρνηση θέματα συζήτησης, και μου ζήτησε να επιλέξω όσα με ενδιαφέρουν και να υπογράψω τη σχετική φόρμα».

Μετά απ’ όλα αυτά, «ένοιωσα μια επιτακτική ανάγκη να γυρίσω αυτήν την ταινία», σημειώνει. «Με μια αίσθηση κατεπείγοντος».

Τολμηρός και ενίοτε βιτριολικός, ο 53χρονος Λαπίντ δεν φοβάται να ασκήσει κριτική στην πατρίδα του, που όπως λέει «δεν είναι πια η πατρίδα στην οποία μεγάλωσα. Με ένα υπουργείο πολιτισμού το οποίο περνά νόμους που ουσιαστικά φιμώνουν τους καλλιτέχνες που δεν συμφωνούν με τη κυβέρνηση».

«Φαντάζομαι πως είναι η αναπόφευκτη μοίρα μιας χώρας σε αέναο πόλεμο –η μοίρα μιας χώρας όπου όλοι, συμπεριλαμβανομένου εμού, έχουν βιώσει τον πόλεμο, συμμετείχαν σε αυτόν, στη βία. Δεν ξέρω, πραγματικά. Δεν είμαι ούτε ιστορικός, ούτε κοινωνιολόγος. Όμως παραδόξως, η καλλιτεχνική ελευθερία της έκφρασης έχει μετατραπεί σε συμβολικό κλειδί όλης αυτής της ιστορίας. Η χώρα μου βιώνει μια συλλογική κρίση».

Όπως και ο ήρωας του στο Γόνατο της  Άχεντ, έτσι και ο 48χρονος σήμερα Ναντάβ Λαπίντ συνεργάστηκε στενά με την μητέρα του, η οποία ήταν μοντέζ στις πρώτες του ταινίες, και μέχρι τον θάνατό της την εποχή των «Συνώνυμων» –γεγονός που προσδίδει στην ταινία έναν έντονα αυτοβιογραφικό χαρακτήρα.

«Εκτός από μητέρα, στάθηκε για μένα μια  συναγωνίστρια, μια δημιουργική σύντροφος».

Στην ταινία πρωταγωνιστεί ο γνωστός ισραηλινός χορογράφος Αβσαλόμ Πολακ.

Ο τίτλος παραπέμπει στην Άχεντ Ταμίμι, μια Παλαιστίνια φοιτήτρια διαδηλώτρια η οποία συνελήφθη και φυλακίστηκε το 2018, στα 16 της χρόνια, γεγονός που δημιούργησε σάλο. Για τους Παλιστίνιους είναι ηρωίδα ενώ για τους Ισραηλινούς τρομοκράτισσα. Ένας βουλευτής του Ισραήλ είπε πως θα έπρεπε να την πυροβολήσουν στο γόνατο. «Σήμερα ζούμε σε μια εποχή που θέλουν να σπάσουν τα γόνατα όλων των Άχεντ στον κόσμο κι εμείς πρέπει να είμαστε εκεί και να το κινηματογραφούμε αυτό…».

Το περσυνό Νοέμβριο (2023) η Άχεντ Ταμίμι ήταν ανάμεσα στους Παλαιστίνιους κρατούμενους που αποφυλακίστηκαν, στο πλαίσιο της συμφωνίας μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς για εκεχειρία.

Η 22χρονη Άχεντ Ταμίμι, μία από τις πιο γνωστές Παλαιστίνιες ακτιβίστριες, αποτελεί από την εφηβική ηλικία της ένα σύμβολο των διαμαρτυριών κατά της ισραηλινής κατοχής στη Δυτική Όχθη.

Ταυτότητα ταινίας
Το γόνατο της  Άχεντ / Ahed’s Knee

• Σκηνοθεσία: Ναντάβ Λαπίντ  
• Σενάριο: Ναντάβ Λαπίντ  
• Ηθοποιοί: Αβσαλόμ Πολάκ, Νουρ Φιμπάκ 
• Χώρες παραγωγής: Γαλλία/Γερμανία/Ισραήλ
• Διάρκεια: 109’
• Έτος παραγωγής: 2021

Βραβεία & Διακρίσεις

-Βραβείο Επιτροπής, Φεστιβάλ Καννών 2021
-Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Τορόντο
-BFI London Film Festival