Η ιστορία του μυθιστορήματος μας πάει πολύ πίσω στον Όμηρο και στα έπη της Ιλιάδας και της Οδύσσειας, μετά στον Τσώσερ και τις ιστορίες του Κάντερμπέρυ και ύστερα έρχεται ο μέγας Θερβάντες με τον αινιγματικό και επιβλητικό Δον Κιχώτη, αυτή είναι μέσες άκρες και σε πολύ γενικές γραμμές η ιστορία του μυθιστορήματος. Αυτό το βιβλίο έρχεται να εντρυφήσει κυρίως στο σύγχρονο μυθιστόρημα έτσι όπως το γνωρίζουμε από τα κείμενα των κορυφαίων όπως είναι ο Τολστόι, ο Φλωμπέρ, ο Ντοστογιέφσκι, ο Μπαλζάκ, ο Κάφκα, ο Προυστ, ο Μάρκες, ο Καμύ, ο Κούντερα. Ο Μάκης Καραγιάννης με έντονο το ερευνητικό του πάθος και μέσα από μια εξαντλητική βιβλιογραφία μας κάνει κοινωνούς του έργου των σπουδαίων μυθιστοριογράφων του 19ου και 20ου αιώνα για να κατανοήσουμε καλύτερα τα όσα οι ίδιοι καταθέτουν στα βιβλία τους.
Ιχνηλατώντας τα διαχρονικά και μεγαλειώδη κείμενα, τα πρόσωπα και τους χαρακτήρες
“… οι μεγάλοι μυθιστοριογράφοι διακρίνονται για τη λιτότητα. Διαβάζοντας τους εκπλήσσεσαι από την απλότητα της τέχνης τους. Κάθε χαρακτήρας πρέπει να θέλει κάτι, ακόμα κι αν αυτό το κάτι είναι ένα ποτήρι νερό, λέει ο Κερτ Βόννεγκατ, ενώ επιμένει πως κάθε πρόταση πρέπει να είτε να αποκαλύπτει περισσότερα για τους χαρακτήρες, είτε να προωθεί τη δράση” γράφει χαρακτηριστικά ο Μάκης Καραγιάννης πλέκοντας το εγκώμιο των μεγάλων συγγραφέων που κάνουν κάτι πολύ απλό. Ακολουθούν κατά γράμμα αυτό που έπρατταν οι σπουδαίοι ιμπρεσσιονιστές ζωγράφοι, βγαίνουν έξω από τον μικρόκοσμό τους με βασικό στόχο να παρατηρήσουν τα όσα συμβαίνουν στην κοινωνία γύρω τους και ύστερα με την πένα τους να τα καταγράψουν. Όλοι οι χαρακτήρες όπως η κυρία Μποβαρύ, η Ευγενία Γκραντέ, ο Ρασκόλνικοφ, ο Οδυσσέας είναι πρόσωπα τα οποία οι συγγραφείς τα εμπνεύστηκαν από πρόσωπα της ίδιας της κοινωνίας για αυτό και οι πρωταγωνιστές αυτοί παραμένουν διαχρονικοί.
Ο Μάκης Καραγιάννης γράφει ένα βιβλίο εγχειρίδιο κατανόησης των μεγάλων κειμένων στα οποία αξίζει ο εκάστοτε αναγνώστης να διεισδύσει για να απολαύσει ύστερα τα μεγάλα μυθιστορήματα με περισσότερες και πιο στέρεες βάσεις, με μια άλλη εντελώς διαφορετική αντίληψη που δεν θα είχε αν δεν διάβαζε ένα τέτοιο πόνημα. Πρόκειται για ένα βιβλίο που μας αποκαλύπτει όσα χρειάζονται ώστε να πάρουμε μετά στα χέρια μας βιβλία σαν την Άννα Καρένινα, το Εκατό χρόνια μοναξιά, τη Δίκη, την Αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι και όλα εκείνα τα κείμενα που μας συνταράσσουν συθέμελα. Είναι και η διασύνδεση μεταξύ των διαφόρων συγγραφέων με τους θεωρητικούς της λογοτεχνίας που επιχειρείται σε αυτό το βιβλίο όπως για παράδειγμα τον κορυφαίο Δυτικό κανόνα του Χάρολντ Μπλουμ, ο οποίος και αναλύει τα δεδομένα με πολύ λεπτομερή τρόπο παρέχοντάς μας πλούσιες σε σημασία πληροφορίες.
“Ο συγγραφέας της Ανθρώπινης κωμωδίας, του οποίου το πρώτο νεανικό εγχείρημα ήταν μια τραγωδία, είχε εμμονή με το θέατρο σε όλη του τη ζωή, ώστε να θεωρεί πως η ύπαρξη του μυθιστορήματος εξαρτάται από το αν ο συγγραφέας έχει κατακτήσει το δραματικό στοιχείο. Πρέπει να στραφούμε στο θέατρο έγραφε στην ερωμένη του Χάνσκα το 1835” αναφέρει ο Μάκης Καραγιάννης σχετικά με τον πατέρα του σύγχρονου μυθιστορήματος, ο οποίος δεν είναι άλλος από τον Ονορέ ντε Μπαλζάκ, έναν σύγχρονο Μολιέρο που του αρέσει να αναλύει και να περιεργάζεται τα ανθρώπινα πάθη. Το ίδιο άλλωστε πράττει ευλαβικά και με περισσότερη ευθύτητα και με εντελώς διαφορετικό ύφος ο βασανισμένος Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι στα δικά του μεγαλοπρεπή έργα. Γιατί όλο το έργο του μεγάλου Ρώσου είναι μια διαρκής και άνιση αναμέτρηση με το πιο σκληρό πεπρωμένο του. Οι ήρωες του Ντοστογιέφσκι είναι άνθρωποι τρωτοί, ευάλωτοι, αδύναμοι που υπόκεινται στην κρίση του αναγνώστη και παρουσιάζονται ξεγυμνωμένοι από κάθε ωραιοποίηση.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
“Οι χαρακτήρες του Ντεφόε, του Ρίτσαρντσον, του Φίλντινγκ, με πραγματικά ονόματα ή ψευδώνυμα, δεν έχουν κάτι ηρωικό, είναι θαρραλέοι αλλά και κλέφτες, όπως η Μολ Φλάντερς, υποκριτές όπως η Πάμελα, μοιχοί όπως ο Τομ Τζόουνς. Η σπουδαιότητα του Ντεφόε και του Ρίτσαρντσον, παρατηρεί ο Ian Watt, έγκειται στην απρόσμενη και ολοκληρωμένη ανάπτυξη μιας αφηγηματικής μεθόδου, που δεν υπήρχε πριν, με τη μετάλλαξη της μυθοπλαστικής πρόζας, ώστε να δημιουργεί εντύπωση με τον ρεαλισμό και την αληθοφάνεια, δηλαδή το μυθιστόρημα”. Οι χαρακτήρες των μεγάλων Άγγλων συγγραφέων όπως του Ντεφόε, του Ντίκενς, του Τζέιμς είναι άνθρωποι και αυτοί που ζουν ανάμεσά μας, είναι πρόσωπα οικεία, είναι μορφές και φιγούρες που θα μπορούσαμε να συναντήσουμε στον δρόμο για αυτό και όταν τους διαβάζουμε σε ένα βιβλίο δεν παραξενευόμαστε αλλά κατά μια έννοια συμπάσχουμε μαζί τους.
Ο Μάκης Καραγιάννης παραθέτει ένα ευρύ φάσμα πληροφοριών και στοιχείων για αυτό που καλούμε μυθιστόρημα και όλο αυτό το υλικό που έχει συγκεντρώσει μαζί με τις υπερπολύτιμες σημειώσεις είναι ικανό να μας απογειώσει την φαντασία και να αναζητήσουμε άμεσα και χωρίς χρονοτριβή το πλησιέστερο βιβλιοπωλείο ώστε να βυθιστούμε δίχως αύριο στην ανάγνωση όλων αυτών των εξαιρετικών τίτλων που θα μας συντροφεύσουν και θα μας ταξιδέψουν στον μαγικό κόσμο των ξακουστών συγγραφέων τους οποίους έχουμε ανάγκη.
Απόσπασμα από το βιβλίο:
“Το μυθιστόρημα είναι η πορεία του ατόμου προς την αυτοσυνείδηση, ο δρόμος της ελεύθερης αναπνοής ξετυλίγοντας την ιστορία του κόσμου, η επίπονη μάχη για να εκπορθήσει την εμπειρία, το μεγαλείο και την αθλιότητα της ζωής”
Διαβάστε επίσης:
Μάκης Καραγιάννης – Η Τέχνη του Μυθιστορήματος
