Ταινία: Τα μυθικά πλάσματα του νότου του Μπεν Ζάιτλιν

Ένας τόπος, ευχή και κατάρα: Όλη η ομορφιά του κόσμου στριμωγμένη και ακατέργαστη, πίσω από μια ταμπέλα με …

Από την Ελένη Φιλίππου

όνομα Μπάθταμπ. Μια ομορφιά τόσο εύθραυστη, που αρκεί μια καταιγίδα για να της πάρει πίσω, ό, τι η φύση απλόχερα της χάρισε. Οι κάτοικοι, ένα πολυφυλετικό μείγμα ξεκομμένο από έννοιες του σύγχρονου πολιτισμού, στέκουν ως κομμάτι του τόπου αυτού, υπηρετώντας στους νόμους μιας εξατομικευμένης συμπαντικής αρμονίας. Γνωρίζουν πως αρκεί μια καταιγίδα, για να χαθούν όλα όσα αγαπούν: σπίτι, καλλιέργειες, ζώα. Και όμως συνεχίζουν να μένουν εκεί. Μέσα σε αυτό το ιδιότροπο τοπικό ισοζύγιο, λειτουργεί εξίσου ιδιότροπα η ζωή της μικρής Χάσπαπι (Κουβένζανε Γουάλις).

Χωρίς μητέρα, η Χάσπαπι μεγαλώνει με τον πατέρα της, Γουίνκ (Ντουάιτ Χένρι). Η σχέση μεταξύ των δύο, πολύ μακριά από το δυτικό (μονο-)γονεϊκό μοντέλο, εκκεντρική και πολύπλοκη: ο καθένας διαμένει σε ξεχωριστά αντικρινά καταλύματα, η ώρα του φαγητού σηματοδοτείται από το χτύπημα ενός κουδουνιού και με το κέλευσμα «ώρα για τάισμα», όπου η Χάσπαπι καλείται να μοιραστεί το φαγητό της μαζί με τα ζώα που εκτρέφουν. Η πατρική αγάπη και μέριμνα του Γουίνκ θυμίζει τον Αιμίλιο του Ρουσώ: χωρίς ηθικές διδαχές, χωρίς επιστημονικό και εκπαιδευτικό υλικό, η Χάσπαπι αφήνεται μέσα στην φύση να αναπτύξει τις φυσικές της δυνάμεις, ώστε να είναι ικανή να ανταποκριθεί μόνη της σε ό,τι προκύψει. Σκοπός του πατέρα είναι να κάνει την κόρη του βασίλισσα του Μπάθταμπ, να είναι δυνατή χωρίς φόβους, ένα ήμερο αγρίμι που θα μπορεί να αντιμετωπίσει δυνάμεις μεγαλύτερες από αυτήν, είτε αυτό είναι καταιγίδα είτε βόνασος είτε θάνατος.

Η εξάχρονη Χάσπαπι, σε ένα σπίτι γεμάτο από τα πράγματα που άφησε η μητέρα της πίσω, καλείται να μεγαλώσει, να αντιμετωπίσει τους φόβους της, τον άρρωστο πατέρα της, την επικείμενη φυσική καταστροφή και να ημερέψει τους άγριους βόνασους που ξυπνούν μέσα από τους πάγους που λιώνουν. Με την μαγική σκέψη κινητήριο μοχλό στην αντίληψη των πραγμάτων γύρω της, αναπτύσσει μια ποιητική πρόσληψη της πραγματικότητας την οποία μοιράζεται στο έργο, υπό την μορφή αφηγητή. Οι σεναριογράφοι, Μπεν Ζάιτλιν και Λούσι Άλιμπαρ, γράφουν την εσωτερική αφήγηση σε ημι-ποιητικό, ημι-φιλοσοφικό ύφος, γεγονός που υπό κανονικές συνθήκες το αποτέλεσμα θα ήταν ατυχέστατο. Όμως η μικρή Κουβένζανε το παίρνει πάνω της και το υιοθετεί, το κάνει δικό της και το βγάζει προς τα έξω με μια εκπληκτική εσωτερικότητα: μιλάει την σκέψη της και το πλάνο γεμίζει δύναμη και πλαστικότητα: «Όλος ο κόσμος εξαρτάται από τα πάντα να δένουν μεταξύ τους σωστά. Αν ένα κομμάτι σπάσει… Ακόμη και το μικρότερο… Όλος  ο κόσμος  θα σπάσει», «Όταν όλα ησυχάζουν πίσω από τα μάτια μου, βλέπω όσα με φτιάξανε… να πετάνε γύρω μου σε αόρατα κομμάτια. Βλέπω ότι είμαι ένα μικρό κομμάτι ενός πολύ μεγάλου κόσμου».

Ολόκληρο το φιλμ κινείται ανάμεσα σε δύο πόλους: η ομορφιά και η ασχήμια του τόπου πριν και μετά την καταστροφική καταιγίδα, η ζωή πριν και μετά την καταστροφή, η Χάσπαπι με και χωρίς οικογένεια, ο Γουίνκ πριν και μετά την αρρώστια, οι άνθρωποι εντός και εκτός Μπάθταμπ. Ο 29χρονος σκηνοθέτης Μπεν Ζάιτλιν σκηνοθετεί την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία με την άγρια και ανόθευτη ματιά ενός πρωτόγονου. Αποτινάζοντας οτιδήποτε περιττό, δίνει μια Ηρακλείτεια κοσμογονική κινηματογράφηση, όπου οι φαινομενικά αντίθετες δυνάμεις συνδέονται, περιπλέκονται, αντιμάχονται και εκχέονται η μία στην άλλη εξασφαλίζοντας την συμπαντική αρμονία των Μυθικών πλασμάτων του.

Τα «Μυθικά πλάσματα του Νότου» είναι μια  ταινία δύναμη. Σε ταξιδεύει και σε μαγεύει. Και μετά γίνεται γροθιά και σε ξυπνάει. Η ταινία του Ζάιτλιν είναι προτεινόμενη στη λίστα των Όσκαρ σε τέσσερεις κατηγορίες: καλύτερης ταινίας, καλύτερης σκηνοθεσίας, Α΄ γυναικείου ρόλου (η Κουβένζανε Γουάλις είναι η νεότερη υποψήφια στην ιστορία των Όσκαρ) και διασκευασμένου σεναρίου. Έχει ήδη αποσπάσει το βραβείο Χρυσή Κάμερα στις Κάννες, ενώ στο Φεστιβάλ Sundance κέρδισε το Μέγα Βραβείο της Επιτροπής.

Από 7 Φεβρουαρίου στους Κινηματογράφους

Σκηνοθεσία: Μπεν Ζάιτλιν
Σενάριο: Μπεν Ζάιτλιν, Λούσι Άλιμπαρ (βασισμένο στο θεατρικό έργο της Λούσι Άλιμπαρ “Juicy and Delicious”)
Πρωταγωνιστούν: Κουβένζανε Γουάλις, Ντουάιτ Χένρι, Λέβι Ίστερλι, Τζίνα Μοντάνα, Λόουελ Λάντις, Τζόνσελ Αλεξάντερ
Διάρκεια: 93΄
Διανομή: Seven και Spentzos Film