Ο μύλος και ο σταυρός, σε σκηνοθεσία Lech Majewski

Κυκλοφορεί από τη New Star η ταινία του Πολωνού Lech Majewski μετίτλο «Ο μύλος και ο σταυρός», που αποτελεί μια διεθνή παραγωγή με βάση τον πίνακα του διάσημου Φλαμανδού ζωγράφου Pieter Bruegel και το ομώνυμο βιβλίο του Michael Francis Gibson.

Η ταινία, θα προβάλλεται στους κινηματογράφους από την Πέμπτη 25 Απριλίου 2013.

«ΟΠΤΙΚΑ ΕΚΘΑΜΒΩΤΙΚΟ. ΜΕΘΥΣΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΣΕ ΣΤΥΛ «ΡΩΣΙΚΗΣ ΚΙΒΩΤΟΥ» ΤΟΥ ΣΟΚΟΥΡΟΦ. ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΟ»

VARIETY

«ΕΝΑ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΟ ΕΠΙΚΟ ΦΙΛΜ. ΜΙΑ ΤΑΙΝΙΑ-ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΑΣΕΤΕ»

SCREEN INTERNATIONAL

«ΕΝΑΣ ΘΡΙΑΜΒΟΣ. ΘΕΑΜΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΑΚΑΤΑΜΑΧΗΤΟ»

BOX OFFICE MAGAZINE

Ο ΜΥΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΣΤΑΥΡΟΣ – THE MILL AND THE CROSS

Ιστορική, Πολωνία/Σουηδία, 2010, 92’

Το έργο:

Φλάνδρα, 1564. Ο Φλαμανδός ζωγράφος PIETER BRUEGEL ο Πρεσβύτερος, ετοιμάζεται να δημιουργήσει τον νέο του πίνακα. Ο PIETER έχει ένα μεγάλο όραμα να υλοποιήσει. Έχει φανταστεί έναν πίνακα με 500 ανθρώπινες φιγούρες, που να πλαισιώνουν τη διαδρομή του Χριστού προς τον Γολγοθά. Όμως, ο BRUEGEL δεν θέλει να κάνει έναν απλό θρησκευτικό πίνακα. Σκοπός του είναι να βάλει το κεντρικό θέμα, το μαρτύριο του Χριστού, χαμένο κάπου ανάμεσα στο πλήθος. Οι άλλοι φαίνονται απορροφημένοι από τα δικά τους προβλήματα και βάσανα. Και όχι άδικα. Ο BRUEGEL φτιάχνει τον πίνακα μέσα σε μια ταραχώδη εποχή, καθώς ο πόλεμος των θρησκειών βράζει στη Δυτική Ευρώπη, σκορπίζει μαρτυρικό θάνατο και πυροδοτεί την μισαλλοδοξία, την έχθρα και τα μίση ανάμεσα στους λαούς. Η Φλάνδρα βρίσκεται υπό Ισπανική κατοχή. Ο αυστηρός βασιλιάς της Ισπανίας, Φίλιππος ο Β’, ένθερμος καθολικός, επιβάλλει τη θρησκεία του στις περιοχές που έχουν προσφάτως ασπαστεί τον προτεσταντισμό. Ο BRUEGEL βλέπει γύρω του απλούς ανθρώπους να αρπάζονται, να φυλακίζονται, να βασανίζονται και να θανατώνονται με φριχτό θάνατο, ως αιρετικοί. Ο ζωγράφος λοιπόν ενσωματώνει τέτοιους ανθρώπους στα σκίτσα του, που δίνουν μορφή στους χαρακτήρες του πίνακά του, και αποκαλύπτει το διπλό θρησκευτικό μαρτύριο: τα πάθη του Χριστού αλλά και τα πάθη των συνανθρώπων του, που υποφέρουν από έναν αμείλικτο κατακτητή. Δίπλα του, βρίσκεται ο φίλος του και συλλέκτης έργων τέχνης, Γιόνγκελινγκ, ένας άνθρωπος με ανοιχτό πνεύμα, που βλέπει κι αυτός με βαθιά δυσαρέσκεια όσα συμβαίνουν στη χώρα του. Η τραγική μητέρα ενός νέου που εκτελέστηκε, θα δώσει την έμπνευση για την απεικόνιση της Παρθένου Μαρίας. Ένας μυλωνάς, θα πάρει τη θέση του Θεού που τα πάντα θωρεί, καθώς ο μύλος του βρίσκεται πάνω σε έναν ψηλό βράχο, βλέποντας κάτω τα άσχημα συμβαίνουν στην πεδιάδα. Και σιγά σιγά, ο πίνακας αρχίζει να σχηματίζεται και ο BRUEGEL να δημιουργεί ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας τέχνης…

Σκηνοθεσία: Lech Majewski

Σενάριο: Lech Majewski και Michael Francis Gibson, από το ομώνυμο βιβλίο του “THE MILL AND THE CROSS”

Παραγωγή: Lech Majewski, Freddy Olsson, Dorota Roszkowska

Διεύθ. Φωτογραφίας: Lech Majewski, Adam Sikora

Μουσική: Lech Majewski, Jσzef Skrzek

Πρωταγωνιστούν: Rutger Hauer, Charlotte Rampling, Michael York

Ο ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ LECH MAJEWSKI

Ζωγράφος, ποιητής κινηματογραφικός και θεατρικός σκηνοθέτης. Γεννήθηκε στην Πολωνία το 1953 και αποφοίτησε από την περίφημη σχολή του Λοτζ το 1977. Ζει στην Αμερική από το 1981. Είναι μέλος αμερικανικών και ευρωπαϊκών κινηματογραφικών ακαδημιών.

Καλλιτέχνης και ο ίδιος, οι περισσότερες ταινίες του είχαν θέματα εικαστικά, όπως η ταινία BASQUIAT, στην οποία έγραψε το σενάριο ή η ταινία THE GARDEN OF EARTHLY DELIGHTS, που αναφερόταν στη ζωή του διάσημου ζωγράφου Ιερώνυμου Μπος.

Το 2006 το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, MoMA, τίμησε τον Lech Majewski με μια μεγάλη ρετροσπεκτίβα του συνόλου των έργων του, με τίτλο «Lech Majewski: Εμφανίζοντας την κινούμενη εικόνα»!  Από αυτή τη ρετροσπεκτίβα προέκυψε και η πειραματική ταινία του GLASS LIPS, η οποία είναι περισσότερο γνωστή ως BLOOD OF A POET. Η ταινία αυτή παρουσιάστηκε και στην Berlinale και στην 52ης Biennale της Βενετίας.

Η κριτικός τέχνης της New York Times, Jeannette Catsoulis, έγραψε: Ο Lech Majewski δημιουργεί μια αισθητική της δυσλειτουργίας, που είναι εξίσου υπέροχη και ανησυχητική. Μετά από λίγο, η εκφραστικότητα των φιλμ του γίνεται τόσο υπνωτιστική, που είναι δύσκολο να μην κάνεις τους δικούς σου συσχετισμούς.»

Η ρετροσπεκτίβα αυτή ταξίδεψε έπειτα σε καλλιτεχνικά ινστιτούτα και μουσεία σε Αμερική και Πολωνία. Ο κριτικός της Washington Post, Philip Kennicott έγραψε για τον δημιουργό: «Ο Majewski είναι ένας έξοχος κινηματογραφιστής, του οποίου την γοητευτική αισθητική την επεξεργάζεται ένα ζωηρό μυαλό και μια ξεχωριστή φαντασία, εγκρατής και αμβλυμμένη από την ιστορία, που την συνέλαβε στην οθόνη με τη δύναμη και την τελειομανία ενός καλλιτέχνη, που μπορεί να φτιάξει κάστρα από το τίποτα. Σε όλες του τις ταινίες, οι μεγάλες κατηγορίες της ύπαρξής μας –η δημόσια και η ιδιωτική- ο φυσικός κόσμος και ο φτιαγμένος από τον άνθρωπο- συνεχώς διαπερνούν η μια την άλλη.»

Και στο θέατρο όμως έχει σκηνοθετήσει παραγωγές, όπως μια νέα βερσιόν της ΚΑΡΜΕΝ σε Πολωνία και Λιθουανία αλλά και την ΟΠΕΡΑ ΤΗΣ ΠΕΝΤΑΡΑΣ, TRAMWAY και ΟΝΕΙΡΟ ΘΕΡΙΝΗΣ ΝΥΚΟΤΣ, και τα τρία στη Γερμανία, τα οποία εκθειάστηκαν από τους κριτικούς. Έχει επίσης εκδώσει 4 νουβέλες, όπου στην τελευταία του, βάσισε την ταινία του THE GARDEN OF EARTHLY DELIGHTS, η οποία πήρε το πρώτο βραβείο στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Ρώμης. Λίγα χρόνια νωρίτερα, το 1999, η ταινία του, WOJACZEK, ταξίδεψε σε φεστιβάλ σε όλο τον κόσμο και απέσπασε πάνω από 20 διακρίσεις!

Η ταινία του ANGELUS, το 2000, εκθειάστηκε επίσης από τους καταξιωμένους κριτικούς, όπως του Variety, και κέρδισε πολυάριθμα βραβεία σε διεθνή φεστιβάλ, ενώ προβλήθηκε και σε μουσεία και πινακοθήκες. Ανάμεσα στις ταινίες του ο Majewski συχνά δημιουργεί video art, installations, ποίηση, που περιοδεύουν σε πολλές εκθέσεις ανά τον κόσμο. Με αυτές τις δημιουργίες του και με τις ιδιαίτερης αισθητικής ταινίες του, ο Majewski, έχει καταξιωθεί όλα αυτά τα χρόνια στο ευρύτερο καλλιτεχνικό στερέωμα. Το 2010, ολοκλήρωσε ένα πρότζεκτ 3 ετών: την δημιουργία της ταινίας «Ο ΜΥΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΣΤΑΥΡΟΣ», φέρνοντας και πάλι την τέχνη στη μεγάλη οθόνη αλλά και την ψηφιακή τεχνολογία στην υπηρεσία της τέχνης του 21ου αιώνα….

ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ

2010 Ο ΜΥΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΣΤΑΥΡΟΣ (THE MILL & THE CROSS)

2007 GLASS LIPS

2004 THE GARDEN OF EARTHLY DELIGHTS

2000 ANGELUS

1999 WOJACZEK

1996 BASQUIAT

1992 GOSPEL ACCORDING TO HARRY

1998 PRISONER OF RIO

1986 FLIGHT OF THE SPRUCE GOOSE

PIETER BRUEGEL:  Η ΑΥΘΕΝΤΙΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΩΝ

Ο πίνακας που παρουσιάζεται στην ταινία, «Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΦΕΡΩΝ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ» η αλλιώς «Ο δρόμος για τον Γολγοθά», είναι έργο ενός πολύ σημαντικού ζωγράφου στην ιστορία της ευρωπαϊκής ζωγραφικής. Ο PIETER BRUEGEL ο Πρεσβύτερος, που γεννήθηκε το 1525, ήταν ένας Φλαμανδός ζωγράφος της Αναγέννησης, σχεδιαστής και χαράκτης. Ο BRUEGEL, αν και είχε γνωρίσει την τεχνική των Ιταλών αναγεννησιακών, που ήταν ο πιο διαδεδομένος τρόπος ζωγραφικής τότε, κατέληξε σε ένα είδος ζωγραφικής πολύ πιο απλό. Η πιο προφανής επιρροή στον τρόπο δουλειάς του ήταν ο γηραιότερός του, Ολλανδός «δάσκαλος», Ιερώνυμος Μπος, κάτι που φαίνεται ειδικά στα πρώτα «δαιμονολογικά» έργα του, όπως «Ο θρίαμβος του θανάτου». Όμως, ήταν η φύση που τον ενέπνεε περισσότερο να δημιουργήσει πίνακες και μάλιστα έχει αναγνωριστεί ως «αυθεντία στα τοπία». Σε αυτά τα τοπία, ο BRUEGEL κατάφερνε με δεξιοτεχνία να δημιουργήσει μια ιστορία, συνδυάζοντας διάφορες σκηνές μέσα σε έναν πίνακα.

Ο BRUEGEL απέκτησε φήμη με τους πίνακες με τους απλούς ανθρώπους, τους χωρικούς, με φόντο συνήθως κάποιο τεράστιο τοπίο. Ζωγράφιζε επίσης και θρησκευτικούς πίνακες. Ήταν πρωτοπόρος όμως στην ιδέα του να απεικονίζει τους χωρικούς, καθώς τότε, η αγροτική ζωή και τα έθιμα των χωρικών ως κύριο θέμα ήταν πολύ σπάνια στη ζωγραφική, στην οποία προτιμούνταν θρησκευτικά θέματα. Οι πίνακες του BRUEGEL, με την γήινη, ζωηρή και μη συναισθηματική απεικόνιση των συνηθειών της αγροτικής ζωής, περιλαμβάνοντας τις ασχολίες των χωρικών, την καλλιέργεια της γης, τα κυνήγια τους, τα τσιμπούσια τους, τις γιορτές τους, τους χορούς τους και τα παιχνίδια τους, δημιούργησε μια μοναδική φολκλορική εικονογραφία και ένα πραγματικό παράθυρο σε έναν κόσμο και μια κουλτούρα εξαφανισμένη από καιρό και πρακτικά άγνωστη σε μας. Παράλληλα, οι πίνακές του, δεν είναι απλώς φολκλορικές ηθογραφίες αλλά κάνουν και κοινωνικό σχόλιο, προκαλούν, κρίνουν. Αποτελούν συχνά κοινωνική διαμαρτυρία. Παράδειγμα, ο πίνακάς του, «Μάχη μεταξύ Καρναβαλιού και Σαρακοστής», που σατιρίζει τις διαμάχες της Προτεσταντικής Μεταρρύθμισης. Οι πίνακές του συχνά είχαν τόσο έντονο κοινωνικό σχόλιο, που λένε ότι όταν ήταν ετοιμοθάνατος είπε στη γυναίκα του να κάψει τα πιο ανατρεπτικά έργα του, για να μην κινδυνέψει η οικογένειά του από πολιτικό διωγμό.

Γνωστά έργα του είναι τα: «Χωριάτικος γάμος», «Ο πύργος της Βαβέλ», «Τοπίο με την πτώση του Ικάρου». «Ολλανδικές παροιμίες», «Κυνηγοί στο χιόνι». Σαρκαστικός, καυστικός, αλληγορικός, σατιρικός, εμπνευσμένος και ευφυής, ο BRUEGEL, αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους Φλαμανδούς καλλιτέχνες.

Ο ΠΙΝΑΚΑΣ «Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΦΕΡΩΝ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ»

Υπάρχουν σωσμένα περίπου 45 έργα του, το ένα τρίτο των οποίων βρίσκονται στο Μουσείο Ιστορίας Τέχνης της Βιέννης. Εκεί, βρίσκεται και ο πίνακας «Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΦΕΡΩΝ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ». Ένα έργο, με το οποίο ο BRUEGEL σχολιάζει για άλλη μια φορά τις πολιτικές εξελίξεις, με έναν έξυπνο τρόπο: όπως σε πολλά έργα του, έτσι και εδώ προσπαθεί να κρύψει το εμφανές, γεμίζοντας την εικόνα με περισπασμούς. Έτσι, ενώ το κεντρικό θέμα του πίνακα είναι το μαρτύριο του Χριστού που οδεύει προς τον Γολγοθά, το γεγονός αυτό είναι κυριολεκτικά κρυμμένο ανάμεσα σε άλλα, πολυάριθμα επεισόδια, που συμβαίνουν μέσα σε έναν πολυπληθή, τεράστιο καμβά. Με αυτό το τέχνασμα, ο δημιουργός δείχνει την ουσία και τη μοναχικότητα του πόνου, την ασημαντότητα της ύπαρξης αλλά και τα κοσμοϊστορικά γεγονότα που συνέβαιναν τότε, που εμπόδιζαν να παρατηρήσεις ακόμα και κάτι τόσο σημαντικό, πόσο απορροφημένοι είναι όλοι στην δική τους ζωή και στον αγώνα τους για αυτήν. Μια ζωή που συνεχίζει έτσι κι αλλιώς, μέσα από φωτιά, πάθος και πόνο…

MICHAEL FRANCIS GIBSON

Συγγραφέας, ιστορικός και κριτικός τέχνης και ακαδημαϊκός, ο Michael Francis Gibson διατηρούσε μόνιμη στήλη στην εφημερίδα International Herald Tribune για πάνω από 30 χρόνια. Τα άρθρα του έχουν επίσης δημοσιευτεί στα New York Times, Art in America, ARTnews, Connaissance des Arts και άλλα έντυπα και έχει αφιερώσει πολυάριθμα ραδιοφωνικά προγράμματα (Radio-Canada, France-Culture)  σε καλλιτεχνικά, πολιτιστικά και φιλοσοφικά θέματα. Ο Gibson έχει κάνει μονογραφίες στον Pieter Bruegel, τον Συμβολισμό, το Νταντά, τους Marcel Duchamp, Paul Gauguin και Odilon Redon, και δημοσίευσε μια σε βάθος μελέτη του πίνακα «Ο Χριστός φέρων τον σταυρό», που την ονόμασε

«Ο μύλος και ο σταυρός» και η οποία αποτελεί την έμπνευση για την ομότιτλη ταινία του Lech Majewski. Ο Gibson έχει επίσης δημοσιεύσει μελέτη στον τομέα της πολιτιστικής ανθρωπολογίας,  (στα γαλλικά, Ces lois inconnues) και 2 τόμους μιας φανταστικής τριλογίας (στα αγγλικά, Chronicles of the Greater Dream), την οποία δημοσίευσε με τον ψευδώνυμο Miguel Errazu. Ο Gibson έγινε συν-σεναριογράφος της ταινίας «Ο ΜΥΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΣΤΑΥΡΟΣ» μαζί με τον Lech Majewski.