Άρτεμις Ποταμιάνου: Για τις παράλληλες εκδηλώσεις του Art Athina 2013

Η Art Athina 2013, το εικαστικό γεγονός της χρονιάς, ετοιμάζεται να ανοίξει τις πύλες στο φιλότεχνο κοινό της Αθήνας και όχι μόνον.

Η έκθεση, θα διαρκέσει από τις 16 έως και τις 19 Μαΐου 2013, στο Γήπεδο Tae Kwon Do στο Παλαιό Φάληρο, συγκεντρώνοντας συμμετοχές από πολλές ελληνικές γκαλερί και από το εξωτερικό. Όπως σε κάθε έκθεση, έτσι και φέτος, πέραν της κεντρικής έκθεσης θα υπάρχουν και παράλληλα προγράμματα. Δυο από αυτά, με τίτλο “Paradise Lost” και “Platform Project” αντίστοιχα, φέρουν την υπογραφή της εικαστικού και επιμελήτριας Αρτέμιδας Ποταμιάνου. Η Άρτεμις Ποταμιάνου, παρά τον μεγάλο φόρτο εργασίας, βρήκε λίγο χρόνο και μίλησε στο www.culturenow.gr για την έκθεση, τα έργα της και το ρόλο της Art Athina στη χώρα μας, σε μια άκρως ενδιαφέρουσα “εικαστική συζήτηση.

Συνέντευξη: Νώντας Δουζίνας

Culturenow.gr: Σαν εισαγωγή στη συνέντευξη, θα μας μεταφέρετε στην Art-Athina 2013; Υπάρχει κάτι διαφορετικό από ότι έχουμε συνηθίσει τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μετά και την περσινή μη διεξαγωγή του θεσμού;

Άρτεμις Ποταμιάνου: H Art Athina αποτελεί πρώτα από όλα τη συνάντηση των γκαλερί Ελλάδος και εξωτερικού. Είναι η ευκαιρία να παρουσιάσουν οι γκαλερί τους καλλιτέχνες που έχουμε και να γίνει ένας διάλογος με τους θεατές σε μεγαλύτερη κλίμακα, από την παρουσίαση καλλιτεχνών μόνο μέσα σε μια γκαλερί. Αυτό το κομμάτι είναι και θα μείνει σταθερό, γιατί είναι αυτό που δημιουργεί την ανάγκη να υπάρχει η Art Athina. Αυτό που αλλάζει, από εκεί και πέρα, είναι τα παράλληλα προγράμματα, τα οποία έχουν μια λογική, να παρουσιαστούν περισσότερες οπτικές της εικαστικής σκηνής.

Cul.N.: Κάπου εδώ φτάνει και ο δικός σας ρόλος, στα παράλληλα προγράμματα. Θα μας μιλήσετε για αυτά;

Α.Π.: Έχω αναλάβει δυο από αυτά τα προγράμματα στην Art Athina. Το πρώτο είναι η έκθεση Paradise Lost, το οποίο έχει ως βάση την κεντρική έκθεση, διότι παίρνω έργα από έναν καλλιτέχνη από κάθε γκαλερί, που είναι στο βασικό πρόγραμμα. Οι δεσμεύσεις που είχα όταν ξεκίνησα, τόσο μέσω της Art Athina όσο και από εμένα στον ίδιο μου τον εαυτό, ήταν να προσπαθήσω να πάρω έως και έναν καλλιτέχνη από κάθε γκαλερί, ο οποίος μάλιστα να ανήκει στη νεότερη γενιά, δηλαδή να είναι ηλικιακά έως 45 ετών. Η δεύτερη λογική, που έβαλα στον εαυτό μου, ήταν να υπάρχει μια θεματική που θα δέσει αυτά τα έργα και να μην πρόκειται απλά για την παρουσίαση μιας σύγχρονης εικαστικής σκηνής. Η έκθεση “Paradise Lost” δανείζεται τον τίτλο από το γνωστό έργο του John Milton, αλλά η έμπνευση προέρχεται από τη Θεία Κωμωδία του Δάντη (Κόλαση-Καθαρτήριο-Παράδεισος). Η λογική είναι ότι ο θεατής θα βιώσει ένα λαβύρινθο, όπου το ένα έργο θα τον οδηγεί στο άλλο, είτε σαν διάλογος είτε ως φόρμα, όπου θα βιώσει την προσωπική του Κόλαση-Καθαρτήριο-Παράδεισος, όπως εκείνος το εννοεί. Ταυτόχρονα, ας μην ξεχνάμε ότι ο Δάντης, όταν έγραψε τη Θεία Κωμωδία, πέραν της αλληγορίας που ήθελε να δείξει το ταξίδι του ανθρώπου προς την τελειοποίησή του, αυτό το επίπεδο ταξίδι, έκανε και ένα πολιτικό σχόλιο, γιατί τότε ήταν εξόριστος από τη διεφθαρμένη Ιταλία. Έτσι, έγραψε αυτό το έργο προσπαθώντας να εκμαιεύσει μιαν απάντηση από τον πολιτειακό θεσμό, για να επιστρέψει και να καταπολεμήσει τη διαφθορά, που όπως καταλαβαίνετε, κάτι μας θυμίζει, με τις σημερινές εποχές που ζούμε. Όλος ο χώρος του Paradise Lost είναι ντυμένος με χαρτοκιβώτια, γιατί ήθελα να μεταφέρω αυτά τα “αστικά σκουπίδια”, που συνήθως τα χρησιμοποιούμε για τις μετακομίσεις και τις μεταβιβάσεις πραγμάτων, αλλά ταυτόχρονα, τελευταία αποτελούν μια πολύ συχνή εικόνα που έχουμε από αστέγους. Οπότε ήθελα αυτός ο λαβύρινθος να δώσει μια πιο κλειστοφοβική εικόνα, αλλά και πιο οικεία όπως τη βιώνουμε στη ζωή μας πια στην Ελλάδα.

Το μεγάλο στοίχημα της έκθεσης “Paradise Lost”, είναι ότι ποτέ ως τώρα δεν είχε πάρει κάποιος έργα από όλες τις γκαλερί, ώστε να δεθούν μεταξύ τους και να αποτελέσουν μια θεματική, να αποτελέσουν μια νέα έκθεση. Θυμάμαι ότι όταν παρουσίασα στην Art Athina τη θεματική με τα έργα που επιλέχθηκαν, δεν το πίστευαν. Γιατί συνήθως είναι πιο εύκολο να πεις ότι παρουσιάζεις μια σκηνή, ή το τι γίνεται τώρα στην Ελλάδα ή στον κόσμο. Στην έκθεση τώρα υπάρχουν κάποια έργα, που έχουν άμεσο διάλογο μεταξύ τους. Οι περισσότερες εκθέσεις που έχω επιμεληθεί, είναι συνήθως αναδρομικές. Οι ομαδικές εκθέσεις είναι σχετικά λίγες, αλλά υπάρχει ένας λόγος για αυτό. Αν δε βρω λόγο για να γίνει μια ομαδική έκθεση, δε μπαίνω σε αυτή τη λογική.

Cul.N.: Να περάσουμε και στο Platform Project. Θα μας βοηθήσετε να κατανοήσουμε περισσότερο αυτή την καλλιτεχνική προσέγγιση;

Α.Π.: Αυτό ήταν κάτι που εγώ ζήτησα να γίνει και με μεγάλη μου χαρά έγινε αποδεκτό. Ασχολούμαι με τις πλατφόρμες, τόσο ως επιμελήτρια όσο και ως καλλιτέχνης, τα τελευταία 15 χρόνια. Πάντα υπήρχε ένα ζήτημα, όσον αφορά στην Art Athina, ότι δεν υπήρχε προβολή καλλιτεχνών της πιο ανεξάρτητης σκηνής. Το Platform Project έρχεται να απαντήσει σε αυτό το κενό. Να παρουσιάσει αυτές τις συνεργασίες, αυτές τις ομάδες καλλιτεχνών που δημιουργούν μαζί, έχουν κάποιο κοινό concept και κοινή πορεία για μεγάλο χρονικό διάστημα. Στο Platform Project δεν περιμέναμε τόση ανταπόκριση, αφού έχουμε 44 πλατφόρμες, όπου περισσότερες από τις μισές προέρχονται από το εξωτερικό, με συμμετοχή από πάνω από 17 χώρες και πάνω από 550 καλλιτέχνες που εμπλέκονται. Κάθε πλατφόρμα έχει το δικό της booth, χωρητικότητας 12 τ.μ., ενώ κάθε ομάδα παρουσιάζει ένα project με κάποιο, συγκεκριμένο, σκεπτικό. Τα έργα είναι σαν μίνι εκθέσεις ή site specifics και αυτό κάνει το project τόσο ενδιαφέρον. Είναι σαν να έχουμε μέσα στην Art Athina, 44 εκθέσεις. Ακόμη, με αυτό τον τρόπο δίνεται η ευκαιρία σε ανθρώπους που έχουν μη εμπορικά έργα, ή έργα που έχουν έναν διαφορετικό χαρακτήρα, έναν πολιτικό για παράδειγμα χαρακτήρα, να παρουσιάσουν στο κοινό και να παντρευτούν δυο διαφορετικά target groups, που συνήθως δρούσαν το ένα ενάντια στο άλλο. Ο ένας παραπονιόταν σε σχέση με ότι κάνει ο άλλος. Στις εποχές που ζούμε, θεωρώ ότι το μεγαλύτερο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε είναι να συνεργαστούμε. Αυτό είναι το Platform Project.

Cul.N.: Να αφήσουμε αυτά που θα δούμε στην έκθεση και ας περάσουμε στο ρόλο της Art Athina. Η έκθεσηείναι ουσιαστικά το μοναδικό εικαστικό γεγονός της Ελλάδας με τέτοια βαρύτητα, που συγκεντρώνει συμμετοχές τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό. Πόσο σημαντική είναι η έκθεση για την προβολή της ελληνικής καλλιτεχινκής δραστηριότητας, τόσο στο εσωτερικό αλλά κυρίως, στο εξωτερικό;

Α.Π.: Καταρχάς να τονίσουμε ότι από την έκθεση περνούν 18.000 θεατές. Ως προς την ερώτηση, νομίζω πως η έκθεση μας βάζει στο χάρτη. Έχουμε πολύ λίγους θεσμούς που μας βάζουν στο χάρτη, ώστε να δημιουργείται μια λογική διαλόγου Ελλάδας-εξωτερικού. Ιδιαίτερα στην τωρινή εποχή, που αυτό είναι ακόμη πιο δύσκολο, η Art Athina είναι κάτι που πρέπει να διατηρηθεί και να γίνεται ακόμη καλύτερη. Νομίζω ότι ελάχιστα γεγονότα στην Ελλάδα συγκεντρώνουν 18.000 ανθρώπους. Αυτό νομίζω ότι δείχνει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον από τους ανθρώπους, ώστε να έρθουν και να δουν μια συνολική εικόνα των γκαλερί. Είναι διαφορετικό να πηγαίνεις μια βόλτα σε μια γκαλερί και πολύ διαφορετικό να έχεις την ευκαιρία, μέσα σε 3 ημέρες, να δεις όλη την εικαστική σκηνή της Ελλάδος, με κάποιες μάλιστα προσθήκες από το εξωτερικό. Ο εκπαιδευτικός χαρακτήρας της Art Athina, θεωρώ ότι είναιείναι πολύ σημαντικός. Η Art Athina συμπληρώνει φέτος 20 χρόνια και είναι μια από τις πιο παλιές της Ευρώπης. Είναι πολύ σημαντικό να αναφέρουμε, πως η προσπάθεια των ελληνικών γκαλερί, σε τέτοιες δύσκολες οικονομικά εποχές, να στηρίζουν την Art Athina είναι τρομερή. Ακόμη, από τη δική μου εμπειρία λόγω του Paradise Lost, επειδή χρειάστηκε να πάω στις περισσότερες γκαλερί να δω τους καλλιτέχνες που έχουν στο δυναμικό τους, μπορώ να πω ότι έχω μείνει άναυδη από το επίπεδο καλλιτεχνών, τους οποίους δεν ήξερα καν.

Cul.N.: Με αφορμή την αναφορά σας στην οικονομική κρίση, ήθελα να ρωτήσω, ποιο είναι το κοινό στο οποίο αποτείνεται η Art Athina. Για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, πέραν τους αμιγώς αγοραστικού κοινού της έκθεσης, το οποίο έχει και την οικονομική άνεση να αγοράσει κάποια έργα, τι θα δει το ευρύ κοινό σε αυτή την έκθεση;

Α.Π.: Το γεγονός ότι είναι συγκεντρωμένες τόσες γκαλερί, 44 πλατφόρμες από όλο τον κόσμο και 800 καλλιτέχνες, δε θα υπάρξει σε άλλη έκθεση. Η λογική στην όλη περίπτωση, έτσι όπως είναι δομημένη η Art Athina, είναι πως κάθε άτομο θα βρει κάτι που να του αρέσει. Δε μου αρέσουν οι ταμπέλες του τι είναι καλό, κακό κλπ. Επειδή υπάρχουν πολλά διαφορετικά “κοινά” και πολλοί διαφορετικοί θεατές, ο καθένας θα βρει κάτι που θα τον ενθουσιάσει. Σε κάθε έκθεση στις γκαλερί, βλέπω ότι γίνεται μια έκθεση με τους γνωστούς ανθρώπους που πηγαίνουν στις εκθέσεις. Μέσω της Art Athina, δίνεται η δυνατότητα να παρουσιάσουν τόσο οι καλλιτέχνες όσο και οι γκαλερί το έργο τους, σε ανθρώπους που δεν επισκέπτονται τέτοιους χώρους .

Cul.N.: Είστε εικαστικός και curator. Πόσο σημαντική είναι η πρώτη ιδιότητα, ως προς την μεγαλύτερη δυνατή επιτυχία της δεύτερης; Ουσιαστικά, μιλάμε για τη διαφορά θεωρητικού και πρακτικού επιμελητή έκθεσης.

Α.Π.: Πρώτα από όλα είμαι εικαστικός, αν έπρεπε να διαλέξω μια ιδιότητα. Αλλά επειδή η θέση του καλλιτεχνικού έργου, είναι το αντικείμενο δουλειάς μου ως εικαστικός, οι επιμέλειες είναι για εμένα, μέρος της ίδιας της εικαστικής μου πρακτικής. Η διαφορά που θα εντόπιζα προσωπικά, είναι ότι ως εικαστικός, αγαπάω τόσο πολύ την τέχνη, που μπορώ να εκτιμήσω ανάλογα και τους υπόλοιπους εικαστικούς. Μπορώ να βρω και να εκτιμήσω την πορεία του κάθε άγνωστου, έως και του πιο γνωστού και φτασμένου καλλιτέχνη. Η επιλογή να είμαι εικαστικός, κάνει για εμένα την τέχνη τρόπος ζωής. Αν με ρωτούσες πώς θα ονόμαζα τον εαυτό μου, θα σου έλεγα “εικαστικός dj”. Δηλαδή παίρνω τα έργα των άλλων και ουσιαστικά κάνω και ένα δικό μου. Αλλά ο dj σέβεται πάρα πολύ τα έργα που παίρνει.