Το έργο του Bernard-Marie Koltès, «Η νύχτα μόλις πριν από τα δάση» θα μας παρουσιάσει, για μία μόνο παράσταση, το Εθνικό Θέατρο στη σκηνή Νίκος Κούρκουλος την Παρασκευή 17 Μαΐου 2013.
Συνέντευξη-επιμέλεια κειμένου: Μαριάννα Παπάκη
Πρόκειται για μία εξαιρετική γερμανική παραγωγή, σε σκηνοθεσία του Matthias Jochmann και με ερμηνευτή του μονολόγου τον Heiko Raulin.
Η παράσταση παρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχία στο φημισμένο Θέατρο Thalia του Αμβούργου το 2012.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Λίγες ώρες πριν την αναχώρησή τους για την Αθήνα, ο σκηνοθέτης Matthias Jochmann και ο ηθοποιός Heiko Raulin, απάντησαν στις ερωτήσεις μας. Ο Matthias Jochmann μας είπε για το έργο του Κολτές που επέλεξε να ανεβάσει:
«Αυτός ο μονόλογος του Κολτές, γραμμένος το 1977, έκανε τον συγγραφέα αμέσως διάσημο. Από τότε ο Κολτές μεταφράστηκε σε πολλές διαφορετικές γλώσσες και τα έργα του παίζονται σε όλο τον κόσμο από τις αρχές της δεκαετίας του ’80. Το έργο είναι γραμμένο σε μία μόνο πρόταση, έτσι είναι αρκετά έντονη η πρόκληση να το ανεβάσεις στο θέατρο και να το προσαρμόσεις για μια θεατρική σκηνή. Πώς μπορείς να προσαρμόσεις ένα έργο που έχει γραφτεί με μια ανάσα; Αυτή η απνευστί γραφή έχει να κάνει και με τη φόρμα του κειμένου και με το περιεχόμενο».
Αναφερόμενος στην υπόθεση του έργου ο σκηνοθέτης προσθέτει πως εμείς, διαβάζοντας το κείμενο, αντιλαμβανόμαστε έναν άντρα που περπατάει στους βρεγμένους δρόμους μιας μεγάλης πόλης και συνομιλεί με «κάποιον». Αλλά σε κανένα σημείο δεν γίνεται φανερό εάν μιλάει σε κάποιον συγκεκριμένο άνθρωπο – ακόμα και στον εαυτό του – ή σε πολλά άτομα. Μιλάει για πολλά προσωπικά θέματα όπως και για κοινωνικά προβλήματα – και τα δύο καθορίζουν το ένα το άλλο, συμπληρώνει ο Matthias Jochmann.
Ο Heiko Raulin μας έδωσε τη δική του ματιά στο έργο αλλά και στο χαρακτήρα, στον ξένο που ερμηνεύει, λέγοντας: “Το πιο ενδιαφέρον για έναν ηθοποιό στην ερμηνεία αυτού του ρόλου είναι πως δεν είναι ένας εύκολα περιγράψιμος. Μοιάζει περισσότερο σαν ένα κατακερματισμένο δημιούργημα με αρκετές χρονικές αναδρομές (flashbacks) στη βιογραφία του. Αυτές οι αναδρομές δημιουργούν μία αίσθηση, μία κατάσταση της ύπαρξής του. Είναι ένας ξένος. Είναι ένας χαρακτήρας που επιδιώκει μία στάση στην ασταμάτητη ροή του κόσμου. Θέλει να σταματήσει απλώς για να επισημάνει το μυστήριο της ύπαρξης στον κόσμο. Και από αυτή τη νέα συνειδητοποίηση γίνεται αδύναμος και απελπίζεται.
Από την ανάγνωση του έργου, μου φάνηκε αρκετά ενδιαφέρον το ότι υπάρχουν πολλές διαφορετικές πιθανότητες της ερμηνείας του και του χαρακτήρα, πολύς ελεύθερος χώρος για συνδυασμούς. Και το να προσπαθήσω να διατηρήσω αυτή τη ελευθερία στη φαντασία, σημαίνει να μην ερμηνεύσω το ρόλο βασισμένος σε μία μόνο κατεύθυνση.”
Σχετικά με την ερμηνεία του σε έναν μονόλογο και τη συμμετοχή του σε ένα έργο με περισσότερους από έναν ρόλους, ο Heiko Raulin, είπε:
“Σε γενικές γραμμές, μου αρέσει να ερμηνεύω με άλλους ηθοποιούς, με ένα σύνολο. Είναι σα να είμαστε σε μια «συμμορία». Κάθε μέλος νοιάζεται για τους άλλους, εκπλήσσει τα άλλα μέλη, μοιράζεται την ενέργειά του μαζί τους. Αυτό είναι που αγαπώ σε μια δουλειά συνόλου και μου δίνει ενέργεια. Το να ερμηνεύω έναν μονόλογο σημαίνει πως πρέπει να ορίσω τον ρυθμό και την ενέργεια μόνος μου. Είναι σαν να ερμηνεύει κάποιος μουσική δωματίου, αλλά εγώ είμαι μια πλήρης ορχήστρα.
Σε αντίθεση το να ερμηνεύεις με ένα σύνολο ηθοποιών, σε μία ομάδα, είναι το αποτέλεσμα των κοινών σας προβών, είναι αρκετά δημοκρατικό, ο μονόλογος δείχνει την προσωπική μου στάση πάνω σε αυτό τον χαρακτήρα”.
Ερωτηθείς για τα στοιχεία στο έργο αλλά και γενικότερα στη γραφή του Κολτές που τα βρίσκει ελκυστικά, ο Matthias Jochmann αναφέρει: «Προσπαθώντας να βρω έναν τίτλο για το τι είναι το έργο, σε τι αναφέρεται, θα έλεγα πως κάνει λόγο για τις ανάγκες. Πιστεύω πως, στη σημερινή δυτική κουλτούρα, μοιάζει σχεδόν απίθανο να δείξεις, ακόμη και να μιλήσεις για τις προσωπικές σου ανάγκες στο κοινό χωρίς να γίνεις ενοχλητικός. Το κύριο θέμα μοιάζει να είναι, η επιβίωση του ισχυρότερου. Αλλά αυτό σημαίνει πως κανένας δεν επιτρέπεται να είναι εύθραυστος αλλά ούτε και συναισθηματικός. Κατά τη γνώμη μου ο δυτικός πολιτισμός έχει ανάγκη από περισσότερη ευαισθησία – τόσο για ανθρωπιστικά όσο και για πολιτικά θέματα. Ο Κολτές είναι ο συγγραφέας μιας ρωμαλέας, μερικές φορές βίαιης γλώσσας. Αλλά την ίδια στιγμή είναι πάντα ποιητικός, ευαίσθητος και συναισθηματικός.
Ο Matthias Jochmann αναφερόμενος στο ελληνικό κοινό που θα παρακολουθήσει την παράσταση λέει: «Θα δείτε έναν έντονο μονόλογο ενός ξένου που μιλά για πράγματα που πολλοί άνθρωποι σκέφτονται, για προσωπικές ανάγκες, για πολιτικά θέματα. Εάν έχετε ανοιχτούς ορίζοντες, θα δείτε με μία φράση, μια πολύ διαφορετική οπτική για τη ζωή». Για την παράσταση στην Αθήνα αλλά και τη διαφορετική σημασία της έννοιας “ξένος” από χώρα σε χώρα, ο Heiko Raulin μας είπε: “Η περιγραφόμενη κατάσταση του «ξένου» είναι δύσκολη αρκετά. Στο Αμβούργο, ο χαρακτήρας ήταν ξένος μόνο ως προς τη σκέψη του, εδώ, είναι ξένος λόγω της διαφορετικής καταγωγής και της γλώσσας. Η ζωή του ήρωα βγαίνει έξω από τον συνήθη ρυθμό. Περιμένω πραγματικά με ενθουσιασμό την αντίδραση του ελληνικού κοινού. Αναρωτιέμαι εάν θα «συνοδεύσουν» τον χαρακτήρα στο εσωτερικό του ταξίδι ή θα προβληματιστούν για τη δική του κατάσταση. Και φυσικά είναι μεγάλη τιμή για κάθε ηθοποιό να ερμηνεύσει στη χώρα που είναι η αφετηρία για την τέχνη του θεάτρου”.
Ο Heiko Raulin συνεργάστηκε με τον Γιάννη Χουβαρδά το 2012, στην παράσταση του έργου του Μπύχνερ, Βόυτσεκ ου ανέβηκε στη Ζυρίχη, συνεργασία που θυμάται με τις καλύτερες εντυπώσεις και επιθυμία του θα ήταν να την επαναλάβει. “
Ο Γιάννης είναι ένας υπέροχος σκηνοθέτης και δίνει μια πολύ καλή αίσθηση, σα να είναι ο πατέρας του συνόλου. Είναι πολύ χαλαρός αλλά ακριβής σκηνοθέτης, ικανός να εμπνεύσει τους ηθοποιούς να δουλέψουν για έναν κοινό στόχο. Φέρνει όλους τους ηθοποιούς σε ένα κοινό επίπεδο – ενώ συχνά αυτό δεν ισχύει – και αυτό είναι πολύ εντυπωσιακό για μένα.
Λόγω της εμπειρίας του ως ηθοποιός, ξέρει πολύ καλά τι χρειάζονται οι ηθοποιοί για να νιώσουν ασφαλείς στη σκηνή και στη συμπεριφορά. Ποτέ πριν δεν ένιωσα να παίζω τόσο χαλαρός σε πρεμιέρα. Ελπίζω πως η συνεργασία μας στη Ζυρίχη δεν ήταν η τελευταία”, ανέφερε χαρακτηριστικά.
info παράστασης
Εθνικό Θέατρο, Νέα Σκηνή Νίκος Κούρκουλος, Αγίου Κωνσταντίνου 22-24, Αθήνα
Στις 17 Μαΐου στις 21:00
Είσοδος: 5 ευρώ
