Ο Θεόδωρος Πάλλας μιλάει στο Culturenow.gr με αφορμή την κυκλοφορία του νέου του βιβλίου, με τίτλο Ανεπαίσθητη προσβολή, από την Άνεμος εκδοτική.
CultureNow: Πόσο χρονικό διάστημα χρειάστηκε για να γραφτεί το μυθιστόρημα;
Θεόδωρος Πάλλας: Η σύλληψη και η κύηση του έργου κράτησαν περίπου εννιά μήνες. Μέσα σε αυτούς, το μόνο που θυμάμαι, πέρα από τη δουλειά μου στο σχολείο, είναι το γράψιμο.
C. N. : Πώς από την ποίηση μεταβήκατε στο μυθιστόρημα και γιατί μετά από τόσο καιρό;
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Θ. Π.: Μέχρι τώρα έγραφα ποίηση και μικροδιηγήματα, και πιστεύω πως με εκφράζουν περισσότερο. Η ποίηση θεωρώ πως είναι ένας εσωτερικός διάλογος με τον εαυτό σου ή με κάποιους άλλους. Από την άλλη, το μυθιστόρημα είναι μια λεπτομερής εξιστόρηση. Δημιουργείται έτσι το θέμα των μεγάλων κενών, των πτώσεων και των εξάρσεων. Για μένα, η γραφή του μυθιστορήματος είναι ίσως μια απόπειρα της πένας να δει πόσο μπορεί να επεκταθεί ο λόγος. Όσο για το χρονικό διάστημα που πέρασε από την τελευταία μου έκδοση, της ποιητικής συλλογής «ενός αποσταμένου περιπατητή λόγοι», πιστεύω πως σήμερα ωρίμασαν πολλά μου θέλω και βρήκαν τον δρόμο για την έκδοση του μυθιστορήματος.
C. N.: Τι πιστεύετε πως κάνει ιδιαίτερη την ιστορία που γράψατε;
Θ. Π.: Κάθε ιστορία κουβαλά μαζί της την έγνοια του συγγραφέα. Τον λόγο του, τα πιστεύω του, τα θέλω του, τα όνειρά του. Αυτά κάνουν ξέχωρη την κάθε ιστορία. Μέσα από αυτήν βλέπεις το βλέμμα του συγγραφέα πάνω σε κάποια γεγονότα, συμβάντα, χαρακτήρες. Από την άλλη είναι το βλέμμα του αναγνώστη. Ξεχωρίζει την κάθε ιστορία ανάλογα με τις στιγμές και τα αναγνώσματά του. Αυτός μπορεί να μιλήσει καλύτερα για την ιδιαιτερότητα της κάθε ιστορίας που διαβάζει.
C. N.: Με τι συναίσθημα θα θέλατε και με τι πιστεύετε πως θα τελειώσει την ανάγνωση ο αναγνώστης;
Θ. Π.: Η καλύτερη για μένα ανταμοιβή είναι αν ο αναγνώστης τελειώσει το βιβλίο με την αίσθηση πως κέρδισε κάτι. Έστω και μια στυφή γεύση στα χείλη. Από την άλλη, πιστεύω πως καθαρά εξαρτάται από τον κάθε αναγνώστη. Τι ζητάει να βρει σε ένα κείμενο.
C. N.: Ποιο πιστεύετε πως είναι το αποκορύφωμα της ιστορίας;
Θ. Π.: Στο μυθιστόρημά μου πιστεύω πως υπάρχουν στιγμές ύψους και σημεία βάθους. Δεν θεωρώ ότι υπάρχει ένα αποκορύφωμα στην ιστόρησή του. Εγώ τουλάχιστον στο γράψιμό μου δεν επιζήτησα κάτι τέτοιο. Οι στιγμές εξόδου της κάθε ιστορίας θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι μικρά αποκορυφώματα.
C. N.: Γιατί στο κείμενο υπάρχει τόση τραγωδία και απαισιοδοξία;
Θ. Π.: Υπάρχουν ιστορίες χαρούμενες, αν θα μπορούσα να τις πω έτσι, που δεν ξέρω αν γεννούν αισιοδοξία, και ιστορίες που τις διατρέχει το μαύρο. Οι ιστορίες του μυθιστορήματός μου είναι όλες μέρος της τραγωδίας μιας οικογένειας. Μια οικογένεια που το μόνο μέλος της που δεν είναι κύριος πρωταγωνιστής σε καμία τραγωδία, ο πατέρας, είναι παρών σε όλες. Μέσα από μια τραγωδία θα μπορούσαν να υπάρχουν μηνύματα αισιοδοξίας, με ένα διαφαινόμενο αίσιο τέλος. Όμως οι πρωταγωνιστές έχουν παραδοθεί στη μοίρα τους και περιμένουν κάποιον από μηχανής θεό. Αυτός δεν έρχεται, γιατί ίσως δεν υπάρχει. Κι όταν κάποιος σωτήρας παρουσιάζεται, οι πρωταγωνιστές μένουν αμέτοχοι. Έχουν μάθει να δέχονται τη μοίρα όπως έχει προδιαγραφεί. Όταν ο άνθρωπος δεν προσπαθεί κι επαφίεται στα έξω από αυτόν, θεωρώ πως καμία αισιοδοξία δεν μπορεί να γεννηθεί.
C. N.: Ποιο είναι το μήνυμα που προσπαθείτε να μεταφέρετε μέσα από το βιβλίο σας;
Θ. Π.: Θα μπορούσα να πω πως η εποχή των μηνυμάτων τελείωσε, όμως αυτό δεν το πιστεύω. Ο καθένας μέσα από την ιστορία που πλάθει στέλνει, ηθελημένα ή άθελά του, κάποια μηνύματα. Θα μπορούσε να πει κάποιος πως η απαισιοδοξία και η μαυρίλα της εποχής είναι ένα μήνυμα. Για το τι ζούμε. Το ότι οι ήρωες-ηρωίδες δεν αντιδρούν δείχνει πιστεύω τη δικιά μας στάση απέναντι στη ζωή μας. Τις περισσότερες φορές ή, αν θέλεις, όλες αντιδρούμε καθισμένοι στον καναπέ, γκρινιάζοντας και βρίζοντας αυτούς που εμείς θρέφουμε. Η μεγαλύτερη απαισιοδοξία νομίζω πως είναι το πιστεύω σχεδόν όλων πως δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη ζωή μας. Πως δεν μπορούμε να πάρουμε τη ζωή όπως επιθυμούμε.
C. N.: Πώς προέκυψε ο τίτλος «Ανεπαίσθητη προσβολή»;
Θ. Π.: Ο τίτλος ξεπήδησε όταν η ιστορία άρχισε να παίρνει την πρώτη της μορφή. Ανεπαίσθητη προσβολή, διαβάζοντας την ιστορία, θα δεις πως δεν υπάρχει. Η προσβολή είναι και μεγάλη κι εκρηκτική. Ο τρόπος που αντιμετωπίζουν οι ήρωες τη ζωή τους τούς αναγκάζει, για να μπορέσουν να ξεπεράσουν τον συνεχόμενο βιασμό της ζωής τους, τη μέγιστη προσβολή που τους γίνεται, που διατρέχει τη ζωή τους, να θεωρήσουν την προσβολή αυτή ανεπαίσθητη. Έτσι μπορούν και αντέχουν και δικαιολογούν την παθητικότητά τους. Προσπαθούν να διώξουν ως και τις Ερινύες, αποποιούμενοι τον ρόλο τους στο στήσιμο της ζωής τους.
C. N.: Το μυθιστόρημά σας ξεχειλίζει από λυρισμό και ποιητικότητα. Πόσο επηρέασε ο ποιητής τον πεζογράφο;
Θ. Π.: Καμία προσπάθεια δεν υπάρχει στη γραφή του μυθιστορήματος να έχει ποιητικότητα και λυρισμό. Δεν το επιζήτησα. Το ακούω από πολλούς, μα εγώ δεν μπορώ να το αντιληφθώ. Από την άλλη, όλοι ξέρουμε πως όλα μας τα αναγνώσματα, όλες μας οι καταβολές, τα γραπτά μας, μας ακολουθούν. Ασχολούμαι με τη γραφή ποίησης σχεδόν σαράντα χρόνια και με διηγήματα τριάντα. Είτε θες είτε όχι, αυτά σε ακολουθούν.
C. N.: Οι ήρωές σας παρασύρονται από τα πάθη τους και πληρώνουν ακριβό τίμημα. Έρωτας-θάνατος λοιπόν;
Θ. Π.: Η λύση για τον έρωτα είναι ο θάνατος. Είτε πεθαίνει ο ένας ή και οι δύο εραστές, είτε πεθαίνει ο έρωτας. Ίσως να υπάρχουν μυθιστορήματα που δείχνουν τη φθορά ή και τον θάνατο του έρωτα κατά τη διάρκεια της ζωής. Δεν μπορώ να σας πω με βεβαιότητα αν και πότε ο έρωτας γίνεται συνήθεια. Πάντως ξέρω πως σε πολλές περιπτώσεις στο τέλος αμφιταλαντεύεσαι. Υπήρχε έρωτας; Αν υπήρχε, μπορεί τελικά ο έρωτας να μετουσιωθεί σε αμοιβαία κατανόηση;
Ο έρωτας έρχεται σαν μια καταιγίδα διαττόντων, μέσα σε ένα μπουρίνι μεσοπέλαγα. Μονάχα μέσα σε τούτη την καταιγίδα νομίζω πως μπορεί να χαθεί. Ειδάλλως η καταιγίδα γίνεται μπόρα κι εμείς είμαστε χαρούμενοι για την ηρεμία στη ζωή μας.
C. N.: Μιλάτε για τη δύναμη της Ειμαρμένης στη ζωή των ηρώων σας. Εσείς πιστεύετε στη μοίρα;
Θ. Π.:Η μοίρα είναι βασικά στα χέρια μας. Εμείς την ορίζουμε σε μεγάλο βαθμό. Αυτό που ποτέ μας νομίζω δεν μπορούμε να ορίσουμε είναι η δύναμη του έρωτα. Αυτός μας οδηγεί τόσο χαμηλά μα και τόσο ψηλά που ξεφεύγουμε από τις δυνατότητές μας να βάλουμε όρια στα μπορώ μας. Τα θέλω μας ξεφεύγουν και γεννούν όνειρα που τα ντύνουμε με μια δικιά μας παράλογη ερμηνεία και απαιτούμε από τους άλλους να τα σεβαστούν.
C. N.: Οι γυναίκες κατέχουν κυρίαρχο ρόλο στο έργο σας και περιγράφονται με δεξιοτεχνία. Άγγελοι ή δαίμονες; Θύτες ή θύματα τελικά;
Θ. Π.: «Το όνομα “Πρωτέας” σημαίνει “πρωτογέννητος”. Ο Πρωτέας είναι η πρώτη μορφή που διαδοχικά μεταμορφώνεται και δημιουργεί όλες τις άλλες μορφές που αποτελούν τον κόσμο. Είναι η αρχική ουσία, που οι διαφορετικές εκδοχές της έφτιαξαν τα μέρη του σύμπαντος, ο “πρώτος” δαίμονας». Αυτά που «έκλεψα» από τα γραφόμενα άλλου δείχνουν τη θέση μου για τις γυναίκες. Άλλωστε αυτές είναι οι «πρωτογέννητες». Μεταμορφώνονται από άγγελοι σε δαίμονες, από θύτες σε θύματα. Και το αντίθετο. Αυτά πιστεύω. Παρατηρώντας τες όλο και περισσότερο εδραιώνεται αυτή μου η πεποίθηση.
info: Η Άνεμος εκδοτική κυκλοφορεί το πρώτο μυθιστόρημα του συγγραφέα Θεόδωρου Πάλλα, με τίτλο Ανεπαίσθητη προσβολή.
