Old Boy, του Spike Lee

H Feelgood παρουσιάζει στους κινηματογράφους, από 20 Απριλίου 2014, την ταινία «Old Boy», μία αρχετυπική ιστορία εκδίκησης που μεταφέρεται από την Κορέα στην Αμερική, σε σκηνοθεσία του εξαιρετικού Spike Lee.

Η ταινία του Spike Lee αποτίνει φόρο τιμής στην κορεάτικη ταινία, ενώ παράλληλα βυθίζεται στα αφοπλιστικά και μυστηριώδη νερά της δικής του κινηματογραφίας. Βασισμένη στο graphic novel των Garon Tsuchiya και Nobuaki Minegishi καθώς και στο καταπληκτικό φιλμ του Park Chan-wook (Μέγα Βραβείο Φεστιβάλ Καννών 2004),  η νέα κινηματογραφική μεταφορά υπόσχεται μια φρέσκια προσέγγιση από τον δύο φορές υποψήφιο για Όσκαρ Spike Lee.

Ο Αμερικανός σκηνοθέτης, σε συνεργασία με τον σεναριογράφο Mark Protosevich (Thor) και με πρωταγωνιστές τους Josh Brolin, Samuel L.Jackson και Elisabeth Olsen στήνει ένα εκρηκτικό και σκοτεινό θρίλερ που δεν διστάζει να κορυφώσει τη δράση σε ένα αξέχαστο, σαδιστικό και θυελλώδες φινάλε.

Σύνοψη

Ένας διαφημιστής πέφτει θύμα απαγωγής και κρατείται φυλακισμένος στην απομόνωση για 20 χρόνια χωρίς να ξέρει γιατί. Όταν επιτέλους αφήνεται ελεύθερος, αναζητά το τέρας που ενορχήστρωσε αυτή την απάνθρωπη τιμωρία για να πάρει το αίμα του πίσω. Πολύ σύντομα θα ανακαλύψει ότι είναι ακόμα μπλεγμένος στα δίχτυα μιας απίστευτης πλεκτάνης. Στην πορεία θα συνάψει μια μοιραία σχέση με μια κοινωνική λειτουργό, ενώ θα συναντήσει κάποιον που ισχυρίζεται ότι μπορεί να τον λυτρώσει.

Προοίμιο.

Η σύγχρονη κινηματογραφία βρίθει από ιστορίες εκδίκησης, αλλά καμία δεν ξεπερνά το Oldboy, καθώς πρόκειται για μια προκλητική, συναισθηματική και βίαιη ιστορία που πραγματεύεται την απομόνωση, την απώθηση, τη βεντέτα, τις ηθικές αναστολές, την ενοχή και τη λύτρωση μέσα στα σκοτάδια της ποπ κουλτούρας.

Νέο Oldboy.

Η ιστορία του Oldboy αποτελεί πια ένα θρύλο για τους λάτρεις των κόμικς και των cult ταινιών, ενώ η πρώτη κινηματογραφική μεταφορά αυτού του σκοτεινού έπους απέκτησε σίγουρα φανατικό κοινό. Βρέθηκε ήδη στο επίκεντρο από τα τέλη της δεκαετίας του ’90, όταν ο Garon Tsuchiya και ο Nobuaki Minegishi δημιούργησαν ένα manga οχτώ τόμων που πραγματευόταν την ιστορία ένας άντρα που αιχμαλωτίζεται μυστηριωδώς για πολλά χρόνια σε μια ιδιωτική φυλακή με μοναδική συντροφιά μια τηλεόραση. Μόνο όταν αφήνεται ελεύθερος τού δίνεται η ευκαιρία να ανακαλύψει το γιατί του άξιζε μια τέτοια αδιανόητη τιμωρία.

Αυτή η εφιαλτική ιστορία, αλλά και η κινηματογραφική της μεταφορά από τον Κορεάτη Park Chan-wook ενέπνευσε τον Spike Lee, τον ακτιβιστή Aφροαμερικανό σκηνοθέτη που έχει μια ιδιαίτερη αδυναμία στις αγωνιώδεις και ανθρώπινες ιστορίες. «Με άφησε άφωνο. Ήταν μια εντελώς μοναδική ιστορία με στοιχεία μυστηρίου και εκδίκησης, δοσμένα με τον πιο σκληρό τρόπο. Κανείς δεν είχε ξαναδεί κάτι τέτοιο. Ούτε, φυσικά, κι εγώ» σχολιάζει ο σκηνοθέτης για την πρώτη ταινία.

Πολύ αργότερα, όταν πια διάβασε το σενάριο του Mark Protosevich άρχισε να φαντάζεται πως θα μπορούσε να αποδώσει την ιστορία με τον δικό του τρόπο. «Δεν αντιμετώπισα το Oldboy σαν ένα remake, αλλά σαν μια διαφορετική ερμηνεία αυτής της σπουδαίας ιστορίας. Ο Park Chan-wook έχει κάνει μια καταπληκτική ταινία, αλλά ακόμα πιο πριν είχε προηγηθεί το ιαπωνικό manga και αυτό το υλικό μού έδωσε την ευκαιρία να δημιουργήσω τη δική μου αφήγηση» εξηγεί ο σκηνοθέτης.

Για να το καταφέρει αυτό, ο Lee σεβάστηκε το κορεάτικο φιλμ, αλλά δεν το αντέγραψε. «Όταν αρχίσαμε να μιλάμε για το Oldboy, ο Josh Brolin ζήτησε την ευλογία του Park Chan-wook, ο οποίος μας είπε: «Ό,τι κι αν κάνετε, κάντε τη δική σας ταινία» θυμάται ο σκηνοθέτης.

Και έτσι ακριβώς έγινε. Σχετικά με την τοποθεσία που διαδραματίζεται η ιστορία έχει γίνει μια αλλαγή. Ξεκίνησε από την Ιαπωνία και στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο κορεάτικο αστικό περιβάλλον. Τώρα, παίρνει σάρκα και οστά σε αμερικάνικο έδαφος. «Η ιστορία είναι τόσο καλή που λειτουργεί αυτοτελώς, όπου και να την τοποθετήσεις. Αυτά στο οποία, όμως, έμεινα προσηλωμένος και ακολούθησα με ευλάβεια ήταν τα κεντρικά ζητήματα της ταινίας» συμπληρώνει ο σκηνοθέτης.

Από την άλλη, ο Lee προσέγγισε την ιστορία κάτω από ένα πιο αρχέγονο πρίσμα. Επισημαίνει ότι ο πυρήνας της δικής του απόδοσης βασίζεται στην ιδέα του ανθρώπου που υποβαθμίζεται στα πιο ζωώδη ένστικτά του, που έγινε και ο βασικός άξονας της ερμηνείας του πρωταγωνιστή.

«Όταν ο Joe εγκλωβίζεται, επιστρέφει στα κατώτερά του ένστικτα. Όλοι τα διαθέτουμε, αλλά κάνουμε ό,τι μπορούμε για να τα καταπιέσουμε» εξηγεί ο σκηνοθέτης. «Στους περισσότερους πολιτισμούς εκπαιδευόμαστε να έχουμε τον έλεγχο αυτών των καταστάσεων, να μην εκδηλωνόμαστε, παρά μόνο κεκλεισμένων των θυρών. Αλλά, όλοι τελικά μέσα μας, είμαστε ζώα που λειτουργούμε με τα ένστικτά μας».

Παρ’ όλο που ο κεντρικός ήρωας διψά για εκδίκηση, ο Lee τον αντιμετωπίζει ως κάποιον που αναζητά τη λύτρωση, που θέλει να αλλάξει τη μοίρα του, την οποία πιστεύει ότι έχει προκαλέσει ο ίδιος. «Είναι μια ταινία με θέμα την εκδίκηση,  αλλά εξίσου σημαντική είναι και η ανάγκη για εξιλέωση. Ο Joe ξεκινάει ως αλκοολικός, τοξικομανής και όχι ως ιδιαίτερα καλός άνθρωπος. Χρειάστηκε μια 20ετία εγκλεισμού για να αρχίσει να βλέπει το φως. Οι οπαδοί της πρώτης ταινίας πρέπει να περιμένουν κάτι διαφορετικό, αλλά και κάτι που αποτίνει φόρο τιμής σε αυτό που προηγήθηκε» καταλήγει ο Lee.

«Το Oldboy αναφέρεται σε πολλά θέματα» παρατηρεί ο σεναριογράφος. «Πιστεύω ότι αφορά στον αγώνα που κάνουμε να βρούμε τη γαλήνη, να συμφιλιωθούμε με τα λάθη του παρελθόντος. Έχει να κάνει με την οικογένεια, την άγρια φύση του ανθρώπου και φυσικά με το κίνητρο για εκδίκηση, να πληρώσει κάποιος το τίμημα για τον δικό μας πόνο. Και, φυσικά, το κόστος που συνεπάγεται η εκδίκηση». Και συνεχίζει: «Σε κάνει να αναρωτιέσαι για αυτά που έχεις κάνει στο παρελθόν και που μπορεί να έχουν προκαλέσει μεγάλο πόνο εν αγνοία σου σε κάποιους ανθρώπους, οι οποίοι ζουν με αυτό για την υπόλοιπη ζωή τους».

«Κάναμε ενδελεχή έρευνα σχετικά με  άτομα που ήταν σε πλήρη απομόνωση, όπως π.χ. όμηροι τρομοκρατικών οργανώσεων. Εξετάσαμε, επίσης, πειράματα που έγιναν το ’50 με μικρές μαϊμούδες που τις είχαν χωρίσει από τις μητέρες τους, για να μελετήσουν τις επιπτώσεις αυτής της στέρησης. Προσπαθήσαμε ακόμη να σκεφτούμε τα χιλιάδες συναισθήματα που προκύπτουν κάτω από τέτοιες συνθήκες, σε ποιο βαθμό επηρεάζεται ο ψυχισμός κάποιου και κατά πόσο μπορεί τελικά να αλλοτριωθεί το ίδιο το άτομο».

Εκτός από τα βασικά θέματα του αυθεντικού manga και του κορεάτικου φιλμ, ο Protosevich πρόσθεσε νέους χαρακτήρες και άλλαξε κάποιους άλλους. Στην πορεία, όταν ο Spike Lee ήρθε στην ομάδα, συνεργάστηκαν για να προσαρμόσουν το σενάριο σύμφωνα με την οπτική του Lee. «Η δομή ήταν μια πραγματική πρόκληση για μένα, γιατί ήταν ένα πολυσύνθετο παζλ, όπου κάθε κομμάτι είναι πολύ συγκεκριμένο και σημαντικό. Αυτή η δομή παρέμεινε άθικτη. Καθώς, αρχίσαμε να δουλεύουμε το σενάριο μαζί, το κάθε κομμάτι απέκτησε κάτι από το στυλ του Spike» εξηγεί ο σεναριογράφος.

Παραλειπόμενα:

-Τα γυρίσματα που αφορούσαν στη φυλακή έγιναν σε μια πρώην βάση του αμερικάνικου ναυτικού.

-Το εικαστικό του τίτλου της ταινίας το έχει επιμεληθεί προσωπικά ο Josh Brolin.

-Η Elizabeth Olsen δεν γνώριζε πώς τελειώνει η ιστορία, μέχρι που παρακολούθησε την πρεμιέρα της ταινίας στη Νέα Υόρκη.

-Η ταινία έχει διάρκεια 105 λεπτά. Η εκδοχή του σκηνοθέτη είχε διάρκεια 140 λεπτά. Ο Josh Brolin λέει ότι προτιμάει τη μεγάλη εκδοχή της ταινίας.

-H  σκηνή του ξύλου στο διάδρομο έγινε με μία και μόνο λήψη. Στη συνέχεια, βέβαια, έγινε επεξεργασία στο μοντάζ.

-Η εικόνα του καμαρότου που εμφανίζεται σαν οπτασία στο δωμάτιο που είναι φυλακισμένος ο Joe είναι του Cinqué Lee, αδερφού του Spike Lee. Το ρόλο του καμαρότου είχε ο Cinqué Lee και στην ταινία του Jim Jarmusch Mystery Train (1989). Μάλλον πρόκειται για κάποιο είδος αστείου μεταξύ του Spike Lee και του Jarmusch, αφού οι δυο τους φοίτησαν μαζί στο ίδιο πανεπιστήμιο και είναι καλοί φίλοι. Ο Jarmusch επίσης γύρισε μια σκηνή με τα αδέρφια Lee στο Coffee and Cigarettes II (1989).

– Όταν ο Joe Doucett πηγαίνει να αγοράσει δώρο για τα γενέθλια της κόρης του, η υπάλληλος του καταστήματος, φοράει φτερά αγγέλου. Αυτή η σκηνή είναι αφιερωμένη στο πρώτο Oldboy, όταν ο Oh Dae-Su αγοράζει φτερά αγγέλου για την κόρη του.

-Η σκηνή με τον Joe που παρακολουθεί ένα καλαμάρι σε μια δεξαμενή σε ένα εστιατόριο είναι επίσης αναφορά στην περίφημη σκηνή με το καλαμάρι στο αρχικό Oldboy.

-Σύμφωνα με το σκηνοθέτη οι αυξομειώσεις βάρους του Josh Brolin για τις ανάγκες του ρόλου, επηρέασαν την ψυχική και σωματική υγεία του ηθοποιού. Πάντως, ειδικοί γιατροί και διαιτολόγοι επέβλεπαν τον ηθοποιό για την ομαλή αποκατάσταση και σταθεροποίηση του βάρους του.

-Ο Barack Obama και η Michelle στο πρώτο τους ραντεβού είδαν στον κινηματογράφο την ταινία Do the Right Thing του Spike Lee.

Στοιχεία ταινίας:

«Old Boy» / 104’

Σκηνοθεσία: Spike Lee

Σενάριο: Mark Protosevich

Παίζουν: Josh Brolin, Elizabeth Olsen, Shaltro Copley, Michael Imperioli, Linda Emond, James Ransone, Pom Klementieff

Διεύθυνση Φωτογραφίας: Sean Bobbitt

Μοντάζ: Barry Alexander Brown