Τα φώτα του Φεστιβάλ Νάξου “ανάβουν” για 14η χρονιά για να φωτίσουν ένα πλούσιο, ιδιαίτερο και πολυπολιτισμικό πρόγραμμα, για μεγάλους αλλά και μικρούς, που περιλαμβάνει εικαστικά, κινηματογραφημένες παραστάσεις όπερας από το Φεστιβάλ της Aix-en-Provence, γαλλικές ταινίες, θέατρο και συναυλίες.
Ο Μάριος Βαζαίος, που έχει αναλάβει την παραγωγή του φεστιβάλ και την φροντίδα του επιβλητικού Πύργου Μπαζαίου –οικογενειακό κειμήλιο με ιδιαίτερη ιστορική και συναισθηματική αξία για τον ίδιο-, μας μίλησε για την φετινή διοργάνωση και τις εκδηλώσεις που θα παρουσιαστούν στην πανέμορφη Νάξο –και όχι μόνο!-
Γιατί, όπως αναφέρει και ο ίδιος, «όπως στη καθημερινή ζωή, έτσι και στις διακοπές ακόμα περισσότερο χρειαζόμαστε τη Τέχνη».
Συνέντευξη: Ερριέττα Μπελέκου
Culturenow.gr: Ανάμεσα στους 40 περίπου πύργους της όμορφης Νάξου βρίσκεται και ο Πύργος Μπαζαίου, διατηρητέο μνημείο απαράμιλλης αισθητικής και κοιτίδα πολιτισμού. Ποια είναι η ιστορική αξία αλλά και η σημασία που έχει για σας αυτό το κτίσμα, που αγοράστηκε από την οικογένειά σας στα τέλη του 19ου αιώνα;
Μάριος Βαζαίος: Στα μνημεία αποτυπώνεται η μνήμη και η ιστορία του τόπου. Στον Πύργο Μπαζαίου, μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού παλαιότερα, εγγράφεται η νεότερη ιστορία του νησιού αλλά και η παράδοση της οικογένειας μου, με σημαντική συνεισφορά στο τόπο. Χάρη στη φροντίδα των προγόνων μου το μνημείο διασώθηκε ως τις μέρες μας, οπότε για μένα το κτίσμα αυτό πέρα από την ιστορική αξία, έχει και την αξία οικογενειακού κειμηλίου.
Cul. N.: Ο επιβλητικός Πύργος του 17ου αιώνα άνοιξε ξανά τις πύλες του, στις 14 Ιουνίου, σε πείσμα των καιρών, για να υποδεχτεί το φεστιβάλ του νησιού. Μιλήστε μας λίγο για την ιστορία αυτού του φεστιβάλ, που έχει κατοχυρώσει την θεσμική του υπόσταση και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα της χώρας μας.
Μ. Β.: Το Φεστιβάλ Νάξου ξεκίνησε το 2001 ως μία έμπρακτη πρόταση για το πως η αποκεντρωμένη πολιτιστική δραστηριότητα μπορεί να συμβάλει στην αναβάθμιση της σύγχρονης φυσιογνωμίας ενός τόπου. Το Φεστιβάλ στην πολυετή πορεία του μέσα από διεθνείς συνεργασίες και πρωτότυπες παραγωγές έχει κερδίσει την αναγνώριση από τα ΜΜΕ, τους πολιτιστικούς φορείς, τους καλλιτέχνες, αλλά κυρίως έχει κερδίσει την αγάπη του κοινού. Ένας από τους λόγους που το έκαναν να ξεχωρίσει, πιστεύω ότι είναι η πολιτική του να προχωράει σε πρωτότυπες παραγωγές. Παρά τη στενότητα των οικονομικών του πόρων είναι αξιοσημείωτη η παραγωγικότητά του. Κάθε χρόνο η έκθεση σύγχρονης τέχνης στο εσωτερικό του Πύργου Μαζαίου, είναι μια πρωτότυπη δημιουργία.
Παράδειγμα η εφετινή έκθεση του Κωστή Αντωνιάδη. Ξεκίνησε ως σύνοψη της μεγάλης αναδρομικής του έκθεσης στο Μουσείο Μπενάκη, για να καταλήξει σε μια ευφάνταστη φωτογραφική εγκατάσταση. Σε καλύτερες εποχές υπήρξαν σημαντικές αναθέσεις, όπως η συγγραφή του «Insenso» από τον Δημήτρη Δημητριάδη (2007), η θεατρική μεταφορά της αλληλογραφίας της Camille Claudel από τη Jannie Gastaldi (2008), που παίχτηκε αργότερα με επιτυχία από τη Λυδία Φωτοπούλου, αφιερώματα στον –Ναξιώτη- Ιάκωβο Καμπανέλλη, Γιώργο Χειμωνά, Μάνο Χατζηδάκι, Γιώργο Ιωάννου, πρωτότυπες μουσικές παραστάσεις όπως, «Από την Οδύσσεια … στην Ιθάκη του Καβάφη» του Θοδωρή Οικονόμου (2013). Η αξία του Φεστιβάλ οφείλεται στην ικανότητά να δημιουργεί πολιτιστικά γεγονότα κι όχι απλώς να ανακυκλώνει «εκδηλώσεις».
Cul. N.: Φέτος, το πλούσιο και ενδιαφέρον -όπως πάντα- πρόγραμμα του φεστιβάλ, που απευθύνεται σε μεγάλους αλλά και μικρούς, περιλαμβάνει εικαστικά, κινηματογραφημένες παραστάσεις όπερας από το Φεστιβάλ της Aix-en-Provence, γαλλικές ταινίες, θέατρο και συναυλίες. Ο αριθμός των εκδηλώσεων κυμαίνεται στα ίδια καλλιτεχνικά πλαίσια με τα προηγούμενα χρόνια δράσης; Ποιος είναι ο θεματικός άξονας στον οποίο βασίζεται ο καλλιτεχνικός του προγραμματισμός;
Μ. Β.: Ο θεματικός άξονας είναι διαφορετικός κάθε χρόνο. Σταθερός όμως παραμένει ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, ο Στέλιος Κρασανάκης, ψυχίατρος-δραματοθεραπευτής-σκηνοθέτης. Με πολύπλευρη επιστημονική και καλλιτεχνική παιδεία και με την αρωγή μιας ευρύτερης ομάδας δημιουργών, διαμορφώνει κάθε χρόνο ένα πρόγραμμα με ποιότητα και αισθητική, που αποσκοπεί στη ψυχαγωγία του κοινού και στην εξοικείωση του με όλες τις μορφές της τέχνης.
Εφέτος παρόλο που οι ενότητες του προγράμματος παραμένουν σχεδόν ίδιες – λείπει δυστυχώς ο χορός – οι βραδιές που το κοινό έχει την ευκαιρία να απολαύσει ένα θέαμα στον προαύλιο χώρο του πύργου, πολλαπλασιάστηκαν. Έξη βραδιές με ισάριθμες Γαλλικές ταινίες και τρεις βραδιές με προβολές παραστάσεων όπερας από το λυρικό Φεστιβάλ της Aix-En-Provence 2014, όλες με ελεύθερη είσοδο, διευρύνουν τις επιλογές πέρα από τις καθιερωμένες συναυλίες και τις θεατρικές παραστάσεις για τους ενήλικες, αλλά και για τους λιλιπούτειους θαμώνες του Φεστιβάλ. Αξίζει να υπογραμμίσουμε ότι η πρακτική των αναμεταδόσεων παραστάσεων, που εγκαινιάζουμε εφέτος με το Φεστιβάλ της AIX δίνει την ευκαιρία στο νησιωτικό κοινό να έρθει σε επαφή με θεάματα που είναι αδύνατον να ταξιδέψουν σε μικρούς τόπους. Ελπίζουμε η πρακτική αυτή να ακολουθηθεί σύντομα και από Ελληνικούς φορείς όπως το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, το Εθνικό Θέατρο, την Εθνική Λυρική Σκηνή.
Cul. N.: Ποιοι είναι οι στόχοι και οι προσδοκίες σας για την φετινή διοργάνωση; Πως έχει ανταποκριθεί μέχρι τώρα η τοπική κοινωνία αλλά και οι επισκέπτες του νησιού;
Μ. Β.: Στόχος μας είναι να παραμένει ενεργή η σύγχρονη δημιουργία πάνω στο νησί, κρατώντας τη Νάξο στην επικαιρότητα. Προσδοκία μας, η τοπική κοινωνία αλλά και οι επισκέπτες να αναγνωρίζουν ότι το νησί εκτός από πατάτες και τυριά … διαθέτει κι ένα υπέροχο, πολυπολιτισμικό φεστιβάλ.
Cul. N.: Οι θεατρικές και μουσικές παραστάσεις ξεκινούν από τον Πύργο Μπαζαίου αλλά ταξιδεύουν και σε άλλα …όμορφα νησιά, στο πλαίσιο του «Κύκλου Κυκλάδων». Οι διαφορετικές μορφές τεχνών βρίσκονται σε δημιουργικό “διάλογο” ακόμα και στις ..διακοπές;
Μ. Β.: Πιστεύουμε απόλυτα ότι όπως στη καθημερινή ζωή, έτσι και στις διακοπές ακόμα περισσότερο χρειαζόμαστε τη Τέχνη. Το ίδιο πιστεύουν και στα γειτονικά μας νησιά, η Ελισάβετ Παπαζώη και η ομάδα της, που διαχειρίζεται το ειδυλλιακό αμφιθέατρο Αρχίλοχος, στο Πάρκο της Πάρου, και η Μάγια Τσόκλη που φροντίζει να ζωντανεύει το θαυμάσιο θέατρο που έχει σχεδιάσει και επιμεληθεί ο σπουδαίος εικαστικός Κώστας Τσόκλης, στον Κουμάρο της Τήνου. Άνθρωποι με κοινή αντίληψη για τη σημασία του πολιτισμού, που διαχειρίζονται χώρους μοναδικούς, ενεργοποιούν για δεύτερη χρονιά το δίκτυο «Κύκλος Κυκλάδων». Εφέτος στο δίκτυο των τριών νησιών της Νάξου, της Πάρου και της Τήνου θα ταξιδέψουν, εκτός από το Γαλλικό πρόγραμμα των προβολών, ενα νεανικό γκρουπ τζαζ, οι Groove Catchers, από τη Γαλλία, ο Νίκος Πορτοκάλογλου με τις «φτερωτές κιθάρες» του, ο Ross Daly με εκλεκτούς μουσικούς, η παράσταση του Φεστιβάλ Αθηνών «Ραμόνα Travel/Η γη της καλοσύνης», σε σκηνοθεσία Γιάννη Σκουρλέτη, με μια ανατρεπτική Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, παραστάσεις για παιδιά: η «Τελεία» σε σκηνοθεσία Δημήτρη Μπογδάνου, « … στου κόσμου της άκρη» από την ομάδα Φτουξελεφτερία.
Cul. N.: Μέχρι σήμερα, έχετε συνεργαστεί με πολλούς πολιτιστικούς φορείς, Ινστιτούτα και Μουσεία της Ελλάδας και του εξωτερικού (Μουσείο Μπενάκη, Γαλλικό Ινστιτούτο κ.α. ). Πόσο σημαντική –αλλά και δύσκολη ταυτόχρονα- είναι η ύπαρξη ενός τέτοιου φεστιβάλ, που καλλιεργεί γόνιμες πολιτιστικές ανταλλαγές, σε μία εποχή που ελάχιστοι θεσμοί κατορθώνουν να επιβιώσουν;
Μ. Β.: Το Φεστιβάλ Νάξου από την έναρξη του, προοριζόταν να επιβιώσει σε έναν τόπο αρχικά άγονο, με ελάχιστα οικονομικά μέσα και τεχνική υποδομή. Στην πορεία του ρίζωσε γιατί πρώτα απ΄όλα δημιούργησε γόνιμο έδαφος μέσα από πολύπλευρες ανταλλαγές και συνεργασίες με σημαντικούς πολιτιστικούς και εκπαιδευτικούς φορείς, συλλόγους αλλά και ιδιώτες, πνευματικούς ανθρώπους και καλλιτέχνες αλλά και με απλούς εθελοντές. Η συνεργασία είναι θεμελιώδης αρχή του Φεστιβάλ, αφού με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η μεγαλύτερη δυνατή εξωστρέφεια και η επαφή με τη σύγχρονη πολιτιστική πραγματικότητα. Ο άλλος παράγοντας στον οποίο οφείλεται η επιβίωσή του, στην πολυετή πλέον δυσμενή κατάσταση της χώρας μας, είναι η συνετή οικονομική διαχείριση των διοργανώσεων. Την εποχή της μεγαλόθυμης σπατάλης, το Φεστιβάλ κρατούσε πάντα ισορροπία στις δαπάνες, ενώ παράλληλα φρόντιζε να επενδύει σε υλικοτεχνική υποδομή, και στην απαιτητική συντήρηση του μνημείου που αποτελεί την εστία των γεγονότων. Το Φεστιβάλ ουδέποτε δημιούργησε χρέη που να το βαραίνουν, ενώ εξαρχής ήταν προετοιμασμένο να λειτουργεί κάτω από συνθήκες κρίσης, αξιοποιώντας παραγωγικά τα έσοδα από τα εισιτήρια των θεατών και την ευγενική οικονομική υποστήριξη των χορηγών.
Cul. N.: Ποια είναι η απάντηση που δίνει, λοιπόν, το Φεστιβάλ Νάξου στην κρίση –πάσης φύσεως- που βιώνουμε σήμερα;
Μ. Β.: Ότι σε περίοδο κρίσης, γινόμαστε επινοητικότεροι, δημιουργικότεροι, εργατικότεροι, αποτελεσματικότεροι. Δεν εγκαταλείπουμε. Δεν μεμψιμοιρούμε. Παραμένουμε σε εγρήγορση…
Cul. N.: Μόλις κλείσει η αυλαία της 14ης διοργάνωσης θα ανανεώσουμε το ετήσιο ραντεβού μας με την Νάξο και τον Πύργο Μπαζαίου για του χρόνου;
Μ. Β.: Και για περισσότερα χρόνια ίσως, αφού ένα πρόγραμμα συνεργασίας με Ευρωπαϊκούς φορείς που επεξεργαζόμαστε τώρα, έχει τριετή ορίζοντα, ενώ η σύμπραξη μας με τους γείτονες μας στην Πάρο και τη Τήνο, αναζωογονεί τη διάθεση μας για ακόμα πιο δυναμική συνέχεια. Με το καλό λοιπόν να συναντηθούμε και το επόμενο καλοκαίρι.
Το Φεστιβάλ Νάξου στον Πύργο Μπαζαίου, που δίνει για 14η χρονιά ραντεβού με τους επισκέπτες του όμορφου νησιού, θα διαρκέσει μέχρι τις 9 Σεπτεμβρίου 2014.
