Γιάννης Αίσωπος: Η αρχιτεκτονική του τουρισμού στην αναζήτηση του "λιγότερου"

Η έκθεση “Tourism Landscapes: Remaking Greece” εξετάζει το ρόλο του τουρισμού ως οχήματος εκμοντερνισμού της Ελλάδας και διαρκούς αναπροσαρμογής της εθνικής της ταυτότητας.

Ο τουρισμός αποτελεί τον μεγαλύτερο τομέα οικονομικής δραστηριότητας παγκοσμίως και προϋποθέτει συνεχή επαφή με το “άλλο”, το ξένο, και προσαρμογή στο νέο. Υπό την έννοια αυτή, τα “τοπία τουρισμού” αποτελούν πάντα και “τοπία εκμοντερνισμού”. Σήμερα, στην μετά – την – κρίση εποχή, με την ολοένα αυξανόμενη εισροή επισκεπτών, ο τουρισμός μοιάζει να προσφέρει την κύρια αναπτυξιακή προοπτική για τη χώρα και την αρχιτεκτονική της παραγωγή. Η τωρινή “έκρηξη” του τουριστικού τομέα επιζητεί την αναθεώρηση των έως τώρα πρακτικών και την αναζήτηση νέων μοντέλων τουριστικής ανάπτυξης καθώς και ένα νέο παράδειγμα αρχιτεκτονικής του τουρισμού στην Ελλάδα.

Η έκθεση οργανώνεται σε 2 ενότητες. Η πρώτη είναι το “Αρχείο” των τοπίων τουρισμού των τελευταίων 100 χρόνων: αρχαιολογικοί χώροι και μουσεία, δημόσιοι χώροι, παραλίες, ξενοδοχεία και θέρετρα, τουριστικοί παραδοσιακοί οικισμοί και υποδομές. Όλες αυτές οι αρχιτεκτονικές του τουρισμού παρουσιάζονται σε δισδιάστατους πίνακες σε χρονολογική ακολουθία ως μια συνεχής επιφάνεια στους τοίχους του Περιπτέρου. Το Αρχείο αποτελείται από 3 υποενότητες. Τις φωτογραφίες τοπίων – φυσικών, ή σε λιγότερο ή σε περισσότερο, βαθμό ανθρωπογενών – από όλη την Ελλάδα, που φωτογράφισαν οι Γιώργης Γερόλυμπος και Πάνος Κοκκινιάς, οι οποίες τοποθετούνται στην κατώτερη ζώνη των τοίχων του Περιπτέρου. Πάνω σε αυτές “τοποθετείται” η αρχιτεκτονική του τουρισμού μέσω εικόνων και σχεδίων. Έτσι, μεταφορικά αλλά και κυριολεκτικά, το τοπίο “φέρει” την αρχιτεκτονική, το φυσικό τοπίο “φέρει” το δομημένο. Ως “ασυνέχειες” μέσα στις εικόνες της αρχιτεκτονικής, παρουσιάζονται φωτογραφίες “στοιχείων ταυτότητας” που αναφέρονται σε κύρια πολιτισμικά στοιχεία που συγκροτούν το συλλογικό μας αυτοπροσδιορισμό και τα οποία αποκτούν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της “τουριστικής εικόνας” μας.

Η δεύτερη ενότητα είναι η “Τουριστική κατοίκηση”, 15 νέα έργα Ελλήνων και ξένων αρχιτεκτόνων για μια παραθαλάσσια τουριστική κατοίκηση στο Αιγαίο ή το Ιόνιο. Η συνύπαρξη Ελλήνων και ξένων προσβλέπει στην αλληλεπίδραση τοπικού και ξένου που ο τουρισμός προϋποθέτει. Οι προτάσεις αυτές, παρουσιασμένες ως τρισδιάστατες μακέτες σε βάθρα στο κέντρο του Περιπτέρου, αναζητούν ένα νέο παράδειγμα για την αρχιτεκτονική του τουρισμού στο χρονικό πλαίσιο της μετά – την – κρίση εποχής, που χαρακτηρίζεται από περιορισμένους πόρους, αναθεώρηση αξιών, επανακαθορισμό της σχέσης μας με τη φύση και αναζήτηση του “λιγότερου”.

Info: Ο Γιάννης Αίσωπος είναι Καθηγητής Αρχιτεκτονικού και Αστικού Σχεδιασμού, Πανεπιστήμιο Πατρών.  Αρχιτέκτων, ΕΜΠ (1989), Master in Architecture, Harvard (1991). Επισκέπτης Καθηγητής, Columbia (2014) και University College London (2012-13), Επισκέπτης Ερευνητής, Princeton (2009). Εργάστηκε στο γραφείο Bernard Tschumi, Ν. Υόρκη (1992-95). Έχει συνεπιμεληθεί τις εκδόσεις Τοπία Εκμοντερνισμού: Ελληνική αρχιτεκτονική ’60 και ’90, Η σύγχρονη (ελληνική) πόλη και Τοπία του Οικείου. Ολοκληρώνει την έκδοση Διάχυτη Αθήνα: Δίκτυα, καταναλωτισμός και κρίση. Έχει συμμετάσχει στην 13η (2012) και την 7η (2000) Biennale Αρχιτεκτονικής της Βενετίας.

* Αναδημοσίευση από το περιοδικό Culturenow Mag, τευχος 29.

Φωτό: Andrea Avezzu