Μεταβυζαντινές Εικόνες από τη Βαμβακού Λακωνίας: έκθεση στη Σπάρτη

Η Κουμαντάρειος Πινακοθήκη Σπάρτης (παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης) παρουσιάζει από την Τετάρτη 13 Αυγούστου έως και 16 Νοεμβρίου 2014 την έκθεση Μεταβυζαντινές Εικόνες από τη Βαμβακού Λακωνίας.

Η έκθεση περιλαμβάνει 40 μεταβυζαντινές εικόνες που προέρχονται από τον ναό της Βαμβακούς. Οι εικόνες συντηρήθηκαν με δαπάνη της εταιρείας Atlantic Bulk Carriers Management Ltd. η οποία είναι και χορηγός της έκθεσης.

Μεταβυζαντινές Εικόνες από την Βαμβακού

Ο οικισμός της Βαμβακούς, είναι χτισμένος στο βορειοδυτικό άκρο του νομού Λακωνίας, στις δυτικές πλαγιές του Πάρνωνα και σε υψόμετρο 900 μέτρων. Η ίδρυσή του χρονολογείται στα μέσα του 18ου αιώνα, ενώ για πρώτη φορά σημειώνεται και η ονομασία Βαμπακού σε χάρτη του Γαλλικού επιτελείου το 1852.

Η εκκλησία αποτέλεσε το κέντρο όλων των δραστηριοτήτων της κοινότητας. Αν και δεν υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες σχετικές με την ανέγερση του παλαιότερου ναού, αφιερωμένου στην Κοίμηση της Θεοτόκου, γνωρίζουμε ότι παραδόθηκε στις φλόγες το 1826 από τις ορδές του Ιμβραήμ Πασσά. Όπως αναφέρεται σε σχετική επιγραφή, το 1834 επί επισκόπου Βρεσθένης Θεοδωρήτου του Β΄ ξαναχτίζεται «εκ θεμελίων» από Λαγκαδιανούς οικοδόμους. Το 1856 έγινε εφικτή η εκ νέου εικονογράφησή του. Η ιδιαίτερα κακή κατάσταση του ναού υπαγόρευσε την κατεδάφισή του το 1898.

Στις αρχές του 20ου αιώνα ξεκινούν οι εργασίες ανέγερσης του νέου τρισυπόστατου ενοριακού ναού, αφιερωμένου στην Κοίμηση της Θεοτόκου,
στον πολιούχο Άγιο Ιερομάρτυρα Χαραλάμπη και στον Άγιο Παντελεήμονα τον Ιαματικό, με τη συνδρομή των απανταχού γης Βαμβακιτών και την προσωπική εθελοντική εργασία όλου του χωριού. Η παράδοση αναφέρει επίσης τη συμμετοχή στις εργασίες, που διήρκεσαν μία ολόκληρη δεκαετία, ακόμα και των μαθητών της Βαμβακούς. Ο ναός εγκαινιάσθηκε την Κυριακή 21 Ιουλίου 1913.

Στη νεότερη ιστορία του ναού, ανήκουν η τοιχογράφησή του κατά τη δεκαετία του 1990, η πρόσφατη εξωτερική ανακαίνιση και στεγάνωσή του, καθώς και η συντήρηση και αποκατάσταση του συνόλου των φορητών εικόνων που φυλάσσονται σε αυτόν, που πραγματοποιήθηκε με την συνδρομή της Atlantic Bulk Carriers Management Ltd.

Πρόκειται για μία συλλογή 63 έργων σε ξύλο αλλά και σε ύφασμα, που χρονολογούνται στον 18ο και στον 19ο αιώνα, μέρος της οποίας παρουσιάζεται στην έκθεση αυτή. Είναι σε λίγες μόνο περιπτώσεις ενυπόγραφες, συχνά όμως φέρουν ονόματα αφιερωτών. Από τη συλλογή αυτή ιδιαίτερο σύνολο αποτελούν οι εικόνες του τέμπλου του παλαιού ναού, οι οποίες παρουσιάζονται εδώ ως ξεχωριστή ενότητα.

Ήδη από το περασμένο έτος, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο του Ιερού Ναού, εκτίθεται το σύνολο των έργων μετά τη συντήρησή του.