Διαλέξεις Ίασις & Επέκεινα στο Μουσείο Κυκλαδίτικης Τέχνης

Το Μουσείο Κυκλαδίτικης Τέχνης διοργανώνει διαλέξεις που θα πραγματοποιηθούν από τις 20 Ιανουαρίου έως 10 Φεβρουαρίου 2015.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

«Το Ξύπνημα των κεκοιμημένων». Ο Θάνατος και η Ζωή μέσα από το έργο τεσσάρων κορυφαίων καλλιτεχνών, με την Κατερίνα Ζαχαροπούλου

Κύκλος 4 διαλέξεων | 20 Ιανουαρίου – 10 Φεβρουαρίου 2015

Κάθε Τρίτη, 18:00 – 20:00

«Το Ξύπνημα των Κεκοιμημένων» αναφέρεται σε τέσσερις σύγχρονους καλλιτέχνες, των οποίων το έργο δημιουργήθηκε στοχαστικά γύρω από τις πολιτισμικές και φιλοσοφικές αντιλήψεις της εποχής για την σχέση του σύγχρονου ανθρώπου με τον θάνατο, τη φθορά και την ανύψωση. Σε αυτό τον κύκλο διαλέξεων θα παρουσιαστεί υλικό προερχόμενο από προσωπική επαφή της εισηγήτριας με τους καλλιτέχνες.

1η συνάντηση: Nan Goldin

Η αμερικανίδα καλλιτέχνης που κατέγραψε την προσωπική της καταστροφή μετατρέποντας τον θάνατο σε αγάπη και φως. Από τις εξαρτήσεις και τις ουσίες στην αγάπη του βλέμματος. Παρουσίαση βίντεο με την ίδια να εξομολογείται τα πάθη της.

2η συνάντηση: Shirin Neshat

Η Ιρανή καλλιτέχνης που είδε την εξουσία και την επιβολή της να καταστρέφει τη χώρα της. Παρουσίαση βίντεο με την ίδια να μιλά για τις ηρωίδες της ταινίας της “Women Without Men”, όπου οι ηρωίδες της ζουν ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο αναμένοντας έναν αμφίβολο παράδεισο.

3η συνάντηση: Jan Fabre

Ο Βέλγος καλλιτέχνης του οποίου το έργο απολύτως χαρακτηρίζεται από τη σχέση του ανθρώπου με τον θάνατο, τη σάρκα και τον έρωτα. Μερική παρουσίαση των κυριοτέρων performances και θεατρικών του έργων με άξονα κυρίως το έργο “Angel of Death”.

4η συνάντηση: Tania Bruguera

Η Κουβανή καλλιτέχνης που εξέφρασε με το ίδιο της το σώμα τα μαρτύρια της μετανάστευσης και των διωγμών του λαού της, κάνοντας  τελετουργία την ίδια την διαδικασία του θανάτου. Παρουσίαση των κυριότερων performances της και μια μικρή συνέντευξη στην Μπιενάλε Βενετίας.

Η Κατερίνα Ζαχαροπούλου είναι εικαστικός και γεννήθηκε το 1958 στην Αθήνα. Σπούδασε ζωγραφική (1982-1987) στην Αθήνα, ενώ μεταξύ των ετών 1990-1994 παρακολούθησε ειδικά σεμινάρια στο Παρίσι στο Centre Georges Pompidou σε ζητήματα εκπαίδευσης παιδιών και νέων στη σύγχρονη τέχνη. Ανέπτυξε πλούσια παιδαγωγική δραστηριότητα σε θέματα σύγχρονης τέχνης, επιμελείται και παρουσιάζει εκπομπές για τα εικαστικά στην δημόσια τηλεόραση, οργανώνει κύκλους διαλέξεων με θέμα τους σύγχρονους εικαστικούς καλλιτέχνες, ενώ δουλεύει συστηματικά για τη δημιουργία αρχείου της σύγχρονης εικαστικής σκηνής. Υποστηρίζει τον ρόλο του καλλιτέχνη ως φορέα εμπειρίας της εποχής του, ενώ το καλλιτεχνικό της έργο χαρακτηρίζεται από ένα είδος «πορτραιτογραφίας» μέσα από την ίδια την καλλιτεχνική πρακτική.

Η μυθολογία μέσα από την τέχνη

Curator’s talk με την Σταυρούλα Οικονόμου (συν-επιμελήτρια έκθεσης ΕΠΕΚΕΙΝΑ)

Τετάρτη 21 Ιανουαρίου 2015, 19:00 – 20:30

Μέσα από τις παραστάσεις των αρχαίων τέχνεργων της έκθεσης ΕΠΕΚΕΙΝΑ θα γίνει μία επισκόπηση των κυριότερων μύθων που σχετίζονται με τις αντιλήψεις για τον θάνατο και τον Κάτω Κόσμο: ο Τρωικός Κύκλος, ο κύκλος των Ατρειδών, η τύχη της Περσεφόνης, τα πρόσωπα και τα προσωπεία του Διονύσου.

Οι μύθοι, γνωστοί τόσο από το έπος όσο και από το δράμα, αποδίδονται στην εικονιστική τέχνη άλλοτε πιστά και άλλοτε όχι, προσφέροντας όμως πάντοτε πολύτιμα στοιχεία για τους δημιουργούς, τους παραγγελιοδότες και τους αποδέκτες τους.

Η Σταυρούλα Οικονόμου είναι αρχαιολόγος-επιμελήτρια του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης. Αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο Κρήτης και έκανε μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στο ίδιο Πανεπιστήμιο. Έχει εργαστεί στην ανασκαφή της αρχαίας Ελεύθερνας στην Κρήτη και σε ερευνητικά προγράμματα για καταγραφές αρχαίων μνημείων, επιγραφών και αρχαίων ιστορικών πηγών. Ασχολείται ερευνητικά με τα έθιμα ταφής του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Έχει δημοσιεύσει άρθρα σχετικά με τη χρήση των νεκρικών χρυσών ελασμάτων καθώς και με το έθιμο των ομαδικών ταφών πολεμιστών σε δημόσια νεκροταφεία των αρχαίων πόλεων.

Η επικαιρότητα των αντιλήψεων για την υγεία και την αρρώστια της Ιπποκράτειας Ιατρικής, με τον Γιάννη Τούντα

Δευτέρα 26 Ιανουαρίου 2015 | 19:00-20:30

Η ιστορία των αντιλήψεων για την υγεία και την αρρώστια μπορεί να χωριστεί σε πέντε περιόδους.

Στη μεταφυσική / μαγική περίοδο, στη μεταφυσική / θρησκευτική, στην πρώιμη επιστημονική / νατουραλιστική,  στη μηχανιστική / θετικιστική και στη σύγχρονη / ολιστική. Ο διαχωρισμός αυτός, που ισχύει κυρίως για τον Δυτικό κόσμο, είναι αρκετά σχηματικός, μια και σε πολλές περιπτώσεις, όπως στις μεταβατικές περιόδους, τα στάδια αυτά είτε συνυπάρχουν είτε αλληλεπικαλύπτονται.

Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν οι πρώτοι που συνειδητοποίησαν ότι η διατήρηση της υγείας και η πρόκληση αρρώστιας είναι αποτέλεσμα φυσικών διεργασιών. Η Ιπποκράτεια παράδοση αποτέλεσε την αφετηρία μιας νατουραλιστικής προσέγγισης, θεμελιωμένης στην αρχαία φυσιοκρατική σκέψη, στην οποία και βασίστηκε η ανάπτυξη της ιατρικής επιστήμης. Σύμφωνα με την παράδοση αυτή, η οποία αποτυπώνεται κυρίως στο έργο του Ιπποκράτη «Περί αέρων, υδάτων, τόπων», η υγεία καθορίζεται με βάση την ισορροπία ανάμεσα στις δυνάμεις του περιβάλλοντος αφενός (άνεμοι, θερμοκρασία, νερό, έδαφος, τροφή) και την ατομική συμπεριφορά αφετέρου (διατροφικές συνήθειες, ποτό, σεξουαλικές δραστηριότητες, αλλά και εργασία και ψυχαγωγία). Από την «εξωτερική» ισορροπία ανάμεσα στον άνθρωπο και το περιβάλλον εξαρτάται η «εσωτερική» ισορροπία των τεσσάρων «χυμών» του ανθρώπινου σώματος: του αίματος, του φλέγματος, της μαύρης χολής και της κίτρινης χολής.

Η κατανόηση της δράσης αυτών των παραγόντων, καθώς και του τρόπου αλληλεπίδρασής τους, διευκολύνει τη διαμόρφωση μιας σύγχρονης, ολιστικής αντίληψης για τον προσδιορισμό της υγείας, σύμφωνα με την οποία: υγεία είναι η δυναμική ισορροπία του εσωτερικού με το εξωτερικό περιβάλλον, που παρέχει στο άτομο τη δυνατότητα να ζει δημιουργικά, σύμφωνα με τις πεποιθήσεις του και τις επιδιώξεις του.

Η ύπαρξη της δυναμικής ισορροπίας με το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον σε ένα συγκεκριμένο οικολογικό πλαίσιο επιτρέπει  στο άτομο να ανταποκρίνεται στις περιβαλλοντικές προκλήσεις και να προσαρμόζεται στις περιβαλλοντικές αλλαγές, διασφαλίζοντας έτσι την αρμονική σχέση με το περιβάλλον του. Η διατάραξη αυτής ακριβώς της αρμονικής σχέσης αποτελεί τη βασική αιτία πρόκλησης της αρρώστιας, που μπορεί να εκδηλωθεί με διαφορετικούς τρόπους και σε διαφορετικά επίπεδα (κυτταρικό, οργανικό, συμπεριφερολογικό, κοινωνικό).

Ο Γιάννης Τούντας είναι Καθηγητής Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει σπουδάσει Βιολογία (Bachelor) και Δημόσια Υγεία (Master) στο Πανεπιστήμιο Harvard, καθώς και Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Είναι διευθυντής του Κέντρου Μελετών Υπηρεσιών Υγείας του Εργαστηρίου Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς και του Ινστιτούτου Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής και εκδότης του περιοδικού Προαγωγής Υγείας «Νέα Υγεία». Είναι Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής του Εθνικού Δικτύου Νοσοκομείων και Υπηρεσιών Προαγωγής Υγείας, του Εθνικού Δικτύου Προαγωγής Υγείας στους Χώρους Εργασίας και του Εθνικού Διαδημοτικού Δικτύου Υγιών Πόλεων-Προαγωγής Υγείας. Είναι τακτικό μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Δημόσιας Υγείας. Διετέλεσε Πρόεδρος του Α΄ ΠεΣΥΠ Αττικής (2003-2004), Πρόεδρος ΔΣ της Διεθνούς Ένωσης Νοσοκομείων και Πρωτοβάθμιων Υπηρεσιών Προαγωγής Υγείας (2008-2010) και Εθνικός Εκπρόσωπος για Θέματα Υγείας στον ΟΟΣΑ (2008-2009). Κατά το παρελθόν ήταν Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Προαγωγής και Αγωγής Υγείας (1987-2010). Διετέλεσε, επίσης Πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ) (2010 – 2013) και τακτικό μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας. Είναι συγγραφέας 10 βιβλίων και έχει δημοσιεύσει περισσότερες από 200 επιστημονικές εργασίες. 

Urgent! Urgent ! (Επείγον! Επείγον!), με την Νάντια Αργυροπούλου

Πέμπτη 29 Ιανουαρίου 2015, 19:00-21:00

Στα πλαίσια της έκθεσης ΕΠΕΚΕΙΝΑ του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, η επιμελήτρια εκθέσεων και θεωρητικός τέχνης Νάντια Αργυροπούλου θα μοιραστεί με το κοινό μια σειρά σημειώσεων και εικόνων με θέμα τον θάνατο, και αφορμή τη ζωή, την τέχνη και “όλη αυτή την jazz”.

“Στον εσωτερικό κύκλο του ασβεστούχου βασιλείου των Εικόνων… κείτεται ο ΘΑΝΑΤΟΣ…” όπως έγραψε ο Αντονέν Αρτώ;

“Ο Θάνατος είναι ριζικά αντιδραστικός στην αρχή  της αναπαράστασης”… όπως ισχυρίζεται ο Σάιμον Κρίτσλευ;

ή έχει δίκιο ο Νίκος-Γαβριήλ Πεντζίκης που συμπυκνώνει σε μια εικόνα την διαφορά καθολικισμού και ορθοδοξίας ως εξής:

“Σε αντίθεση με τον καθολικισμό, που απεικονίζει τον θάνατον σαν έναν σκελετό, στην ορθοδοξία ο θάνατος είναι μια κοπέλα όνειρο, μ’ ένα φουστάνι μούρλια, μ’ ένα φτερό παγωνιού στο κεφάλι, να σέρνει χορό με μαντιλάκι μπροστά και πίσω ν’ ακολουθούν νέοι, γέροι, γυναίκες, μωρά. Καλαματιανό.”

Η Νάντια Αργυροπούλου εργάζεται σαν ανεξάρτητη επιμελήτρια και θεωρητικός τέχνης με βάση την Αθήνα. Συνεργάζεται σε σταθερή βάση με το Ίδρυμα Σύγχρονης Τέχνης ΔΕΣΤΕ και έχει επιμεληθεί εκθέσεις, δράσεις και διεπιστημονικές πρακτικές για πολλά Ιδρύματα και φορείς, όπως η Μπιενάλε της Αθήνας, το Palais de Tokyo, στο Παρίσι, το Family Business στην Νέα Υόρκη, η Μπιενάλε της Βενετίας κ.α. Έχει επιμεληθεί το “The Marathon Marathon” project σε συνεργασία με τον Hans-Ulrich Obrist (2010) και γράφει κείμενα για την τέχνη σε διαφόρων ειδών εκδόσεις.