Φένια Παπαδόδημα: Ο άνθρωπος και το τοπίο συνδέονται άρρηκτα. Αυτό είναι αρχαίο μυστικό!

Από τις 24 Απριλίου έως τις 17 Μαΐου, ο Ελαιώνας ζωντανεύει! Ζωντανεύει με δράσεις καθημερινές σε σημεία ιστορικού, πολιτιστικού και αστικού ενδιαφέροντος, φιλοξενώντας καλλιτέχνες που εμπνέονται από το ευρύ θέμα του Ελαιώνα. Οι συμμετέχοντες προέρχονται από όλο το φάσμα της δημιουργίας: Θέατρο, Χορός, Μουσική , Performance, Εικαστικά, Φωτογραφία, Εγκαταστάσεις, Video art, Ντοκιμαντέρ , Εκπαίδευση & Ομιλίες. Το 1^ο ELAIώNAS FESTIVAL 2015 είναι γεγονός και η καλλιτεχνική διευθύντρια του φεστιβάλ, Φένια Παπαδόδημα μας μιλά για την ιδέα πίσω από το γεγονός αλλά και τη θεατρική της νουβέλα «Πωλούνται δάκρυα ελιάς» η οποία αποτέλεσε την πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία ενός φεστιβάλ – ανάσα για την ιστορική περιοχή του Ελαιώνα.

Συνέντευξη: Μαριάννα Παπάκη

Culturenow.gr: Η θεατρική σας νουβέλα «Πωλούνται δάκρυα ελιάς» αποτέλεσε την έμπνευση για τη δημιουργία του «ELAIώNAS FESTIVAL 2015», το πρώτο φεστιβάλ αφιερωμένο στην περιοχή του Ελαιώνα. Πείτε μας λίγα λόγια κατ’ αρχάς για τη νουβέλα και έπειτα για την απόφαση της πραγματοποίησης του συγκεκριμένου φεστιβάλ.
Φένια Παπαδόδημα: Η νουβέλα «Πωλούνται δάκρυα ελιάς» πραγματεύεται την απομάκρυνση της ψυχής και της συνείδησης ενός ανθρώπου από κάθε τι πνευματικό και φωτεινό, την διείσδυση σ’ ένα περιβάλλον σκοτεινό, το οποίο βέβαια εξωτερικά μπορεί να φαίνεται λαμπερό,  κινητικό και απίστευτα trendy, must ή branché όπως θα λέγαμε γαλλιστί, α λα φραγκά… Πρόκειται για την μεταφορική μετάλλαξη ενός ανθρώπου σε βρικόλακα. Παρατηρώ ότι τα τελευταία χρόνια η ιδέα αυτή του βρικόλακα απασχολεί αγαπημένους μου καλλιτέχνες όπως ο Τζάρμους π.χ. Δεν είναι τυχαίο… Ίσως και να πληθαίνουν τα τελευταία χρόνια οι βρικόλακες ανάμεσά μας…

Στη νουβέλα αυτή η μεταμόρφωση παραλληλίζεται με την κατάρρευση της Αθήνας, της πόλης όπου ζει το κεντρικό πρόσωπο, μια συγγραφέας στα σαράντα, η οποία στην πιο κρίσιμη καμπή της ύπαρξής της, έχει την τύχη να «αντιληφθεί» αυτή την μετάλλαξη και να παλέψει για να την αποτρέψει. Αφορμή της αλλαγής της πορείας της είναι η ανάγνωση ενός παλιού και ρομαντικότατου βιβλίου του «Αναδρομάρη της Αττικής» του Δ. Καμπούρογλου, ο οποίος περιγράφει μία άλλη Ελλάδα, «αόρατη», φωτεινή, γεμάτη θαύματα για τον εξαίρετο περιηγητή. Το «ιερόν άλσος» της θεάς Αθηνάς, που δεν είναι άλλο από τον ελαιώνα, το δάσος αυτό με τις ελιές που τόσους αιώνες αποτελούσε την καρδιά της Αθήνας, και που αποτελεί κύριο θέμα στο έργο του μοναδικού αθηναιογράφου, έχει πλέον σήμερα στην κυριολεξία, κατακρεουργηθεί… Δεν θα μπορούσε κανείς με πιο επιεική τρόπο να χαρακτηρίσει αυτό που συνέβη στον  ελαιώνα.

Cul.N.: Ποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά έχει σήμερα η περιοχή του Ελαιώνα;
Φ.Π.: Η περιοχή του ελαιώνα σήμερα έχει πέσει θύμα της πιο άγριας, άναρχης και ανελέητης εκβιομηχάνισης. «Σκουπίδια, sex trafficking, βρώμικο κρέας… » Εκεί όπου άλλοτε αι γλαυκαί κουροτρόφοι μετέφεραν το ιερόν πέπλον της θεάς Αθηνάς στην πομπή των Ελευσινίων. Τι άλλο να πει κανείς; Αρκεί μια ματιά σε όλη την περιοχή που κάλυπτε ο ελαιώνας για ν’ ανατριχιάσει. 

Cul.N.: Πώς ήταν η ανταπόκριση των καλλιτεχνών; Βρήκατε ενδιαφέρουσες ιδέες μεταξύ των προτάσεων που σας κατατέθηκαν;
Φ.Π.: Αρκετές ενδιαφέρουσες ήταν οι προτάσεις που εντοπίστηκαν μετά το ανοιχτό κάλεσμα, κυρίως μουσικές είναι η αλήθεια… Πάντως το πρόγραμμα είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον σε όλους τους τομείς δράσεων όπως θα διαπιστώσετε. Η συμμετοχή σπουδαίων ακαδημαϊκών, επιστημόνων και φιλοσόφων οι οποίοι θα μιλήσουν για το «πρόσωπο» και την καταστροφή που υπέστη ο ελαιώνας, είναι για μένα ίσως το πιο σημαντικό κομμάτι, η καρδιά του φεστιβάλ, αυτό που κάνει αυτό το φεστιβάλ διαφορετικό. Το ίδιο ισχύει και για τα αναλόγια που έχουμε προγραμματίσει με στόχο την διάδοση της γνώσης, την αφύπνιση των πολιτών, την γνωριμία με το έργο του Δ. Καμπούρογλου, με μία πολιτιστική κληρονομιά που χάνεται, αργοσβήνει μπροστά στα μάτια μας. 

Cul.N.: Πιστεύετε πως η πολιτιστική ανάπτυξη ενός τόπου επιφέρει αλλαγές και στις συνθήκες που επικρατούν στον τόπο αυτό;
Φ.Π.: Άνθρωποι ευαίσθητοι, ταπεινοί, αφυπνισμένοι, που γνωρίζουν την ιστορία τους όχι μόνο εγκεφαλικά αλλά με όλη τους την αντιληπτική ικανότητα, άνθρωποι που δεν είναι συγκινησιακά νεκροί, αποκλεισμένοι στα φετίχ της εγωπάθειάς τους και της εκάστοτε μόδας που τους εξιτάρει, αυτοί οι άνθρωποι κατ’ αρχήν είναι άνθρωποι, έπειτα είναι καλλιεργημένοι και όχι απλά μορφωμένοι, αυτοί οι άνθρωποι είναι πολίτες υπεύθυνοι, ακέραιοι και ικανοί να μεταμορφώσουν τον τόπο τους, να  καλλιεργήσουν ότι τους δόθηκε και να εκτιμήσουν και οτιδήποτε ξένο ανακαλύπτοντας τους κοινούς τόπους και σεβόμενοι το διαφορετικό.

Είναι προφανές πως καλλιεργημένοι πολίτες μπορούν να μεταμορφώσουν θετικά τον τόπο τους και θλιβερό να σκεφτεί κανείς τι ακριβώς μας συμβαίνει αν κοιτάξουμε λίγο γύρω μας.

Εκεί κρύβεται και ο σπόρος του παραλληλισμού που γίνεται στη νουβέλα «Πωλούνται δάκρυα ελιάς» ανάμεσα στην πόλη και την ηρωίδα που καταρρέει. Ο άνθρωπος και το τοπίο συνδέονται άρρηκτα. Αυτό είναι αρχαίο μυστικό.

Cul.N.: Ποιο θα θέλατε να είναι το μέλλον του «ELAIώNAS FESTIVAL 2015»;
Φ.Π.: Όλοι όσοι συμμετείχαμε σ’ αυτή τη  δημιουργική ομάδα θα ήμασταν ευτυχείς αν βλέπαμε αυτό το φεστιβάλ να συνεχίζεται, να πληθαίνουν οι δράσεις αφύπνισης και να εμπεριέχουν κι άλλες κινητοποιήσεις  ενάντια σε διαφορετικού τύπου βανδαλισμούς της σύγχρονης πραγματικότητας.

Θα θέλαμε να δημιουργήσουμε ένα δίκτυο αφύπνισης, μετάδοσης γνώσης, να φέρουμε σε επαφή το κοινό με κείμενα ξεχασμένα αλλά «ιερά», κείμενα που θα μεταμορφώσουν την εντύπωση του για την πόλη που ζούμε και τον πολιτισμό που στην ουσία φέρει.

Αυτό ευελπιστούμε να φέρει μία συνειδητοποίηση της ταυτότητας αλλά και της ευθύνης που έχει ο καθένας από μας, αν όχι να αντιδράσει, τουλάχιστον να γνωρίζει!

Το ELΑΙώNAS Festival 2015 θα πραγματοποιηθεί στην περιοχή του Ελαιώνα από τις 24 Απριλίου μέχρι τις 17 Μαΐου.