Απαγορεύεται ο φόβος, του Lukas Holliger στο Θέατρο Σοφούλη

Το βραβευμένο έργο του Λούκας Χόλλιγκερ, Απαγορεύεται ο φόβος, ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα και στο θέατρο Σοφούλη στη Θεσσαλονίκη, για 1 μόνο παράσταση!

Σε φθαρμένο σκηνικό μια οικογένεια προσπαθεί να επικοινωνήσει, αλλά μεταξύ των μελών της υπάρχει μια επικοινωνιακή δυσλειτουργία: ο φόβος. Στο σαλόνι του βερολινέζικου σπιτιού η Γιάννα προσπαθεί να κρατήσει τις ισορροπίες ανάμεσα στον δύστροπο πατέρα της, τον ενοχικό αδερφό της και τον δειλό άντρα της. Ξαφνικά εμφανίζεται ένας καταδύτης που με τον παρορμιτισμό του θα αλλάξει για πάντα τον κόσμο των ηρώων της ιστορίας.

Ο συγγραφέας ξετυλίγει το νήμα των χαρακτήρων του με αυτοσαρκασμό, στοιχεία μαύρης κωμωδίας και ανατρεπτική διάθεση.

Μια κοινωνικοπολιτική παράσταση που δεν πρέπει να χάσετε!

Ο βραβευμένος συγγραφέας Lukas Holliger στέλνει αυτό το μήνυμα με αφορμή την παρουσία του στην πρεμιέρα της παράστασης «Απαγορεύεται ο φόβος» στο θέατρο Παραμυθίας:

«Είδα το έργο μου να ερμηνεύεται εξαίσια από αυτήν την καταπληκτική ομάδα ηθοποιών  και απ’ τη σκηνοθέτη Αγγελική Γαλμπένη, αφού άγγιξαν ακριβώς το ψυχολογικό ερέθισμα της ιστορίας. Ήμουν παρών στην πρεμιέρα της παράτασης, την Τετάρτη 25/3, και ενθουσιάστηκα βλέποντας την. Αγαπητοί Αθηναίοι, να πάτε, δείτε το! Στείλτε μου μετά τις εντυπώσεις σας! Σας χαιρετώ από την Ελβετία και σας εύχομαι καιρούς χωρίς φόβο!»

Lukas Holliger

Ο Lukas Holliger για την ελληνική πρεμιέρα του “Απαγορεύεται ο φόβος”:

Το έργο “Απαγορεύεται ο φόβος” γράφτηκε το 2005. Ο φόβος μετά και την 11η Σεπτεμβρίου ήταν το επικρατέστερο συναίσθημα, το οποίο τονώθηκε ιδιαιτέρως από τα ΜΜΕ και από τον „Άξονα του Κακού“ του Τζ. Μπους. Αναζήτησα αυτό το συναίσθημα μέσα στην οικογένεια, καθώς ο μικρόκοσμος της οικογένειας συχνά δίνει μια απίστευτα ολοκληρωμένη εικόνα των κοινωνικοπολιτικών καταστάσεων που επικρατούν. Προσωπική έμπνευση για το έργο, αποτέλεσαν και οι συζητήσεις που είχα με τη γυναίκα μου σχετικά με το αυτοκινητιστικό δυστύχημα που σκότωσε τη μητέρα της. Ένα ατύχημα που άφησε στους επιζώντες τύψεις και ενοχικά συναισθήματα.

Ακόμα και αν σε καταστάσεις κινδύνου υπάρχει ένας „υγειής φόβος“, εγώ ήθελα σε αυτό το έργο να τα βάλω με τον φόβο. Ήθελα να κάνω τον φόβο να φαίνεται γελοίος, να εκθέσω τις παραμορφώσεις του χαρακτήρα και τα χειραγωγημένα επιχειρήματα που προκαλεί.  Το έργο ήθελα να βγει πικρόχολο, τραγελαφικό, μια μαύρη κωμωδία γύρω από έναν πατέρα σε αναπηρικό καροτσάκι. Ένα τραυματισμένο θύμα του φόβου του, αλλά συγχρόνως  και ένας θύτης του φόβου, ένας μισάνθρωπος (μιας που ο φόβος σπανίως ευννοεί την φιλανθρωπία). Ο πατέρας χειραγωγεί τον περίγυρο του και την πραγματικότητα. Αυτό τον φτάνει στο σημείο, ώστε να βλέπει ένα άκακο λαμπραντόρ ως ένα τερατώδες κυνηγόσκυλο, να το σκοτώνει και μετά να νιώθει ήρωας. Παρεμπιπτόντως, αυτός είναι και ένας τυπικός μηχανισμός του φασισμού. Φουσκώνουν την εικόνα του εχθρού που τους φοβίζει ώστε μετά η νίκη τους να φαντάζει ηρωική.

Σαν συγγραφέας δεν μένω σε αυτό το θέμα. Μέχρι και σήμερα αναρωτιέμαι σοβαρά: πως μπορεί κανείς να αποβάλλει τελείως τον φόβο; Με την αλήθεια; Με ένα ψέμα ζωής; Με την πίεση; Όλα τα πρόσωπα που περιτρυγυρίζουν τον πατέρα αποτελούν  παραλλαγές του φόβου. Κάθε πρόσωπο διαλλέγει τη δική του στρατηγική καταπολέμισης του φόβου, είτε ως ήρωας (ο πατέρας),  εσωτερικό εγκλεισμό και φυγή (ο γιος), είτε ως ερωμένη (η κόρη), μέσω της περιπέτειας (ο καταδύτης), είτε  καθόλου (ο γαμπρός).

Το “Απαγορεύεται ο φόβος” παρουσιάστηκε το 2006 από την ελβετική ραδιοφωνία ως ραδιοφωνικό θεατρικό και το 2007 στο θέατρο της Βρέμης για πρώτη φορά στη σκηνή. Τώρα το έργο βρήκε τον δρόμο του για την Αθήνα. Εν τω μεταξύ ο κόσμος τώρα είναι πολύ διαφορετικός απ’ ότι ήταν το 2005 και το ίδιο συμβαίνει και με το έργο μου. Χωρίς να έχω αλλάξει ούτε μία λέξη.

“Ο άξονας του Κακού” έγινε τώρα ακόμα πιο κακός, οι καταδύσεις στο Σαρμ ελ Σέιχ ξαφνικά έγιναν επικίνδυνες, στη Γερμανία κινητοποιείται ο φόβος του Ισλαμισμού, ακόμα και σε μέρη όπου το ποσοστό των μουσουλμάνων αγγίζει το 0,1%  υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές (τέτοιοι αβάσιμοι φόβοι αντιστοιχούν πραγματικά στο φόβο για ένα λαμπραντόρ!!). Και αυταρχικοί άντρες σε αναπηρικό καροτσάκι σήμερα, μπορούν κάλλιστα να μας φέρουν στο μυαλό τον Βολφγκανγκ Σόιμπλε.

Με λίγα λόγια, λαμβάνοντας υπόψη το κοινωνικό άγχος, τη ζωή σε περιόδους οικονομικής κρίσης, ένα νέο ψυχρό πόλεμο, την τρομοκρατία και την κλιματική αλλαγή το θέμα του φόβου σήμερα σε σχέση με το 2005 είναι ακόμα πιο συγκλονιστικό.

Πέρσι μου έκανε εντύπωση μια ελληνική ταινία που είδα. «Ο Σεπτέμβρης» της Πέννυς Παναγιωτοπούλου (2013). Γιατί το αναφέρω εδώ; Εκεί υπάρχει επίσης ένας θαμμένος σκύλος και ένας πατέρας που αντιδρά φοβικά απέναντί του. Και, επίσης, σε αυτήν την ταινία υπάρχει μια εξουθενωτική, κλειστοφοβική απομόνωση των ανθρώπων, μια φοβερή κοινωνική αδιαφορία.

Έτσι θέλω να πιστεύω ότι το έργο μου θα ταιριάξει στην Ελλάδα. Χάρη στην μεταφράστρια, σκηνοθέτη και ηθοποιό Αγγελική Γκαλμπένη, θα έχω την ευκαιρία τώρα να το εξακριβώσω. Γι’ αυτό θέλω να την ευχαριστήσω.

Η Αγγελική Γκαλμπένη για το ανέβασμα του έργου

Πιστεύω ότι δεν θα υπήρχε καταλληλότερη περίοδος για να ανέβει αυτό το έργο, αφού τα συναισθήματα του Φόβου είναι τώρα πιο έντονα από κάθε άλλη φορά, καθώς στην σύγχρονη μνήμη των Ελλήνων κυριαρχούν έννοιες όπως ο ρατσισμός, η βία, η μη βιώσιμη καθημερινότητα και όλα αυτά με φόντο την οικονομική κρίση. Παρόλα αυτά ο Lukas με τη γραφή του, ξεπερνάει το προφανές και μένει περισσότερο στην αντιμετώπιση του οποιοδήποτε φόβου. Αυτό δίνει και την ευκαιρία στον θεατή (ή στον αναγνώστη) να συνδεθεί μεν με τους ήρωες, αλλά ταυτόχρονα να μπορέσει να τους παρατηρήσει βρίσκοντας στις δικιές τους αποφάσεις, τα λάθη που μπορεί να αποφύγει ο καθένας μας στη δική του ζωή. Μέχρι να δει κάποιος το έργο, θα του ακούγεται περίεργο αυτό που θα πω τώρα. Γέλασα πάρα πολύ με το «Απαγορεύεται ο φόβος» και όταν το πρωτοδιάβασα και όταν το μετέφραζα και φυσικά τώρα που το είδα ζωντανεύει απ’ τους ηθοποιούς. Κάθε φορά που με ρωτάνε για την υπόθεση του έργου και την διηγούμαι, είμαι σίγουρη ότι όλοι θα καταλάβουν ότι είναι δράμα. Κι όμως δεν είναι! Δεν μ’αρέσουν τα δράματα. Προτιμώ να βλέπω τον κόσμο, όπως ο Lukas στο έργο του. «Απαγορεύεται ο φόβος», ελάτε!

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Κείμενο: Lukas Holliger
Μετάφραση – σκηνοθεσία: Αγγελική Γκαλμπένη
Σκηνικά – κοστούμια: Αίας Μακρής
Κατασκευές: Βασιλική Κυριάκη
Μουσική επιμέλεια: Χρήστος Στρατηγόπουλος
Φωτογραφίες: Ivalina Dakova

Παίζουν (με σειρά εμφάνισης): Λευτέρης Τσάτσης, Χρίστος Παπαμιχαήλ, Νίκος Βατικιώτης, Κίττυ Μαργαρίτη, Άρης Αγάθος

Διάρκεια: 90’