Περί όνου σκιάς – Σκιαμαχίες, του Φρήντριχ Ντύρενματ στο Faust

Το Faust παρουσιάζει το έργο του Φρήντριχ Ντύρενματ, Περί όνου σκιάς – Σκιαμαχίες, σε σκηνοθεσία Κώστα Καζανά και Σοφίας Παναηλίδου.

Μια ασήμαντη αφορμή, η διαμάχη για τη σκιά ενός γαϊδάρου, οδήγησε στην καταστροφή μιας ολόκληρης πόλης. Μια πολιτική σάτιρα που εμπνέεται από μια αρχαία ιστορία και είναι τόσο επίκαιρη όσο ποτέ!

Η διαμάχη για τη σκιά ενός γαϊδάρου, γίνεται η αφορμή να εμπλακεί μία ολόκληρη πόλη σε εμφύλια σύγκρουση. Η υπόθεση του έργου διαδραματίζεται στα αρχαία Άβδηρα της Θράκης κατά την εποχή του Πελοποννησιακού Πολέμου.  Όλα ξεκινούν όταν ο οδοντογιατρός Στρουθίωνας νοικιάζει έναν γάιδαρο από τον αγωγιάτη Άνθρακα για μια ιατρική επίσκεψη. Στη διαδρομή, ο οδοντογιατρός θέλησε να ξεκουραστεί στη σκιά του ζώου. Ο Άνθρακας, όμως, του ζητάει επιπλέον αμοιβή για τη χρήση της σκιάς. Ο ενοικιαστής αρνείται να πληρώσει και, στην προσπάθειά τους να βρει ο καθένας το δίκιο του, οδηγούνται σε δίκη, ενώ ο γάιδαρος κρατείται ως… πειστήριο. Οι δύο αντίδικοι κάνουν τα πάντα για να πάρουν με το μέρος τους τούς συμπολίτες τους και σύντομα όλη η πόλη συμπαρασύρεται στη διαμάχη για τη σκιά του συμπαθέστατου ζώου. Ο Άνθρακας από βίαιος μέθυσος γίνεται υπόδειγμα ηθικής συμπεριφοράς και αυτοανακηρύσσεται «ο λαός» ενώ οι θεσμοί γελοιοποιούνται: ιερείς προσπαθούν να επηρεάσουν την κοινή γνώμη και τους δικαστές, δικηγόροι εκμεταλλεύονται την αναταραχή για να πλουτίσουν, ένας έμπορος όπλων προσπαθεί να επεκτείνει τις επιχειρήσεις του και ο λαός χωρίζεται σε δύο παρατάξεις, του Γαϊδάρου και της Σκιάς.  

Το «Περί όνου σκιάς» είναι μια έξυπνη και διαχρονική πολιτική σάτιρα που πραγματεύεται με καυστικό τρόπο θέματα όπως η δικαιοσύνη, ο πολιτικός και θρησκευτικός φανατισμός, η ιδιωτική οικονομία, και η κοινωνική ανισότητα. Ο Ντύρενματ εμπνεύστηκε το έργο του, που αρχικά το προόριζε για το ραδιόφωνο, από τον συγγραφέα του 18ου αιώνα Christoph Martin Wieland και το μυθιστόρημά του «Η ιστορία των Αβδηριτών».

Ο Φρήντριχ Ντύρενματ  (Friedrich Dürrenmatt) ήταν Ελβετός θεατρικός συγγραφέας, ένας από σημαντικότερους εκπρόσωπους της ανανέωσης του γερμανικού θεάτρου. Γιος  προτεστάντη πάστορα, σπούδασε στα  Πανεπιστήμια της Ζυρίχης και της Βέρνης. Επηρεασμένος από τον Μπρεχτ ως προς τις τεχνικές του, συνδυάζει το κωμικό με το τραγικό και στο έργο του κυριαρχεί το γκροτέσκο, το μακάβριο και το  παράλογο. Έργο χαρακτηριστικό αυτής της τεχνικής και παγκοσμίως γνωστό «Η επίσκεψη της γηραιάς κυρίας». Εκτός από θεατρικά έργα ο Ντύρενματ έγραψε αστυνομικά μυθιστορήματα και κριτικά δοκίμια.

Σκηνοθετικό σημείωμα

Τα Άβδηρα, κάηκαν εξαιτίας της διαμάχης ενός οδοντογιατρού κι ενός αγωγιάτη για την σκιά ενός γαϊδάρου. Αυτή η ιστορία, όμως, θα μπορούσε να συμβαίνει σε οποιαδήποτε πόλη, οποιαδήποτε χρονική στιγμή. Μιλάει για την περιχαράκωση του καθενός στο δίκιο του, την αδιαφορία του για το δίκιο του άλλου, την άρνησή του για συμφιλίωση κι ομόνοια, με αποτέλεσμα την διαμάχη και την διχόνοια, που σκαλοπάτι-σκαλοπάτι οδηγεί στην ηθική κατάρρευση, τον φανατισμό, την βία και τον πόλεμο. Μια κοινωνία ανθίζει όταν υπάρχει ειρήνη και ειρήνη υπάρχει μόνο όταν υπάρχει δικαιοσύνη. Κοινωνίες χωρίς δικαιοσύνη είναι σαθρές, καταδικασμένες να αφανιστούν ακόμα και για μια ασήμαντη αφορμή, όπως είναι η σκιά ενός γαϊδάρου. Και βέβαια στο τέλος για όλα φταίει ο γάιδαρος – πάντα ψάχνουμε ένα εξιλαστήριο θύμα που θα πάρει από πάνω μας την ευθύνη των πράξεών μας. Κι έτσι αμετανόητοι θα ζούμε αέναα την ιστορία της καταστροφής των Αβδήρων.

Η παράσταση πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Ελβετίας στην Ελλάδα

Συντελεστές

Μετάφραση: Γιάννης Γαζώνης
Σκηνοθεσία: Κώστας Καζανάς, Σοφία Παναηλίδου
Βοηθός σκηνοθέτη: Ευάνθη Αθανασιάδη
Επιμέλεια Κίνησης: Μαργαρίτα Τρίκκα
Σκηνικά-Κοστούμια: Ζωή Αρβανίτη
Μουσική: Βαγγέλης Αυγέρης
Σχεδιασμός Φωτισμών: Γιώργος Αγιαννίτης
Φωτογραφίες: Παναγιώτης Γραμματικάκης
Trailer: Κώστας Σταμούλης
Σχεδιασμός Αφίσας – Προγράμματος: Ανδρέας Ζέης
Επικοινωνία: Χρύσα Ματσαγκάνη

Παίζουν: Ερνέστος Βουτσίνος, Νάντια Περιστεροπούλου, Τάσος Ράπτης, Σταύρος Σιούλης, Τάσος Σωτηράκης, Ευτυχία Φαναριώτη και φυσικά… ο Γάιδαρος!

Η παράσταση πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Ελβετίας στην Αθήνα.