Θυμάμαι το συμβάν της «Απέναντι Όχθης» σαν όνειρο.
Ήταν σαν σήμερα σχεδόν, εννέα χρόνια πριν, όταν τα νερά ενός ποταμού φούσκωσαν, οκτώ άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους με έναν πολύ σκληρό τρόπο, και τα δελτία ειδήσεων, αδηφάγα όπως πάντα, έγραφαν με μεγάλους τίτλους για την «εκδρομή που κατέληξε σε θρήνο».
Λούσιος ποταμός, Μάιος του 2007. Μια ημερομηνία τόσο αθώα για κάποιους από εμάς, μα τόσο δύσκολη για κάποιους άλλους. Κυρίως, για εκείνους που έμειναν πίσω…
Και στο παρόν, στη σημερινή μου συνάντηση με τον Φίλιππο Φραγκούλη, έναν από τους δέκα επιζήσαντες, τίποτα δεν με είχε προετοιμάσει για την τόσο φορτισμένη και συγκινητική κατάληξη αυτής της συνομιλίας. Μιας συνομιλίας που με την αλήθεια της, μου υπενθύμισε τη δύναμη της στιγμής, του θανάτου, μα ακόμα περισσότερο τη δύναμη και την σπουδαιότητα της ζωής.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Έφτασα στο βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Ι. Σιδέρης και Νovel Books νωρίς το μεσημέρι της Δευτέρας. Η αγαπημένη μου Σόλωνος, που χρόνο με τον χρόνο αποκτά την παλιά της αίγλη, ήταν γεμάτη αυτοκίνητα, φοιτητές και περαστικούς. Διακριτικά μπήκα στον αριθμό 116, και εκεί, πολύ ευγενικά με υποδέχτηκε η αριστοκρατική Κωνσταντίνα Στασινού, υπεύθυνη προβολής των εκδόσεων, και μέχρι να έρθει ο προσκεκλημένος μας συγγραφέας, με ξενάγησε στο χώρο και στα ράφια του βιβλιοπωλείου.
Η πληροφορία που αμέσως κέντρισε το ενδιαφέρον μου, είναι πως οι εκδόσεις Ι. Σιδέρη ξεκίνησαν την πορεία τους στα ελληνικά γράμματα το έτος 1891. Λεξικά, παιδικά βιβλία, δοκίμια, πανεπιστημιακά συγγράμματα, θέματα σύγχρονης ψυχολογίας, μερικά μόνο από τα θέματα που ανελλιπώς συνεχίζουν να προσφέρουν στο κοινό τους εδώ και 125 χρόνια. Και χαίρομαι, που μερικά από τα βραβευμένα πολυτελή τους λευκώματα μαγειρικής και ζαχαροπλαστικής κορυφαίων ελλήνων σεφ που κοσμούν βιβλιοθήκες πολλών συγγενικών μου προσώπων, φέρουν τη σφραγίδα του ιστορικού αυτού Οίκου.
Τη χαρούμενη «βόλτα» μου ανάμεσα στα εξώφυλλα των βιβλίων ήρθε να διακόψει πολύ ευχάριστα η είσοδος του Φίλιππου Φραγκούλη στο χώρο.
Καθισμένοι γύρω από το στρογγυλό τραπέζι και οι τρείς μας, προσπαθούσα να μαντέψω πως μπορεί να νιώθει κάποιος που γλύτωσε από το θάνατο, κάποιος που είδε κάποιους άλλους να χάνονται στη δίνη ενός ποταμού, κάποιος που σε μία νύχτα έγινε πρωταγωνιστής μιας ιστορίας που παρόμοια της έχω δει μόνο στον κινηματογράφο.
Με τον Φίλιππο Φραγκούλη δεν γνωριζόμουν προσωπικά μέχρι εκείνο το μεσημέρι. Όμως υπάρχουν κάποιες ιστορίες, κάποιες αλήθειες, κάποια δυστυχώς τραγικά γεγονότα που καταφέρνουν να σε «λύσουν», να ξυπνήσουν τον εύθραυστο άνθρωπο που κρύβεις και να σε οδηγήσουν σε δάκρια, ακόμα και μπροστά σε έναν άγνωστο. Σε έναν «άγνωστο» που είναι εδώ για να σου θυμίσει πως τίποτα δεν είναι δεδομένο στη ζωή, και μέσα από τις εξιστορήσεις του να καταφέρνει να σε κάνει τον πιο δικό του άνθρωπο…
Ο χρόνος με έναν συνομιλητή που έχει τόσα πολλά να σου διδάξει, δεν είναι ποτέ αρκετός. Οι απορίες μου πολλές, το ίδιο φορτισμένες όσο και τα αναπάντητα ερωτηματικά όσων υπήρξαν μάρτυρες αυτής της περιπέτειας. Ο Φίλιππος όμως είναι εδώ, μαζί μας, ζωντανός, λυτρωμένος, έτοιμος να απολαύσει το δώρο της ζωής που τόσο εύκολα όλοι μας το ξεχνάμε. Και οι λέξεις του θαρρείς και ρέουν, τι ειρωνεία, σαν δροσερό νερό στην ψυχή μου γεμίζοντας την με δύναμη, με θάρρος, με ελπίδα…
Καταλήξαμε να μιλάμε με τον Φίλιππο Φραγκούλη πάνω από τρεις ώρες και ίσως να μιλούσαμε ακόμα περισσότερο αν δεν έπρεπε να φύγω.
Κράτησα όμως τις πιο σημαντικές του λέξεις μαζί μου, να συνοδεύουν διακριτικά την εμπειρία μου από την ανάγνωση του βιβλίου της Απέναντι Όχθης. Και αυτές του τις λέξεις, μοιράζομαι τώρα ακέραιες μαζί σας…
«H Απέναντι Όχθη είναι αναγέννηση, θύμηση, θλίψη, επιβίωση, αγώνας, άνθρωπος, θέληση, μοίρασμα, αγάπη και ελπίδα. Υπενθύμιση για τη ζωή και το πόσο πραγματικά υπέροχη, πολύτιμη είναι. Μια ιστορία που έπρεπε να ειπωθεί. Για να εμπνεύσει, να θεραπεύσει. Αλλά και σεβασμός. Τιμή… Ακούμπησα για λίγο την Απέναντι Όχθη και όμως γύρισα. Άλλοι όχι. Αυτούς τιμώ. Αυτούς θέλω πάντα να θυμόμαστε. Είναι αστέρια πια. Ψηλά!
Λύτρωση; Ναι! Ήταν λύτρωση οι λέξεις αποτυπωμένες στο χαρτί, η συγγραφή. Για εμένα, για πολλούς. Μια τραυματική εμπειρία μπορεί να δώσει «φως» σε άλλους. Ένα βιβλίο έχει για εμένα τη μαγική ιδιότητα να «ταξιδεύει». Έτσι το φαντάζομαι. Εκδίδεται και αρχίζει και παίρνει το δρόμο του. Φτάνει σε μέρη που ούτε που είχα φανταστεί. Δεν θα περίμενα ποτέ να έχει διαβαστεί στην Παραγουάη, στο Σαν Φρανσίσκο, στην Αυστραλία. Σχεδόν πάντα αυτό που εξέλαβα ήταν μια προσπάθεια για αναγέννηση. Λύτρωση από τα καθημερινά και συντονισμός ξανά με τις πραγματικές «μικρές» στιγμές, τις υπέροχες αυτές στιγμές που ξεχνιούνται. Αν συγκεντρώνεσαι σ΄ αυτές και σε αυτά που πραγματικά αξίζουν στη ζωή και έχεις στόχους, τότε και οι εξελίξεις σε μια χώρα φουρτουνιασμένη όπως η Ελλάδα, ίσως να φαντάζουν λίγο σαν ένα καράβι περιπλανώμενο, που μπορεί να βρει το λιμάνι του. Ακόμα όμως αυτό το «πλήρωμα», δεν έχει συνειδητοποιήσει πως αυτή η περιπέτεια για να βγει σε καλό, μπορεί και πρέπει να βγει σε καλό, θέλει σύμπνοια, συντονισμό, υπερβάσεις. Προς το παρόν από το κατάρτι μέχρι το αμπάρι και από τον καπετάνιο μέχρι τον μούτσο, δεν υπάρχει καμιά έννοια συλλογικής πορείας στο χάρτη. Για τον κοινό σκοπό. Οπότε και στραβά αρμενίζουμε. Και δεν μας φταίει ποτέ κανένας άλλος. Έχω βαρεθεί την κλάψα ενός «κακομαθημένου» παιδιού. Ενηλικίωση πότε;
Σκέφτομαι… Μου φαίνεται απίστευτο πως πέρασαν κιόλας εννέα χρόνια από αυτό το συμβάν. Μας σημάδεψε. Όλους. Είναι πάντα βέβαια σφηνωμένο βαθιά μέσα μου. Δεν θα φύγει. Το ξέρω. Απλά ενίσχυσε τις προτεραιότητες μου, τις αξίες μου για μια ζωή που δεν χρειάζεσαι και τόσα πολλά για να είσαι ευτυχισμένος. Τις είχα από παλιά, μάλλον τις επιβεβαίωσε! Αισιοδοξία, τεράστια όρεξη για ζωή, να την αρπάζω με κάθε ευκαιρία από τα μαλλιά και να μην την αφήνω. Και να βοηθώ όσο μπορώ. Αν μπορούμε να αφήσουμε και κάτι καλό πίσω μας, αξίζει τον κόπο.
Τελικά για να σταθείς όρθιος ξέρεις τι χρειάζεται; Να τα έχεις βρει πλήρως με τον εαυτό σου. Να είναι το «κέντρο» σου γεμάτο. Ενεργειακά, υπαρξιακά, ολιστικά. Πλήρης Άνθρωπος. Δεν είναι εύκολο το ξέρω. Ένας αγώνας είναι. Αλλά η ζωή είναι αυτό το πέφτω και ξανασηκώνομαι. Πάντα έτσι ήταν. Αν ξυπνάς κάθε πρωί και βλέπεις τον ήλιο, να λες και ένα ευχαριστώ και να συνεχίζεις το δικό σου προσωπικό «ταξίδι». Άλλωστε για το σύμπαν, δεν είσαι παρά μια απειροελάχιστη κουκίδα. Υπέροχη όμως και μοναδική! Αυτό κρατάω βαθιά μέσα μου και συνεχίζω να παλεύω, όπως μπορώ, για όσο θα μπορώ και αντέχω… Μέχρι ν’ αγγίξω τους φίλους μου τα «αστέρια». Εκεί, ψηλά…»!
Με αυτές τις λέξεις έκλεισε η πιο συγκινητική και ανθρώπινη συνάντηση που είχα μέχρι στιγμής με έναν συγγραφέα. Μα ακόμα πιο σπουδαίο, με έναν αληθινό άνθρωπο.
Χάθηκα στο θόρυβο της Σόλωνος, κράτησα με δύναμη τα δάκρια που δεν μπόρεσε ο Φίλιππος να κρατήσει, και υποσχέθηκα στον εαυτό μου πως, μέχρι να βρεθώ και εγώ στα «αστέρια», θα συνεχίσω να παλεύω όπως μπορώ, όσο μπορώ και όσο αντέχω…
Αφιερωμένο αυτό το άρθρο σε εκείνους που «έφυγαν». Ραντεβού, στην Απέναντι Όχθη…
Ευχαριστούμε τις Εκδόσεις Ι. Σιδέρης και Novel Books ( Σόλωνος 116, Τηλ. 210 3833434), για τη συνεργασία, την υπέροχη φιλοξενία και την παραχώρηση του βιβλίου, και φυσικά, τον συγγραφέα Φίλιππο Φραγκούλη για την τόσο τρυφερή και ανθρώπινη συνομιλία. Η Απέναντι Όχθη κυκλοφορεί από την Novel Books των εκδόσεων Ι.Σιδέρης και θα την βρείτε σε όλα τα βιβλιοπωλεία.
