Μια ανάσα – η ανάσα μας, μπορεί να μας φέρει σ’ επαφή με την ουσία του Χρόνου; Πώς ο προσωπικός Χρόνος συνομιλεί με την Ιστορία; Πώς μπορεί η αδιαμεσολάβητη επικοινωνία με το περιβάλλον να μας ανοίξει την αντίληψη; Αυτά είναι πεδία διερεύνησης που η sound performative artist Άννα Παγκάλου μας προσκαλεί να διερευνήσουμε στην περιπατητική performance που θα λάβει χώρα στην Αρχαία Μεσσήνη στις 21 Οκτωβρίου, από την ανατολή του ηλίου έως τη δύση του. Στην περιπλάνηση αυτή συμπορεύεται με την Χριστίνα Νάκου, εικαστικό ψηφιδογράφο, την Γεωργία Γκρεμούτη, εικαστικό γλύπτρια και την Κατερίνα Τζεδάκη, συνθέτρια.
***
“Στα έργα μας ο θεατής καλείται να συνδεθεί βιωματικά με την ιδέα του έργου. Προσπαθούμε να αντισταθούμε στην εποχή μας που πιέζει και κατευθύνει την εμπειρία του θεατή, δημιουργώντας έργα βαθιά βιωματικά όπου ο άνθρωπος μπορεί να καθορίσει μόνος του τον ρυθμό της εμπειρίας του και το χρόνο που αφιερώνει σ αυτό. Ο Χρόνος, το νερό, ο ρυθμός και οι συνδέσεις με την προσωπική ιστορία, μας απασχολούν και τις δύο στα έργα μας.
Ο Χρόνος ως έννοια κινητοποιεί την αναζήτηση του ανθρώπου για την κατανόηση του κόσμου. Μας ενδιαφέρουν οι διάφορες θεωρήσεις του χρόνου και εξετάζουμε την προσωπική μας σχέση με αυτόν. Τι είναι ο Προσωπικός Χρόνος; Μας αφορά ακόμα ο Ιστορικός Χρόνος ως πεδίο σύνδεσης με τις ιστορίες των ανθρώπων, τα βιώματά τους, τα όνειρά τους, τα αιτήματά τους και τις ουσιαστικές συνδέσεις με την εμπειρία του σήμερα.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Το Νερό μας εμπνέει ως στοιχείο συνεχώς μεταμορφούμενο. Είναι αυτή η αποδοχή της συνεχόμενης ροής του που αν κανείς δώσει το χρόνο να την παρατηρήσει, προσφέρει χώρο κατανόησης τόσο της νομοτέλειας του φυσικού μας κόσμου όσο και της σύνδεσης μας με αυτόν.
Ο Ρυθμός, αυτή η κίνηση που ορίζεται από τη σύνθεση ισχυρών και αδύναμων στοιχείων, καθορίζει τα πάντα γύρω μας. Ξεκινώντας απο το χτύπο της καρδιάς όλων των έμβιων όντων έως η ροή του λόγου, τη ροή της εικόνας, τη ροή του σώματος και φυσικά τη ροή της ανάσας.”
Η Ανάσα, δομικό στοιχείο στην δουλειά της Παγκάλου, μπαίνει σε πρώτο πλάνο στην περιπατητική περφόρμανς μακράς διαρκείας στην Αρχαία Μεσσήνη. Το έργο ανήκει σε μία σειρά από site specific performances που διερευνούν το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον ενός τοπίου/τόπου. Ενδεδυμένο με ένα ημιδιαφανές χάρτινο γλυπτικό ένδυμα της Γκρεμουτη, εντός ενός χάλκινου πλαισίου, ένα διακριτικά αναμορφούμενο και ανώνυμο σώμα κατευθύνει την προσοχή του κοινού στην ανάσα του, ενώ συντονίζεται με το περιβάλλοντα χώρο και τους ήχους του. Ενα μονοχρωματικό ψηφιδωτό δημιουργείται από τη Νάκου στο χώρο του ναού της Ίσιδος και του Σάραπη σε συνομιλία με τα προσφάτως ανεσκαμένα ψηφιδωτά.
“Η συνάντησή μας με τον καθηγητή Πέτρο Θέμελη, Διευθυντή των ανασκαφών από το 1987, ήταν καθοριστική. Ένας αρχαιολογικός χώρος πρέπει να παραμένει ζωντανός και οι επισκέπτες να ζουν μαζί τους μας είπε και με ζεστασιά και ενδιαφέρον αποδέχτηκε την πρότασή μας για την παρουσίαση του Αναπνέοντος Σώματος στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Μεσσήνης. Με την υποστήριξή τη δική του, της εταιρείας Μεσσηνιακών Αρχαιολογικών Σπουδών και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας, φέρνουμε στο προσκήνιο την ανάσα των ανθρώπων που πέρασαν, που βρίσκονται σήμερα και θα υπάρξουν μελλοντικά στο χώρο και τη σύνδεσή τους με το φυσικό περιβάλλον και την έννοια του Χρόνου.”
Εξερευνώντας τον Χρόνο σύμφωνα με την Αιγυπτιακή θεώρηση, ενεργοποιείται απο το Αναπνέον Σώμα (Άννα Παγκάλου) μία συμβολική τελετουργία σύλλεξης των 14 μελών του Όσιρη, συνδεδεμένα με τα Μυστήρια που τελούνταν στο χώρο του Ίσιου. 14 μέλη, 14 μέρες είναι και το χάσιμο της πανσελήνου προς το σκοτάδι και άλλες 14 το πέρασμα της νέας σελήνης από το σκότος προς το φώς και την δόμηση του Όλου. Πάνω σε αυτή τη σκέψη δομείται το σημερινό ημερολόγιο που ακολουθούμε των 365 ημερών.
Το νερό είναι καθοριστικός παράγοντας της τελετουργίας αυτής καθώς ήταν παρόν και στις τελετές μύησης, ως στοιχείο αναγέννησης, συνδεόμενο με το νερό του Νείλου απ όπου συνέλεγε τα διασκορπισμένα μέλη του Όσιρη, η Ίσιδα. Οι ιερείς περιδιάβαιναν τους χώρους κρατώντας δοχεία με νερό ενώ μέσα στο ιερό εμβάπτιζαν πιστούς σε δεξαμενές – που είναι εμφανείς στο Ίσιο.
Η φύση ως περιβάλλον καθορίζει την έννοια του κυκλικού χρόνου. Η εστίαση της ανθρώπινης αντίληψης στον ήχο του περιβάλλοντος, στην ανθρώπινη ανάσα και στη σύνδεσή τους, ενεργοποιούνται από την performance και ενισχύονται από τους ηχοπεριπάτους που οργανώνονται υπό την καθοδήγηση της συνθέτριας Κατερίνας Τζεδάκη, ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ακουστικής Οικολογίας.
*Το εγχείρημα Transiens Nostrum αναπτύσσεται ως περίπλους στα λιμάνια της Μεσογείου. Ο τρίτος σταθμός του θα παρουσιαστεί στη Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας σε συνεργασία με τους Κωστή Πανηγύρη και Ανδρέα Νικολοβγένη – επιμελητές της έκθεσης Bodies of Water του Ελληνικού περιπτέρου στις 16-26 Νοεμβρίου,
Photo Credit: Jason Hanasik
Διαβάστε επίσης:
Αναπνέον Σώμα: Μία μοναδική περφόρμανς στον Αρχαιολογικό Χώρο Αρχαίας Μεσσήνης