Στην ιστορία του σινεμά δεν έχει υπάρξει δημιουργός που να έχει σταθεί αντικείμενο τέτοιας μυθοποίησης και ανάλυσης όσο ο Όρσον Γουέλς. Όπως ένα ανοιχτό κεφάλαιο, που θα εμπλουτίζεται στο διηνεκές, το ενδιαφέρον για τον Γουέλς ανανεώνεται σε ετήσια σχεδόν βάση και εμπνέει αναρίθμητα ντοκιμαντέρ και ταινίες μυθοπλασίας, ενώ δεν έχει υπάρξει σκηνοθέτης μέχρι σήμερα στον οποίο να έχει αφιερωθεί τέτοιος πλούτος βιβλιογραφίας και ειδησεογραφίας.

Σαν το ύστατο ταχυδακτυλουργικό τρικ που μας επιφύλαξε από τον τάφο αυτός ο σαρδόνιος μάγος του σινεμά και της ζωής, η σαγήνη για το έργο του (ολοκληρωμένο και ημιτελές) αναζωπυρώθηκε εντυπωσιακά μετά θάνατον και τροφοδοτείται ανελλιπώς. Τελευταίο παράδειγμα, ο ενθουσιασμός που προκάλεσε η είδηση μιας αξιέπαινης σταυροφορίας που ξεκινά φέτος με την ευχή να ανακαλυφθεί στη Βραζιλία η μοναδική κόπια που ενδεχομένως έχει απομείνει από την πρωτότυπη, χωρίς περικοπές, εκδοχή της ταινίας «Οι Υπέροχοι Αμπερσονς».

Το κεφαλαιώδους σημασίας έργο του οφείλει να υπενθυμίζεται και -κυρίως- να συστήνεται στις νεότερες γενιές. Και να γίνεται σωστά, όπως θα το ευχόταν ο ίδιος ο σκηνοθέτης: σε μια σκοτεινή αίθουσα, με τις ένδοξες εικόνες του να προβάλλονται στις μεγαλύτερες δυνατές οθόνες.

ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!

Το 27ο Διεθνές Φεστιβάλ της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας, λοιπόν, υποκλινόμενο για ακόμη μια φορά στο μεγαλείο του «καθεδρικού ναού των σκηνοθετών», από το οποίο εμπνεύστηκε και το φετινό του εικαστικό και με αφορμή την 80ή επέτειο του «Πολίτη Κέιν», παρουσιάζει ένα σεβαστικό αφιέρωμα στον Γουέλς, που εύχεται να επανασυστήσει τη μυθοπλασία του όπως πρέπει και θεωρεί υποχρέωση να προβάλλει τις ταινίες του όχι μόνο στην πιο πρόσφατη, αλλά και στην πληρέστερη αποκατάστασή τους.

Κάπως έτσι, θα δούμε το «Αγγιγμα του Κακού» όπως το είχε συλλάβει και γυρίσει ο δημιουργός του, αποτέλεσμα πυρετώδους προσπάθειας ιστορικών και τεχνικών να το «ανακατασκευάσουν» με βάση τις σημειώσεις του. Ομοίως, ο «Κύριος Αρκάντιν» θα προβληθεί σε κόπια πλησιέστερη στο αρχικό cut του σκηνοθέτη από οποιαδήποτε άλλη εκδοχή του φιλμ κυκλοφορούσε μέχρι πρότινος.

Σε κινηματογραφική πρεμιέρα θα δούμε, επίσης, το «Too Much Johnson», ουσιαστικά πρώτη ταινία του Γουέλς, γυρισμένη τρία χρόνια πριν τον «Πολίτη Κέιν», την οποία όλοι θεωρούσαν ότι είχε καεί σε πυρκαγιά το 1970 προτού ανακαλυφθεί ξεχασμένη σε μια αποθήκη στην Ιταλία, 70 χρόνια μετά τη δημιουργία της. Κάθε άλλη προβολή θα γίνει με την υψηλότερη δυνατή ποιότητα εικόνας και ήχου.

Από εκεί και πέρα, για όσες μέρες διαρκέσουν οι 27ες Νύχτες Πρεμιέρας, στις αίθουσες της πόλης θα ηχήσει πάλι η επιβλητική φωνή και θα ζωντανέψουν ξανά τα larger than life οράματα ενός ανθρώπου στον οποίο, όσοι αγαπήσαμε το σινεμά, και αποφασίσαμε να του αφιερώσουμε τη ζωή μας, χρωστάμε πολλά.

Γιατί στο σινεμά, το μέγεθος μετράει

ΟΙ ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΟΥ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΟΣ

TOO MUCH JOHNSON (1938)
ΠΟΛΙΤΗΣ ΚΕΪΝ | CITIZEN KANE (1941)
ΟΙ ΥΠΕΡΟΧΟΙ ΑΜΠΕΡΣΟΝΣ | THE MAGNIFICENT AMBERSONS (1942)
Ο ΑΓΝΩΣΤΟΣ | THE STRANGER (1946)
Η ΚΥΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΑΓΚΑΗ | THE LADY FROM SHANGHAI (1947)
ΜΑΚΒΕΘ | MACBETH (1948)
ΟΘΕΛΛΟΣ | OTHELLO (1951)
Ο ΚΥΡΙΟΣ ΑΡΚΑΝΤΙΝ | MR. ARKADIN (1955)
ΤΟ ΑΓΓΙΓΜΑ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥ | TOUCH OF EVIL
Η ΔΙΚΗ | THE TRIAL (1962)
ΟΙ ΚΑΜΠΑΝΕΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΝΥΧΤΙΟΥ | CHIMES AT MIDNIGHT (1965)
ΑΘΑΝΑΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ | THE IMMORTAL STORY (1968)
Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΨΕΜΑ | F FOR FAKE (1973)

Τις ταινίες του Αφιερώματος θα προλογίσουν: o καλλιτεχνικός διευθυντής της «ΕΛΕΥΣΙΝΑ 2023 Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης», Μιχαήλ Μαρμαρινός, ο ηθοποιός και σκηνοθέτης, Δημήτρης Καραντζάς, ο κριτικός κινηματογράφου Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος, η δημοσιογράφος και μεταφράστρια, Τίνα Μανδηλαρά και ο υπεύθυνος προγράμματος CINOBO, Τάσος Μελεμενίδης.

Σημείωση: Στη ρετροσπεκτίβα δεν συμπεριλαμβάνονται η (δικαίως) αμφισβητούμενη ολοκλήρωση του «Δον Κιχώτη» το 1992, από τον Χεσούς Φράνκο, το «Ταξίδι στον Φόβο» για το οποίο σκηνοθετικό credit δεν έχει αποδοθεί ποτέ επίσημα στον Γουέλς και το «The Other Side of the Wind», διότι η SVOD πλατφόρμα που κατέχει τα δικαιώματα της ταινίας δεν τα παραχώρησε για φεστιβαλική προβολή.