Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών αποτείει φόρο τιμής στο Γιάννη Ανδρέου Παπαϊωάννου…
… στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος την Τρίτη 27 Νοεμβρίου 2012, στις 20.30.
Φόρο τιμής στον Γιάννη Ανδρέου Παπαϊωάννου, έναν από τους πρωτοπόρους δημιουργούς του 20ού αιώνα που έφεραν τις μοντέρνες και σύγχρονες τεχνικές σύνθεσης στην Ελλάδα, αποτελεί το αφιέρωμα «Διάλογοι», το οποίο φιλοξενείται την Τρίτη 27 Νοεμβρίου (ώρα 20:30) στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος. Συμμετέχουν οι σολίστ Μυρτώ Παπαθανασίου (σοπράνο), Γιάννης Ανισέγκος (φλάουτο), Κωστής Θέος και Ήβη Παπαθανασίου (βιολοντσέλο), Κώστας Χάρδας (πιάνο), καθώς και το Trio Arundo (Κώστας Γιοβάνης-όμποε, Γραμμένος Χαλκιάς-κλαρινέτο και Ιωάννης Ευαγγελάτος-φαγκότο). Πριν από τη συναυλία θα πραγματοποιηθεί δωρεάν εισαγωγική ομιλία για τους κατόχους εισιτηρίων (ώρα έναρξης: 19.45) με ομιλητή τον πιανίστα και μουσικολόγο, λέκτορα στο Α.Π.Θ. Κώστα Χάρδα: «Το πρόγραμμα της συναυλίας φωτίζει μερικά στιγμιότυπα του διαλόγου του Παπαϊωάννου με το ελληνικό και διεθνές πολιτισμικό περιβάλλον, ενώ η μη χρονολογική σειρά των έργων, αφομοιώνοντας τη σημερινή μεταμοντέρνα εμπειρία, παρουσιάζει έναν ιδεατό διάλογο μεταξύ των διαφορετικών εκφράσεων της καλλιτεχνικής ευαισθησίας του δημιουργού».
Ο Γιάννης Ανδρέου Παπαϊωάννου…
… άσκησε αποφασιστική επιρροή στη νεότερη Ελληνική Μουσική Σχολή και μπορεί να θεωρηθεί ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες συνθέτες του 20ού αιώνα. Γεννήθηκε στην Καβάλα το 1910 και πέθανε στην Αθήνα το 1989. Η καταγωγή του ήταν από τη Λέσβο. Προερχόταν από οικογένεια με παράδοση στις επιστήμες και τις τέχνες και άρχισε να μελετά πιάνο μόνος του σε ηλικία 6 ετών. Αργότερα σπούδασε στο Ελληνικό Ωδείο από το οποίο αποφοίτησε το 1934 (δίπλωμα πιάνου, θεωρητικών και σύνθεσης). Πάντως, ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του αυτοδίδακτο συνθέτη, παρότι μεταξύ 1928-9 θήτευσε δίπλα στον Αιμίλιο Ριάδη. Με υποτροφία της UNESCO (1949-50) επισκέφθηκε μεγάλα μουσικά κέντρα της Ευρώπης προκειμένου να εξοικειωθεί με τις νεότερες συνθετικές τάσεις. Μάλιστα, είχε την τύχη να εργασθεί επί ένα έτος για τον Αρτύρ Ονεγκέρ στο Παρίσι. Επί μία δεκαετία, δίδαξε ιστορία Μουσικής στο Εθνικό Εκπαιδευτήριο Αναβρύτων (1951-61), ενώ από το 1954 έως το 1976 εργάστηκε ως καθηγητής ανώτερων θεωρητικών και σύνθεσης στο Ελληνικό Ωδείο. Σύμφωνα με τους μελετητές του έργου του, η παιδαγωγική του προσφορά θεωρείται ανεκτίμητη, καθώς ο Γιάννης Ανδρέου Παπαϊωάννου υπήρξε ο πρώτος συνθέτης στην Ελλάδα –και για μακρά περίοδο ο μόνος– που δίδαξε τις μοντερνιστικές τεχνικές παράλληλα με τις παραδοσιακές. Η συνθετική του πορεία άρχισε το 1932 και ολοκληρώθηκε το 1989. Διακρίνεται σε τέσσερις περιόδους: την ιμπρεσιονιστική (1932-1944), την παραδοσιακή με χρήση στοιχείων της Εθνικής Σχολής και της βυζαντινής μουσικής (περ. 1944-1952), τη δωδεκαφθογγική (1953-1965) και την περίοδο της «εντελώς προσωπικής τεχνικής» (1986-1989), όπως την αποκαλούσε ο ίδιος ο συνθέτης. Έργα του έχουν ερμηνευθεί και μεταδοθεί επανειλημμένως στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ο Γιάννης Ανδρέου Παπαϊωάννου υπήρξε αποδέκτης πολλών βραβείων και διακρίσεων εντός και εκτός ελληνικών συνόρων: Διεθνής Διαγωνισμός «Βασίλισσα Ελισάβετ» του Βελγίου (1953), «Γκότφριντ φον Χέρντερ» του Πανεπιστημίου της Βιέννης (1970) κ.ά. Το 1983, τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών με το Αριστείον Καλών Τεχνών και Γραμμάτων. Ο μεγάλος διδάσκαλος και συνθέτης υπήρξε ιδρυτικό μέλος και Πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Σύγχρονης Μουσικής, του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Εταιρείας Σύγχρονης Μουσικής και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Μέσα από το πρόγραμμα του αφιερώματος επιχειρείται να αποτυπωθεί ο συνεχής διάλογος του Γιάννη Ανδρέου Παπαϊωάννου με το περιβάλλον του, μέσα από αναφορές σε διαφορετικές μουσικές τεχνοτροπίες και αισθητικές τάσεις (ιμπρεσιονισμός, εθνικισμός, μοντερνισμός) ενσωματωμένες στο δικό του προσωπικό ιδίωμα.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει έργα από διάφορες περιόδους του Παπαϊωάννου. Πρόκειται για τα εξής: Τέσσερα πρελούδια (από τα 24 Πρελούδια για πιάνο), «Ρυθμοί και Χρώματα» για τσέλο, «Ερωτικό» για πιάνο, «Serenade» και «Νησιώτικος Χορός» για τσέλο και πιάνο, «Γεια σας Τριαντάφυλλα» (σε ποίηση Κ. Παλαμά) και «Κεριά» για φωνή και πιάνο (σε ποίηση Κ. Καβάφη), πρώτο μέρος από τη Σονάτα για τσέλο και πιάνο, Τρία πορτρέτα για πιάνο (από τα «14 Παιδικά πορτρέτα»), «Oraculum» επίσης για πιάνο, Τρίο για όμποε, κλαρινέτο και φαγκότο, «Πήγασος» για σόλο φλάουτο και «Στο βάθος του καθρέπτη», για λυρική σοπράνο, φλάουτο και πιάνο.
Οι συντελεστές
Κώστας Χάρδας: Σπούδασε πιάνο και ανώτερα θεωρητικά στο Αθηναϊκό Ωδείο και μουσικολογία στο Α.Π.Θ., όπου εργάζεται ως Λέκτορας Συστηματικής Μουσικολογίας (Τμήμα Μουσικών Σπουδών) με ερευνητικό αντικείμενο την ανάλυση και θεωρία της μουσικής, τη νεοελληνική μουσική, καθώς και τη μουσική του 19ου και 20ού αιώνα. Με υποτροφία της Ακαδημίας Αθηνών συνέχισε τις σπουδές του στην Αγγλία (Master στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου και διδακτορική διατριβή στο Πανεπιστήμιο του Σάρρεϊ με θέμα την εργογραφία για σόλο πιάνο του Γ.Α. Παπαϊωάννου έως το 1960). Ως πιανίστας έχει δώσει ρεσιτάλ και συναυλίες μουσικής δωματίου στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι μέλος του πιανιστικού συνόλου Piandemonium. Τον Μάιο του 2013, θα κυκλοφορήσει ηχογράφησή του με έργα για σόλο πιάνο και μουσικής δωματίου του Γ. Α. Παπαϊωάννου από γνωστή δισκογραφική εταιρεία του εξωτερικού.
Μυρτώ Παπαθανασίου: η σοπράνο Μυρτώ Παπαθανασίου έχει διακριθεί διεθνώς για τις ερμηνείες της σε πρωταγωνιστικούς ρόλους του λυρικού ρεπερτορίου. Έχει εμφανιστεί στις Κρατικές Όπερες της Βιέννης, του Μονάχου και του Βερολίνου, στις Όπερες του Σύδνεϋ, της Ρώμης, της Ζυρίχης και του Άμστερνταμ, στο Θέατρο Λα Μονναί των Βρυξελλών, στο Τεάτρο Κομουνάλε της Μπολόνια κ.ά. Έχει τραγουδήσει «Τραβιάτα» υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση φημισμένων σκηνοθετών όπως ο Φράνκο Τσεφιρέλλι και ο Ντέιβιντ Μακ Βίκαρ. Φέτος, ύστερα από τις επιτυχημένες εμφανίσεις της στην Όπερα του Ντάλλας, της απενεμήθη το βραβείο «Μαρία Κάλλας για τον καλύτερο πρωτοεμφανιζόμενο καλλιτέχνη της χρονιάς». Έχει συμμετάσχει σε αρκετές δισκογραφικές και οπτικοακουστικές παραγωγές («Τούρκος στην Ιταλία», «Σεμίραμις», «Ντον Τζοβάννι», κ.ά.). Η Μυρτώ Παπαθανασίου μελέτησε τραγούδι στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης και συνέχισε τις σπουδές της στο Μιλάνο. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Α.Π.Θ.
Trio Arundo: Το γνωστό τρίο ξύλινων πνευστών απαρτίζεται από τους Α΄ Κορυφαίους της Συμφωνικής Ορχήστρας Αθηνών στα όργανα του όμποε, του κλαρινέτου και του φαγκότου, δηλαδή από τον Κώστα Γιοβάνη, τον Γραμμένο Χαλκιά και τον Ιωάννη Ευαγγελάτο αντιστοίχως. Το τρίο έχει συμβάλει στην προβολή του σπανίως παρουσιαζόμενου ρεπερτορίου για όμποε, κλαρινέτο και φαγκότο. Οι τρεις μουσικοί ερμηνεύουν ευρύ φάσμα της μουσικής εργογραφίας φθάνοντας μέχρι τη σύγχρονη εποχή.
Ήβη Παπαθανασίου: είναι μόνιμο μέλος της Κ.Ο.Α. Πριν αφοσιωθεί στο τσέλο, μελέτησε πιάνο και ανώτερα θεωρητικά στο Δημοτικό Ωδείο Λάρισας και στο Νέο Ωδείο Θεσσαλονίκης. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Α.Π.Θ. Σπούδασε βιολοντσέλο στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης και ακολούθως στο Μουσικό Κολέγιο Trinity του Λονδίνου, σε διαγωνισμούς του οποίου της απενεμήθησαν ουκ ολίγες διακρίσεις. Το 1998, ολοκλήρωσε με διάκριση τον κύκλο των μεταπτυχιακών σπουδών της στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (Master in Performance & Related Studies). Ως σολίστ και ως μέλος σχημάτων μουσικής δωματίου, έχει δώσει συναυλίες στην Ελλάδα, την Αγγλία και την Τσεχία. Είναι αποδέκτης του πρώτου βραβείου του Διαγωνισμού του Angloczechoslovak Trust.
Κωστής Θέος: Ο συνθέτης και τσελίστας Κωστής Θέος είναι Κορυφαίος στη Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων. Σπούδασε στο Ωδείο Αθηνών, τη Βασιλική Ακαδημία Μουσικής του Λονδίνου, την Ακαδημία Φραντς Λιστ της Βουδαπέστης με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση, καθώς και στο Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Αγγλίας. Υπήρξε μέλος της Ορχήστρας Νέων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παράλληλα με τις δραστηριότητές του με τη Συμφωνική του Δήμου Αθηναίων, συμμετέχει και στο Ελληνικό Συγκρότημα Σύγχρονης Μουσικής με το οποίο έχει εμφανιστεί και ως σολίστ. Έχει λάβει μέρος σε φεστιβάλ μουσικής δωματίου, κυρίως, δε, σύγχρονης μουσικής. Ως συνθέτης, έχει γράψει μουσική για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο.
Γιάννης Ανισέγκος: Ο διακεκριμένος φλαουτίστας κατέχει από το 1999 τη θέση του Κορυφαίου Β΄ στην Κ.Ο.Θ. Έχει εξειδικευθεί στην ερμηνεία συγχρόνων έργων και στη χρήση εκτεταμένων τεχνικών και διαφόρων οργάνων της οικογένειας του φλάουτου, γεγονός που τον έφερε σε επαφή με πολλούς συνθέτες και του επέτρεψε να αποκτήσει ευρύτατο ρεπερτόριο, το οποίο παρουσιάζει σε συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό πλαισιωμένος από γνωστές ορχήστρες. Είναι μέλος του συνόλου σύγχρονης μουσικής DissonArt και του τρίο ΙΑΜΑ (φλάουτο, τσέλο, πιάνο). Ο Γιάννης Ανισέγκος είναι απόφοιτος του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης, της Ανωτάτης Μουσικής Σχολής της Κολονίας, του Μουσικού Κολεγίου Trinity του Λονδίνου και του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Το Trio ξυλίνων πνευστών ARUNDO αποτελείται από τους κορυφαίους των αντίστοιχων οργάνων (όμποε: Κώστας Γιοβάνης, κλαρινέττο: Γραμμένος Χαλκιάς, φαγκότο: Ιωάννης Ευαγγελάτος) στη Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων. Η μακροχρόνια συνεργασία μέσα στο μεγάλο ορχηστρικό σύνολο καθώς και το από κοινού ενδιαφέρον των τριών μουσικών για εμβάθυνση στο ρεπερτόριο του παραπάνω, ευαίσθητου ηχητικά, συνδυασμού ενέπνευσε τους τρείς συνεργάτες να δημιουργήσουν ένα σύνολο μοναδικό για τα ελληνικά δεδομένα. Το ρεπερτόριο του συνόλου είναι διευρυμένο και φτάνει έως έργα σύγχρονων συνθετών.