Επιστολή του Ομότιμου καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Εμμανουήλ Μαυρομμάτη, προς την καλλιτέχνιδα για την ενότητα των Τοτέμ.
Αγαπητή μου Λεώνη,
Αυτή την εποχή που σου γράφω μου ήταν αδύνατο να προλογίσω αναλυτικά τις κεραμικές σου ιδέες που παρουσιάζεις στην ατομική σου έκθεση την προσεχή εβδομάδα στην Art Appel Gallery. Ετοιμάζω αυτή τη στιγμή μια μεγάλη ομαδική έκθεση και κυριολεκτικά είμαι πνιγμένος. Θέλω όμως πολύ περιληπτικά να σου γράψω τι σκεπτόμουν όταν έβλεπα τα έργα σου και κατά κύριο λόγο, τα Τοτέμ, -θεωρώ ότι αν δεν το έκανα θα σε αδικούσα. Με ενδιέφεραν πολύ και κάποια στιγμή θα ξαναπάρουμε το θέμα. Αλλά για την ώρα νομίζω πως θα μπορούσα να συνοψίσω, σε μερικές γραμμές, συγκεκριμένες παρατηρήσεις μου σχετικές με το εθνολογικό άνοιγμα αυτών των εργασιών, πράγμα που ξεπερνά τη χρηστική προέλευση της έννοιας που είχαν σε γεωγραφικά προσδιορισμένα, πολιτιστικά και ιστορικά μοντέλα κοινωνικής συμπεριφοράς. Το να ξαναπαίρνεις το έμβλημα ενός τύπου εξουσίας που είναι ιερή και δεν αγγίζεται (τα τοτέμ των ινδιάνων του Καναδά) και να το μεταφράζεις με όρους σύγχρονης δυτικής αντίληψης τη εξουσίας, είναι μια επανατοποθέτηση σε σύγχρονο πλαίσιο της κριτικής μιας ιεράρχησης της οποίας οι όροι παραμένουν ίδιοι, ανεξάρτητα από τα είδη των κοινωνιών και τους θεσμικούς τους κανόνες.
Αυτή εξάλλου ήταν και η έννοια με την οποία, αρχικά διαισθητικά και αργότερα με αναλυτική σοφία, οι δημιουργοί του εικοστού αιώνα ανανέωσαν την αισθητική τους αντλώντας, από τις αφρικανικές μάσκες, τα συστήματα της παραθετικής διαμόρφωσης της εικόνας. Μου το θύμισαν οι σπονδυλωτές συναρμολογήσεις των σύγχρονων τεχνολογιών στα τοτέμ σου, ως μια πλησιέστερη σε μας, αντίληψη των εξουσιών. Δεν σου κρύβω ότι με πήγες πολύ πίσω μ’ αυτές τις εικόνες, -θυμάμαι συγκεκριμένα την εποχή των σπουδών μου στην Κοινωνιολογία, στη Σορβόννη, όταν μελετούσαμε την Margaret Mead και την Ruth Benedict και αντλούσαμε από το έργο τους συστήματα λογικής άλλων πολιτισμών, πλούσια σε συναρμολογήσεις διαφορετικών τρόπων σκέψης. Πιστεύω πώς η εθνολογία ανοίγει στην εργασία σου δρόμους και ότι είναι πάρα πολύ ενδιαφέροντα αυτά τα σύγχρονα τοτέμ σου -είναι η δημιουργική σου ιδέα. Θα έχουμε την ευκαιρία να μιλήσουμε σύντομα γι’ αυτά, σου εύχομαι προς το παρόν, τα καλύτερα στην έκθεση.
Αθήνα, 9 Μαρτίου 2020
Εμμανουήλ Μαυρομμάτης
Ομότιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Σκέψεις της καλλιτέχνιδας για τα κεραμικά της
Έλα να φτιάξουμε μια ιστορία.
Κάθε αντικείμενο που φτιάχνω στο εργαστήριο μου έρχεται για να πει μια ιστορία, γεννιέται από ένα δικό μου συναίσθημα. Κάθε αντικείμενο που διαμορφώνω με τα χέρια μου είναι μοναδικό, γιατί και κάθε συναίσθημα είναι ξεχωριστό, κάθε μέρα διαφορετική.
Τι είναι λοιπόν για μένα η κεραμική; Είναι η εσωτερική μου ανάγκη να δώσω τρισδιάστατη έκφραση σε όσα νιώθω, σε όσα έχω ζήσει, σε όσα παρατηρώ και με επηρεάζουν. Ας πούμε μια απόπειρα αυτοβιογραφίας δια μέσου του πηλού και των χρωμάτων,που συμπυκνώνει βιώματα και συναισθήματα, εικόνες και περιπλανήσεις.
Ο πηλός μου χαρίζει την ελευθερία της έκφρασης.
Πάντα υπάρχει μια αφετηρία. Για παράδειγμα, τα τοτέμ είναι η σύνδεση με τα πράγματα που υπήρχαν στο παιδικό μου δωμάτιο.Τα κοιτούσα και με τη φαντασία μου τα ζωντάνευα για να κάνουμε παρέα.Τους έδινα χαρακτήρα και σκοπό.
Από τότε τα τοτέμ άρχισαν να με απασχολούσαν ως φόρμα και τα επεξεργαζόμουν διαρκώς.
Συμβολίζουν και αντανακλούν τη σχέση μου με το άλλο φύλο. Το σπονδυλωτό, τα εξώγλυφα, τα χρώματα, το πλουμιστό, οι συμβολισμοί με γεωμετρικά σχήματα ή σκαλίσματα αποδίδουν αυτό που συχνά δυσκολεύομαι να κατανοήσω αλλά κατά κάποιο τρόπο τα καταφέρνει να επιβάλλεται. Οι κορώνες, τα στέμματα, τα καπέλα συμβολίζουν την εξουσία που συχνά σφετερίζεται κάποιος.
Μου αρέσει το σχέδιο, αλλά σχεδόν πάντα το αλλάζω. Δίνω ιδιαίτερη έμφαση όταν διαμορφώνω τη μάζα γιατί τότε είναι που η ιδέα αποκτά υλική υπόσταση, δημιουργείται η διαφορετικότητα και γίνεται αυτό που είναι να γίνει.
Αγαπώ τη φόρμα όταν γεννιέται γιατί είναι αυτή που κυοφορεί την ιστορία. Αγαπώ τη ζωγραφική και το χρώμα γιατί είναι αυτά που αφηγούνται την ιστορία. Αγαπώ τη χρηστικότητα των αντικειμένων, γιατί έτσι επιβεβαιώνεται ο λόγος ύπαρξης του.
Πιο πολύ όμως αγαπώ το “λάθος”, την ατέλεια, το φάλτσο.
Έτσι, κάθε κομμάτι αποκτά τη δική του προσωπικότητα και στίγμα, αυτό δηλαδή που κάνει το ένα διαφορετικό από το άλλο.
Η διαδικασία της δημιουργίας έχει το δικό της ρυθμό, με τις εναλλαγές, τις εκπλήξεις, το ατυχές γεγονός αλλά κυρίως με την προσμονή της ολοκλήρωσης: εκείνη η μαγική στιγμή της αποκάλυψης, όταν ανοίγω τον φούρνο και τα κεραμικά ξεπροβάλουν έτοιμα, ζωντανά.
Όσα έσπασαν κατά τη διαδικασία τα αποχαιρέτησα στ’ αλήθεια. Με στεναχώρια. Που δεν τα…κατάφεραν. Έτσι αποφάσισα να τα κάνω χίλια κομμάτια. Αλλά μετά σκέφτηκα: Χίλια κομμάτια ενώνονται ξανά…Κι έτσι γεννιέται κάτι νέο και ξεκινάει η επόμενη ιστορία. -Λεώνη Γιαγδζόγλου
ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Η Λεώνη Γιαγδζόγλου γεννήθηκε στην Αθήνα. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών της στη σχολή Βακαλό αποφοίτησε με BA of Fine Arts απο το Αrt Center College στο Μontreux με εξειδίκευση στο Communication Design.
Το 1995 ξεκίνησε την επαγγελματική της διαδρομή στη Κολωνία της Γερμανίας όπου ίδρυσε μαζί με συμφοιτητές της την εταιρία MILK, η οποία γρήγορα καθιερώθηκε ως μία κορυφαία εταιρία στο χώρο του branding και design. Το 1999 η Λεώνη μεταφέρει στην Ελλάδα, με την ίδια επιτυχία πάντα, την ιδέα της ΜΙLK της οποίας είναι συνεταίρος και βασικός συντελεστής μέχρι σήμερα.
Παράλληλα με την έντονη επιχειρηματική δραστηριότητά της, η Λεώνη συνεχίζει να αναπτύσσεται καλλιτεχνικά μέσα από τη ζωγραφική και το σχέδιο. Τα τελευταία χρόνια στράφηκε και στην κεραμική, μια τέχνη τρισδιάστατη, που συνδυάζει τα δύο βασικά στοιχεία που καθορίζουν το καλλιτεχνικό της στίγμα: Το design στο οποίο ξεχωρίζει επαγγελματικά και τη ζωγραφική που είναι η προσωπική της έκφραση.
Εδώ και τρία χρόνια περίπου η Λεώνη σχεδιάζει και δημιουργεί στο δικό της εργαστήριο. Διδάχτηκε την τέχνη της κεραμικής από τον Ανδρέα Κατσιλιέρη κι εξακολουθεί να εμβαθύνει διαρκώς σε παλιότερες και νεότερες τεχνικές που της δίνουν τη δυνατότητα να αποτυπώνει το προσωπικό της στίγμα σε ότι δημιουργεί.
Δεν είναι μόνο τα σχέδια της Λεώνης πρωτότυπα. Πρωτότυπη — εξελιγμένη μάλιστα απο την ίδια — είναι η τεχνική που εφαρμόζει καθώς σχεδιάζει στο τάμπλετ με τις άκρες των δακτύλων. Η θεματολογία αυτή ονομάζεται MEMORABILITY. Έντονες και αποφασιστικές γραμμές ζωντανεύουν σκέψεις και μνήμες, απεικονίζουν φιγούρες της καθημερινότητας, σε μια σύγχρονη μορφή σκίτσου κι εικονογράφησης ταυτόχρονα. Άλλοτε σε ασπρόμαυρους τόνους, άλλοτε με ζωντανά χρώματα.
Με σχέδια και εικαστικά κεραμικά η Λεώνη έχει μετάσχει μέχρι σήμερα σε πολλές ομαδικές εκθέσεις στην Αθήνα, στη Μύκονο και σε άλλα νησιά του Αιγαίου. Η πρώτη της ατομική έκθεση έγινε με μεγάλη επιτυχία στη ΔΕΠΑΜ Μυκόνου τον Ιούλιο του 2017.-
Εκθέσεις:
Ιούλιος 2014_ TOGETHER4 (ΔΕΠΑΜ ΜΥΚΟΝΟΣ) Ομαδική
Απρίλιος 2015_ ΚΕΡΑΜΙΚΗ ΞANA (HERMES ΑΘΗΝΑ) Ομαδική
Απρίλιος 2016_ ΚΕΡΑΜΙΚΗ ΞANA (HERMES ΑΘΗΝΑ)) Ομαδική
Ιούλιος 2017_ “My self as a room” (ΔΕΠΑΜ ΜΥΚΟΝΟΣ) Ατομική
Αύγουστος 2019_ Objects born not made (KATYMBU ΤΙΝΟΣ) Ατομική
Μάρτιος 2020_ “Αφηγήσεις από κεραμικές δημιουργίες” (ART APPEL GALLERY) Ατομική