Η έκθεση της Αφροδίτης Λίτη «Δύο δέντρα συγκλίνουν για μια νέα εκδοχή προσφοράς» οργανώθηκε από την Έλενα Κουντούρη, προϊσταμένη της Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και της Εφορείας της Πόλεως των Αθηνών, σε συνεργασία με τους αρχαιολόγους της Εφορείας της Πόλεως των Αθηνών, Νικόλαο Πετρόχειλο και Δημήτρη Σούρλα. Τα εγκαίνια θα πραγματοποιηθούν τη Δευτέρα 2 Οκτωβρίου 2023 από τις 4.00 έως τις 7.00 η ώρα, στο Ωρολόγιο του Ανδρονίκου Κυρρήστου. Τους επισκέπτες θα υποδέχεται η γλύπτρια Αφροδίτη Λίτη. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τα τέλη Οκτωβρίου.
Για πρώτη φορά σ’ αυτό το σύμβολο της αρχαίας τεχνολογίας και μοναδικής ομορφιάς μνημείο παρουσιάζεται έκθεση σύγχρονης τέχνης. Πρόκειται για μια εικαστική εγκατάσταση που συνομιλεί με τον χώρο και του αποτίνει φόρο τιμής.
Η εικαστικός σημειώνει: «Το συγκεκριμένο μνημείο θεωρήθηκε μεγάλης ομορφιάς, με εξαίρετες αναλογίες, καινοτόμο για την εποχή του, κομίζοντας ολόκληρη τη σοφία των προηγούμενων αιώνων.
Ένα αρχιτεκτόνημα που παρέμεινε ανέπαφο από τις επελάσεις και τους βανδαλισμούς των κατακτητών συνεχίζει να προσφέρει στοχασμό και ψυχική εφορία, περιμένοντας ένα δώρο από εμάς.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Δύο ψηλά μεταλλικά δέντρα που να φιλοξενούνται στο εσωτερικό του ωρολογίου του Ανδρόνικου Κυρρήστου κατοικούμενα από πουλιά, είναι ένα όραμα που είχα πάντοτε αντικρίζοντάς το.
Έχει κτιστεί πάνω στη ροή του ζωογόνου νερού της πηγής της Ακρόπολης για τη λειτουργία του μηχανισμού του υδραυλικού ωρολογίου, ο οποίος σήμερα δεν διασώζεται παρά μόνο οι αυλακώσεις του πάνω στο μάρμαρο.
Έτσι οι τροφοδότριες αρχικές σωληνώσεις του αρχαίου ρολογιού μετατρέπονται σε ριζώματα, κορμούς και διακλαδώσεις στα οποία κατεβαίνουν και εγκαθίστανται συμβολικά ως έμπνευση, σμήνη πουλιών από γλυπτές γλαύκες και πέρδικες».
Σημείωμα της Αφροδίτης Λίτη
ΒΟΡΡΑΣ, ΣΚΙΡΩΝ, ΖΕΦΥΡΟΣ, ΝΟΤΟΣ, ΕΥΡΟΣ, ΑΠΛΗΩΤΗΣ, ΚΑΙ ΚΑΚΙΑΣ
Ένας από τους πιο ξεχωριστούς περιπάτους στην Αθήνα που μου προκαλούσε πάντα μεγάλη πνευματική ανάταση, ήταν αυτός που κάναμε με τους δικούς μου συστηματικά τα απογεύματα των Κυριακών στην περιοχή της Αρχαίας Αγοράς.
Το στοιχείο που συνέβαλε στην κορύφωση της μέθεξης που συντελείτο μέσα μου από τη συγκεκριμένη έξοδο, ήταν η μεγάλη στάση μας, προκειμένου να περιεργαστούμε το θαυμαστό “ωρολόγιο του Κυρρήστου” στο τέλος της διαδρομής μας. Τώρα μπορώ να επαναφέρω στο νου μου με πολύ καθαρότητα ότι, αν και παιδί, μπορούσα διαισθητικά να εκτιμήσω την ιδιαιτερότητά του.
Το μαρμάρινο, από πεντελικό υλικό αρχιτεκτόνημα, διακρίνεται για τη μοναδική σχεδιαστική του αναλογία, την εξαιρετική τεχνική του και την απαράμιλλη και αναπόσπαστη γλυπτική του επίστεψη. Το συγκεκριμένο κτίσμα ανάγεται σε πεφωτισμένη αρχιτεκτονική σκέψη, με σαφείς αναφορές στη σχέση του ανθρώπου με το άμεσο φυσικό του περιβάλλον.
Η αρμονική ένταξη του στη συνεχή σχεδιαστική αναφορά στη κλασική τοπολογία της αρχαιότητας, είναι μία αναντικατάστατη πηγή της έμπνευσής μου έκτοτε μέχρι και σήμερα.
Ο μικρής κλίμακας οκταγωνικός πύργος με έντονη τάση φυγής προς τα άνω, πλάτους 8μ. και ύψους 14μ., του 1ου αιώνα π.Χ., κατασκευάστηκε στη Βόρεια πλευρά του βράχου της Ακρόπολης, από τον αστρονόμο Ανδρόνικο με καταγωγή από την Κύρρο της Μακεδονίας. Είναι ένα αρχιτεκτονικό επίτευγμα της εποχής του, αφιερωμένο στο χρόνο και τη μετεωρολογία, έχοντας ως μόνα υλικά ένδειξης της ώρας και του καιρού, το ηλιακό φως, τον αέρα και το νερό που κυλούσε από την πηγή του άνδηρου της Ακρόπολης, την Κλεψύδρα.
Στην Αρχαιότητα το μνημείο λειτουργούσε ως ρολόι ηλιακό, στην όψη του κτηρίου και υδραυλικό στο εσωτερικό του, καθώς και ως μετεωρολογικός σταθμός, όπου η συμβολή ενός χάλκινου περιστροφικού ανεμοδείκτη, με τη μορφή Τρίτωνα βαστάζοντα ράβδο στην κωνοειδή κορυφή της στέγης, υποδείκνυε τη φορά του πνέοντος ανέμου.
Ο ακτινοβόλος και μαγευτικός αναγλυφικός διάκοσμος της επίστεψης περιφερειακά του κτίσματος, με προσωποποιημένες τις μορφές των οκτώ ανέμων και των συμβόλων τους, με εγχάρακτες τις ονομασίες τους και τις γραμμώσεις των ωρών στην ακριβή θέση του ορίζοντα, με υποβάλλει σε ένα κλίμα υπερβατικό, όπου οι κατακτήσεις της παρατήρησης συντελούν στη μεταμόρφωση της επιστήμης σε τέχνη μέσω της καθόδου της θεοφανείας.
Η ιδέα
Δύο ψηλά μεταλλικά δέντρα που να φιλοξενούνται στο εσωτερικό του ωρολογίου του Ανδρόνικου κατοικούμενα από πουλιά, είναι ένα όραμα που είχα πάντοτε αντικρίζοντας το.
Το συγκεκριμένο μνημείο θεωρήθηκε καινοτόμο στην εποχή του, κομίζοντας ολόκληρη τη σοφία των προηγούμενων αιώνων.
Ένα κτίσμα που παρέμεινε ανέπαφο από τις επελάσεις και τους βανδαλισμούς των κατακτητών συνεχίζει να προσφέρει στοχασμό και ψυχική εφορία , περιμένοντας ένα δώρο από εμάς.
Έχει χτιστεί πάνω στη ροή του ζωογόνου νερού της πηγής της Ακρόπολης για τη λειτουργία του μηχανισμού του υδραυλικού ωρολογίου, ο οποίος σήμερα δε διασώζεται παρά μόνο οι αυλακώσεις του πάνω στο μάρμαρο.
Έτσι οι τροφοδότριες αρχικές σωληνώσεις του αρχαίου ρολογιού μετατρέπονται σε ριζώματα, κορμούς και διακλαδώσεις στα οποία κατεβαίνουν και εγκαθίστανται, συμβολικά ως έμπνευση, σμήνη πουλιών από γλυπτές γλαύκες και πέρδικες.
Το παιχνίδι του φωτός πάνω στις οκτώ όψεις του μνημείου, με τους αναγλυφικούς ανέμους και τις εγχάρακτες ενδείξεις των ωρών, μοιάζει σαν να μαγνητίζει την ακτινοβολία του και να κατέρχεται ως θεία έμπνευση καταλαμβάνοντας πλήρως τον εσωτερικό δωρικό του χώρο.
Αφροδίτη Λίτη – Βιογραφικές πληροφορίες για τη γλύπτρια
H Αφροδίτη Λίτη γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε γλυπτική, ψηφιδωτό και αγιογραφία στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών (Α.Σ.Κ.Τ., 1972-1978), με καθηγητές τον Γ. Παππά, τον Γ. Κολέφα, και Κ. Ξυνόπουλο. Παρακολούθησε μαθήματα στο Universita Degli Studi του Μιλάνου το 1978, ενώ με υποτροφία του Ι.Κ.Υ. πραγματοποίησε τις μεταπτυχιακές σπουδές της στο London University (1983-1986). Το 1985 τιμήθηκε με βραβείο γλυπτικής από το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος. Από το 1978 μέχρι και το 2000 εργάστηκε ως μουσειακή γλύπτρια στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών.
Από το 2000 έως και σήμερα διδάσκει στον Τομέα Γλυπτικής στην Α.Σ.Κ.Τ. Αθηνών, στηβαθμίδα του καθηγητή. Εκθέτει έργα της από το 1992 σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έργα της βρίσκονται σε ιδιωτικές και δημόσιες συλλογές.
Επιμέλεια έκθεσης: Λουΐζα Καραπιδάκη
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Λεπτομέρεια εγκατάστασης των δύο δέντρων με πουλιά. Γλαύκες και πέρδικες