Ίσως κάποια μέρα αποδειχθεί ότι οι προηγούμενες γενιές πνευματικών ανθρώπων υπερείχαν σε απλά πράγματα, ένα εκ των οποίων ήταν και η συστηματική τήρηση ημερολογίου. Πράγματι οι ημερολογιακές καταχωρήσεις ποιητών και πεζογράφων του παρελθόντος παρουσιάζουν τέτοια λογοτεχνική αξία ώστε να εντάσσονται οργανικά στο συνολικό τους έργο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα Ημερολόγια του Σεφέρη.
Αυτός ο κρυπτομυθιστοριογράφος που ανανέωσε τον ποιητικό μας λόγο με θαυμαστό τρόπο θα μπορούσε να είναι ένας εξίσου κορυφαίος πεζογράφος των νεοελληνικών γραμμάτων. Τα ημερολόγιά του αποτελούν μια κοινωνική και πολιτική τοιχογραφία της Ελλάδας επί σειρά ετών. Επικεντρώνομαι στις Μέρες Δ’ 1941-1944 και στο Πολιτικό Ημερολόγιο, Τόμος Α’ 1935-1944. Με την ελλειπτική γραφή ενός ποιητή που ξέρει να δαμάζει την φλυαρία των λέξεων ο Σεφέρης μας μεταφέρει ένα κλίμα που μοιάζει ανησυχητικά με τις πρόσφατες εξελίξεις στη χώρα μας.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Μύστης της αρχαιοελληνικής παράδοσης και λαμπρός κοινωνός της Ευρωπαϊκής πρωτοπορίας ο νομπελίστας μας οικτίρει τον απλό λαό που βρίσκεται στο έλεος της ανικανότητας μιας δράκας πολιτικών και αξιωματούχων της εποχής: Τα φασιστοειδή στοιχεία του Μεταξικού καθεστώτος, ο αλαζόνας βασιλιάς, ο δίβουλος Τσουδερός, ο αφελής Κανελλόπουλος, ο ξ-ενόφερτος Παπανδρέου και πάνω από όλα η υψηλή Βρετανική εποπτεία. Από τη μια οι δουλοπρεπείς πολιτικοί μας και από την άλλη ο αυταρχικός παράγων του empire. Τα παράλληλα σχήματα με την σημερινή κατάσταση είναι ανατριχιαστικά. Οι απανωτές γκάφες των αμετανόητων πολιτικάντηδων συνεχίζονται από τότε μέχρι σήμερα λες και οι αστοχίες τους είναι τα διαπιστευτήρια της εξουσίας. Στις 9 Νοεμβρίου του 42 ο Κανελόπουλος φέρεται να δηλώνει: «Έννοια σου, οι ελληνικές δυνάμεις δεν θα στρέψουν τα όπλα κατά του ελληνικού λαού». Τραγική ειρωνεία ότι η καταχώρηση αυτή βρίσκεται στη σελίδα 67, Πολιτικό Ημερολόγιο Α΄ Τόμος.
Στις Μέρες Δ’ σελ. 72 γράφει για τη Μάχη της Κρήτης: «Στο μεταξύ οι Κρητικοί μαίνονται για την κυβέρνηση…Πιστεύουν πως έπεσε μεγάλη προδοσία και πως η παλιά κυβέρνηση τα πούλησε όλα. Πώς να τους αποδείξεις πως έχουν άδικο;»
Όλα αυτά στην Ελλάδα του Σεφέρη όπου επιπολάζουν «ευνουχισμένοι διανοούμενοι, μικροί ανίκανοι και τυφλοί κυβερνήτες» κι όλοι οι άλλοι «είμαστε τραγικά αυτοδίδαχτοι».
