Ένας νέος σπουδαίος θεσμός εγκαινιάζεται φέτος εντός του Φεστιβάλ Αθηνών: το «Άνοιγμα στην πόλη». Το ποικιλόμορφο αυτό εγχείρημα, είναι “μια απάντηση στον φόβο απέναντι στο διαφορετικό, στη μονολιθικότητα, στις ρατσιστικές συμπεριφορές”, όπως έχει δηλώσει και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος.
Αυτό το «φεστιβάλ μέσα στο Φεστιβάλ» πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Δήμου Αθηναίων και του Δικτύου Πολιτισμού Athens Culture Net και διαρθρώνεται σε τέσσερις ξεχωριστές ενότητες. Στο πλαίσιο της ενότητας «Παραστάσεις εκτός των τειχών», θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε δουλειές που πραγματοποιούνται σε μη θεατρικούς χώρους, με έμφαση στο βίωμα και τη διαφορετικότητα. Ανάμεσα σε αυτές, εντάσσεται και η παράσταση της ομάδας Vice Versa στον Παλαιό ατμοηλεκτρικό σταθμό ΔΕΗ. 6 ηθοποιοί, μαζί με 15 πρόσφυγες από 13 χώρες πρόκειται να “ζωντανέψουν” την «Πεντηκοστή» του Ντέιβιντ Έντγκαρ.
Η σκηνοθέτις Αγγελική Γκιργκινούδη, «ψυχή» της ομάδας, μας μίλησε για τις φωτεινές της μέρες σ’ αυτή τη μικρή κοινότητα, για τα ακανθώδη ζητήματα που πραγματεύεται το πολυεπίπεδο έργο του Έντγκαρ, για το σημαντικό “άνοιγμα” του Φεστιβάλ προς στη πόλη, καθώς και για την ανάγκη να επικοινωνείς και να ανήκεις κάπου.
Παράλληλα, δεν παρέλειψε να εκφράσει την πικρία της για την δυσκολία αναζήτησης χώρου στη σημερινή Αθήνα που δεν έχει θέση για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες, ενώ ευχήθηκε να βρει η Vice Versa το δικό της «σπίτι».
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ελπίζουμε η ευχή της να πραγματοποιηθεί σύντομα!
– Θα θέλατε να μας “συστήσετε” την πολυπολιτισμική ομάδα Vice Versa που ιδρύθηκε το 2009 και αποτελείται από ερασιτέχνες και επαγγελματίες του θεάτρου, Έλληνες και ξένους;
Από αυτή την ομάδα έχουν περάσει περισσότεροι από εκατό άνθρωποι από 29 χώρες: Ελλάδα, Ζιμπάμπουε, Ουκρανία, Τσεχία, Νιγηρία, Μολδαβία, Ολλανδία, Παλαιστίνη, Κένυα, Σρι Λάνκα, Λίβανος, Τυνησία, Συρία, Ιράν, Πολωνία, Βουλγαρία, Αλβανία, Ρωσία, Ουζμπεκιστάν, Μπαγκλαντές, Αφγανιστάν, Αίγυπτος, Καμερούν, Αρμενία, Ινδία, Ιταλία, Αγγλία, Τανζανία, Κουρδιστάν. Η σύσταση αλλάζει και ανανεώνεται σε κάθε παράσταση που ανεβάζουμε, καθώς ο κόσμος αυτός βρίσκεται σε μετακίνηση, οι περισσότεροι όμως συνεχίζουν να συμμετέχουν στην κοινή ζωή της ομάδας. Αυτή η κοινωνική διάσταση είναι για εμάς πάρα πολύ σημαντική, το ίδιο σημαντική με την καλλιτεχνική διάσταση, αφού ο κοινός μας στόχος είναι η παράσταση. Στις παραστάσεις μας συνεργάζονται ερασιτέχνες με επαγγελματίες του χώρου: ηθοποιούς, σκηνογράφους, μουσικούς, χορογράφους, τεχνικούς του θεάτρου. Η ανάμειξη αυτή είναι πάρα πολύ ενδιαφέρουσα. Απελευθερώνει πολλή δύναμη και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
– Πόσο δύσκολη είναι η συνύπαρξή σας ως ομάδα, αν λάβουμε υπ’ όψιν πως τα μέλη προέρχονται από διαφορετικές χώρες, θρησκείες και κουλτούρες; Ποιο είναι το κοινό όραμα αλλά και οι στόχοι που σας ενώνουν;
Η κουλτούρα που κουβαλάει ο καθένας μας είναι, τις περισσότερες φορές, φανερή με την πρώτη ματιά. Από τον τρόπο που ντυνόμαστε, από τη γλώσσα και τα τραγούδια μας, από τα φαγητά και τις γεύσεις που μας είναι οικείες, από τη φιλοσοφία που έχουμε για την ζωή, από τη θρησκεία. Το διαφορετικό μπορεί να σε παραξενέψει, να σε γοητεύσει, κάποιους μπορεί να τους τρομάξει. Αλλά όταν υπάρχει ένας κοινός στόχος, τότε υπάρχει και η αποδοχή του άλλου, και οι όποιες δυσκολίες της συνύπαρξης μαλακώνουν.
Αυτές τις μέρες, ας πούμε, ένα πρόβλημά μας είναι η ώρα του φαγητού: κάποια μέλη της ομάδας βρίσκονται σε ραμαζάνι, οπότε η ώρα του φαγητού είναι αδιαπραγμάτευτη, γύρω στις 9 το βράδυ αφού δεν έχουν φάει και δεν έχουν πιει τίποτα όλη μέρα. Έτσι λοιπόν, ό,τι κάνουμε εκείνη την στιγμή πρέπει να σταματήσει και να βγουν τα τάπερ και να αρχίσει το ραμαζάνι. Και μετά συνεχίζεται η πρόβα. Όλοι μας έχουμε την ανάγκη να εκφραστούμε, την ανάγκη να επικοινωνήσουμε, να ανήκουμε κάπου. Αυτά μας ενώνουν και φυσικά ο τελικός στόχος που είναι η παράσταση.
– Γιατί αποφασίσατε να “συνομιλήσετε” ξανά με την «Πεντηκοστή» του Ντέιβιντ Έντγκαρ, το πρώτο έργο που παρουσιάσατε ως ομάδα το 2010; Πείτε μας λίγα λόγια γι’ αυτό καθώς και για τα θέματα που πραγματεύεται.
Η Πεντηκοστή είναι ένα πολυεπίπεδο σύγχρονο έργο που συνέχισε να με απασχολεί και μετά το πρώτο της ανέβασμα. Πραγματεύεται πολλά σημαντικά και δύσκολα προβλήματα όπως η μετανάστευση, η κρατική βία, οι θρησκευτικές αντιπαλότητες, η δύναμη της τέχνης και η εκμετάλλευσή της από κύκλους συμφερόντων.
Αποφασίσαμε να ασχοληθούμε πάλι με την Πεντηκοστή γιατί η τροπή που πήρε το προσφυγικό ήταν κάτι που κανείς δεν μπορούσε να το φανταστεί το 2010. Ούτε τους πολέμους και τις καταστροφές χωρών ολόκληρων, για να μη μιλήσω για τις θάλασσές μας, που έχουν γίνει νεκροταφεία. Και το καλοκαίρι του 2015 γίνεται η καταστροφή της Παλμύρας, που μας συγκλόνισε όλους και που πάγωσε όλη την Ευρώπη. Οι φωνές διαμαρτυρίας αρχίζουν πάλι με μεγαλύτερη ένταση. Τελικά τι είναι σημαντικότερο: η τέχνη ή η ανθρώπινη ζωή;
Κάπως έτσι άρχισαν τα μηνύματα από φίλους της ομάδας: μήπως να ξαναπαιχτεί η Πεντηκοστή; Με την βοήθεια λοιπόν της Ζακίας Άκρα, που είναι μέλος της ομάδας από το 2009 και επιστημονική μας σύμβουλος για θέματα Μέσης Ανατολής, διασκευάσαμε το έργο έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στη σημερινή πραγματικότητα των προσφυγικών ροών. Σημαντικό στην απόφασή μας ήταν επίσης πως το ίδιο το έργο έχει ρόλους προσφύγων από 13 χώρες, που παίζονται από μέλη της ομάδας μας. Έτσι η Πεντηκοστή στάθηκε μια καλή ευκαιρία για να ανασυνταχθούμε.
– Αυτή τη φορά, πρόκειται να παρουσιάσετε την «Πεντηκοστή» σε ένα διατηρητέο μνημείο, τον Παλαιό ατμοηλεκτρικό σταθμό ΔΕΗ (Νέο Φάληρο), στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών. Πώς συνδιαλέγεται ο περιβάλλων χώρος με το καλλιτεχνικό έργο και πώς το επηρεάζει;
Μας ενδιαφέρουν χώροι βιωμένοι, που κουβαλούν ιστορία, στους οποίους ο χρόνος έχει αφήσει τα ίχνη του. Ο χώρος για μας είναι και σκηνικό αλλά και ο χώρος όπου θα κατοικήσουν οι θεατές. Έτσι έπρεπε να βρούμε την εκκλησία μας (γιατί σε μια παλιά εκκλησία διαδραματίζεται το έργο). Ο πιο κοντινός χώρος που μας δόθηκε και που θυμίζει όσο το δυνατόν κάτι τέτοιο ήταν ο παλιός Ατμοηλεκτρικός Σταθμός της ΔΕΗ. Το κτίριο αυτό χτίστηκε το 1903 και από εκεί δόθηκε το ηλεκτρικό ρεύμα για πρώτη φορά στην πρωτεύουσα. Καλύφθηκαν οι ανάγκες της ελληνικής βιομηχανίας αλλά και του σιδηροδρομικού δικτύου Αθηνών-Πειραιώς. Έχει δουλέψει εκεί μέσα πολύς κόσμος, οι τοίχοι έχουν ακούσει πολλές ανθρώπινες ιστορίες. Με το που μπαίνεις νιώθεις την ενέργειά του. Όλες αυτές οι ιστορίες μοιάζουν σαν να είναι αποτυπωμένες στους τοίχους.
Ο θεατής λοιπόν θα κάνει μια μικρή διαδρομή στον περιβάλλοντα χώρο ώσπου να φτάσει εκεί που θα γίνει η παράσταση. Να ευχαριστήσω εδώ τη Διοίκηση της ΔΕΗ, που όχι μόνο μας παραχώρησε το χώρο, αλλά ανέλαβε και κάποιες από τις εργασίες για να πραγματοποιηθεί εκεί η παράσταση. Είναι σημαντικό ότι στο χώρο λειτουργεί και έκθεση αρχιτεκτονικού διαγωνισμού ιδεών για την ανάπλαση πρώην εξορυκτικών περιοχών της ΔΕΗ με τίτλο: Ανάπλαση στο όριο της αποκατάστασης.
– Τί είδους προκλήσεις αλλά και δυσκολίες, ενδεχομένως, ενέχουν τέτοια εγχειρήματα που πραγματοποιούνται «εκτός των τειχών», σε μη θεατρικούς χώρους;
H Vice Versa αναζητά χώρους μη θεατρικούς, που τους φτιάχνουμε με τα χέρια μας (τους καθαρίζουμε, τους βάζουμε ρεύμα κλπ.). Ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε παράστασης, ξεχυνόμαστε και αναζητούμε τον κατάλληλο χώρο. Δύσκολη δουλειά, γιατί σπανιότατα θα βρεις κάποιον πρόθυμο να σου παραχωρήσει ένα χώρο, ιδιαίτερα αν μιλάμε για κάποιον οργανισμό. Ειδικά για την Πεντηκοστή, είχαμε εντοπίσει 3 χώρους, προσπαθήσαμε πολύ, αλλά μας απέφευγαν με διάφορες προφάσεις. Απευθυνθήκαμε λόγου χάρη στην Εθνική Πινακοθήκη για έναν εγκαταλελειμμένο χώρο στο πάρκο στο Γουδί, αλλά η απάντηση ήταν ότι δεν μπορούν να τον παραχωρήσουν σε μια παράσταση με πρόσφυγες και μετανάστες, γιατί υπάρχει φόβος να τον καταλάβουν εν συνεχεία οι πρόσφυγες και να μη φεύγουν! Λυπηρό, τι να πω; Ευτυχώς η επαφή μας με τη διοίκηση της ΔΕΗ είχε αίσιο τέλος, κι έτσι προτείναμε αυτόν το χώρο στο Φεστιβάλ Αθηνών.
– Έχετε συνεργαστεί επί σειρά ετών με ιδιαίτερες πληθυσμιακές ομάδες. Στην παράστασή σας, εκτός από 6 ηθοποιούς, συμμετέχουν 15 πρόσφυγες από 13 χώρες. Τί θα λέγατε ότι αποκομίσατε ή και ανακαλύψατε εκ νέου μέσα από την επαφή μαζί τους;
Μου αρέσει να δημιουργώ ιδιαίτερες συνθήκες για μια θεατρική δουλειά, κι αυτό πιστεύω πως όχι μόνο έχει σκηνικό ενδιαφέρον, αλλά μας πλουτίζει όλους σαν ανθρώπους.
Κάθε φορά εντυπωσιάζομαι για το πόση αγάπη μπορείς να πάρεις και να δώσεις. Για το πόσο αυτό με κρατάει φωτεινή κάθε μέρα, να περιμένω με χαρά να συναντηθώ με την ομάδα στην πρόβα. Έχουμε 6 ηθοποιούς και 8 καλλιτεχνικούς συνεργάτες, οι οποίοι συμπράττουν με 21 ερασιτέχνες. Πώς μπλέκουν στο διάλειμμα οι κουβέντες, πώς αρχίζουν τα γέλια, πώς, παρά τις δυσκολίες της ζωής που έχουν, ο καθένας προσπαθεί να λύσει ένα πρόβλημα του άλλου. Δηλαδή είναι ωραίο όταν μια ομάδα ανθρώπων, μια μικρή κοινότητα, μπορεί και λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο.
– Με ποιους τρόπους μπορούμε να νικήσουμε τον φόβο μας απέναντι στο διαφορετικό,και κατόπιν να το αποδεχτούμε; Το θέατρο μπορεί να συμβάλλει στην καταπολέμηση των προκαταλήψεων, των φανατισμένων ιδεολογιών και των ρατσιστικών συμπεριφορών, που – δυστυχώς – χαρακτηρίζουν τόσο έντονα την εποχή μας;
Αυτό είναι δουλειά της εκπαίδευσης, αλλά πρωτίστως δουλειά του καθενός με τον εαυτό του: πρέπει να παλεύεις κάθε μέρα για να λειάνεις τους φόβους σου – δεν υπάρχει συνταγή. Το θέμα είναι να είσαι ανοιχτός στο διαφορετικό, στο άλλο.
Όσο για το ρόλο του θεάτρου, εννοείται πως μπορεί να συμβάλει στην καταπολέμηση των προκαταλήψεων. Αυτό κάνει από την γέννησή του το θέατρο, στέκεται απέναντι στη μισαλλοδοξία. Όσο για την ομάδα μας, κύριος λόγος της δημιουργίας της ήταν η ευαισθητοποίηση της κοινότητας μέσα από το θέατρο.
– Πόσο σημαντικό είναι, σύμφωνα με την δική σας άποψη, το «Άνοιγμα στην Πόλη»; Τί συναισθήματα σας δημιουργεί η συμμετοχή σ’ αυτό το νέο θεσμό του Φεστιβάλ Αθηνών που εγκαινιάζεται φέτος;
Νομίζω ότι κάτι καλύτερο δεν θα μπορούσε να γίνει στην Αθήνα του σήμερα. Το Φεστιβάλ πρέπει να κατέβει στις γειτονιές, να βγει στον δρόμο και στις πλατείες, να έρθει κοντά στους κατοίκους. Γιατί η τέχνη είναι αυτή που μπορεί να λειτουργήσει ως βάλσαμο σε αυτούς τους καιρούς. Επίσης, το Άνοιγμα στην Πόλη μας έδωσε την ευκαιρία να βρεθούμε μέσα σε αυτό το πλαίσιο, γεγονός για το οποίο ευχαριστούμε πολύ το Φεστιβάλ Αθηνών και τον Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο.
– Μετά την «Πεντηκοστή», έχετε κάποια επόμενα σχέδια ή όνειρα που θα θέλατε να πραγματοποιηθούν στο εγγύς μέλλον;
Μας έχουν φιλοξενήσει μέχρι στιγμής: ο Άκης Σακελλαρίου, το Θέατρο του Νέου Κόσμου, η Μάρθα Φριντζήλα στο Baumstrasse, ο Ηλίας Μαροσούλης στο «Ρεξ», η Νατάσσα Ζούκα στην Art Act Area, ο Βασίλης Παγανόπουλος. Ναι. Έχω μια ευχή. Να βρούμε τον χώρο που θα κατοικήσει η ομάδα, το «σπίτι» μας.
«Πεντηκοστή» – Συντελεστές
Μετάφραση: Κυριακή Kαζελίδου
Σκηνοθεσία: Aγγελική Γκιργκινούδη
Μουσική: Κώστας Βόμβολος
Κίνηση: Αγγελική Στελλάτου
Κοστούμια: Κλαιρ Μπρέισγουελ
Σκηνογραφική επιμέλεια: Μυρτώ Λάμπρου
Φωτισμοί: Αντώνης Παναγιωτόπουλος
Επιστημονική σύμβουλος: Ζακία Άκρα
Βοηθός σκηνοθέτη: Θάνος Ζέρης
Βοηθός σκηνογράφου: Κωνσταντίνος Κοτσύφης
Συντονισμός/εκτέλεση παραγωγής: Γιάννης Τσορτέκης
Παίζουν οι: Άιμαν Αλαμπούντ, Χαλίλ Αλιζάντα, Χοσάμ Αράφα, Νάντια Ζαχούρ, Θάνος Ζέρης, Κωνσταντίνος Κοτσύφης, Θύμιος Κούκιος, Μαρσέλα Λένα, Σιμπλίς Μπα Μούκουρι, Βεντσισλάβ Μπαρντάροβ, Αλεξάνδρα Μπαστάνη, Μοχάμεντ Μπελχέντι, Γκρέις Νουόκε, Ειρήνη Οικονομίδου, Ολάμ Ορέισι, Θέμης Πάνου, Μαντώ Παπαρρηγοπούλου, Σβετλάνα Παραμόνοβα, Γρηγόρης Ποιμενίδης, Ντημητρίνα Πουέβα, Κρις Ραντάνοφ, Σαϊέν Σαμάντ, Αϊντίμ Τζοϋμάλ, Λίλιτ Τουμασιάν, Γιάννης Τσορτέκης
Vive Versa: viceversatheater.gr
***
Πληροφορίες εκδήλωσης: Πεντηκοστή του Νταίηβιντ Έντγκαρ | Παλαιός ατμοηλεκτρικός σταθμός ΔΕΗ, Νέο Φάληρο
23 – 25 & 28 – 29 Ιουνίου στις 21:00, 30 Ιουνίου στις 23:00
Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση και τα εισιτήρια, μπορείτε να δείτε στο: http://greekfestival.gr
Διαβάστε επίσης:
Φεστιβάλ Αθηνών: Άνοιγμα στην Πόλη της Αθήνας
Γεφυρώνοντας τις Διαφορετικότητες: Άνοιγμα στην Πόλη του Πειραιά
