Ένα έργο σπάνιας ομορφιάς και ευαισθησίας, το μουσικό παραμύθι «Το αηδόνι του αυτοκράτορα» της σπουδαίας Λένας Πλάτωνος, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στη σκηνή από την Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ τον Οκτώβριο του 2018, σε συνεργασία με το Διεθνές Φεστιβάλ & Αγορά Κινουμένων Σχεδίων Animasyros. Το έργο που «δεν παρουσιάστηκε ποτέ ζωντανά, λόγω τεχνικών δυσκολιών και της οπερατικής δομής του», όπως έχει αναφέρει η ίδια, ανεβαίνει σε μια εντυπωσιακή παραγωγή για παιδιά και νέους όπου η όπερα «συνομιλεί» με το animation.
Μετά τη μεγάλη επιτυχία της όπερας για παιδιά και νέους του Θοδωρή Αμπαζή Ο πρίγκηπας Ιβάν και το πουλί της φωτιάς που παρουσιάστηκε από την Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ τη σεζόν 2017/18, η όπερα της Λένας Πλάτωνος, μιας συνθέτριας που έχει αφήσει ένα βαθύ στίγμα στο μουσικό μας φαντασιακό τις τελευταίες δεκαετίες, δημιουργεί ακόμη μεγαλύτερες προσδοκίες.
Η Λένα Πλάτωνος έγραψε το Αηδόνι του αυτοκράτορα, ένα «μουσικό παραμύθι με στοιχεία όπερας», όπως το έχει χαρακτηρίσει, το 1989, πάνω στο ομώνυμο παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, ικανοποιώντας μια επιθυμία του κόντρα τενόρου Άρη Χριστοφέλλη. Το λιμπρέτο έγραψε ο ποιητής-βιολόγος Γιώργος Βολουδάκης. Το έργο ηχογραφήθηκε με τη συμμετοχή κορυφαίων ερμηνευτών, όπως ο Άρης Χριστοφέλλης, η Σαβίνα Γιαννάτου, ο Σπύρος Σακκάς, ο Φραγκίσκος Βουτσίνος κ.ά., ενώ η Πλάτωνος χαρακτήρισε τη μουσική του έργου νεοϊμπρεσιονιστική.
Το παραμύθι του Άντερσεν μεταμορφώνεται σε μια παραβολή για τη σχέση τέχνης και τεχνολογίας, η οποία στις μέρες μας είναι πιο επίκαιρη παρά ποτέ. Το σύγχρονο μήνυμα του έργου, η συνύπαρξη αναλογικής και ηλεκτρονικής μουσικής, οι ακαταμάχητες μελωδικές γραμμές της Πλάτωνος και η δεξιοτεχνική φωνητική γραφή καθιστούν το Αηδόνι του αυτοκράτορα μια ιδεώδη γνωριμία των παιδιών με τον μαγικό κόσμο της λυρικής τέχνης.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Στην παραγωγή της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ τη σκηνοθεσία υπογράφει η ταλαντούχα Κατερίνα Πετσατώδη, σκηνοθέτρια με σημαντική εμπειρία στον χώρο της όπερας και του μουσικού θεάτρου. Η ίδια σκηνοθετεί ένα μουσικό παραμύθι που συνδυάζει ιδανικά δύο φαινομενικά ασύνδετες αλλά τελικά τόσο αρμονικά δεμένες μεταξύ τους τέχνες, την όπερα και το animation, με έμπνευση, φαντασία και ευρηματικότητα.
Το animation της παράστασης έχει αναλάβει να σχεδιάσει η ανερχόμενη animator Ειρήνη Βιανέλλη, η οποία έχει επιμεληθεί το animation στις συνεργασίες της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με το Φεστιβάλ Animasyros, ενώ η τελευταία της δημιουργία, η stop motion ταινία μικρού μήκους Icebergs, βασισμένη στο βιβλίο του Ευθύμη Φιλίππου Σκηνές, σαρώνει τα βραβεία όπου κι αν προβάλλεται. Χρησιμοποιώντας διάφορες τεχνικές του animation που συνδυάζουν την υψηλή τεχνολογία με τη χειροποίητη αισθητική, η Ειρήνη Βιαννέλη ζωντανεύει καρέ καρέ το Αηδόνι του αυτοκράτορα με έντονες αναφορές στην κινέζικη τέχνη. Για την ίδια το τελικό αποτέλεσμα, ένα πολύχρωμο σύμπαν από δάση, παλάτια, κήπους και εργοστάσια, αφηγείται τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση και τη δημιουργία.
Στην παράσταση συμμετέχει ένα καστ αναγνωρισμένων λυρικών πρωταγωνιστών: Νίκος Κοτενίδης, Δημήτρης Ναλμπάντης, Γιώργος Ρούπας, Μαριλένα Στριφτόμπολα, Γιάννης Φίλιας και Νίκη Χαζιράκη.
Στην αφήγηση η καταξιωμένη ηθοποιός Μαρία Σκουλά.
Η Λένα Πλάτωνος για το Αηδόνι του αυτοκράτορα
Το Αηδόνι του αυτοκράτορα του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν στην εκδοχή του σαν όπερα ήταν μια ιδέα-πρόταση του στενού φίλου μου κόντρα τενόρου Άρη Χριστοφέλλη, ο οποίος και ήθελε να τραγουδήσει τον ρόλο του Αηδονιού – η πρόταση έγινε σε μένα το 1986. Τώρα από μένα και τον φίλο βιολόγο-ποιητή Γιώργο Βολουδάκη το έργο σαν διασκευή βασίστηκε στην πρέπουσα αποφυγή της μονοκρατορίας της τεχνολογίας απάνω στον άνθρωπο, η υπερθεμάτιση της επαφής του ανθρώπου με τη φύση.
Σύνοψη
Ο Αυτοκράτορας της Κίνας ζει σ’ ένα από τα ομορφότερα παλάτια του κόσμου, όπου όλα λειτουργούν στην εντέλεια χάρη σ’ ένα υπερσύγχρονο ηλεκτρονικό σύστημα. Ωστόσο ο Αυτοκράτορας είναι μελαγχολικός… Όταν κάποια μέρα μαθαίνει ότι στον κήπο του παλατιού του ζει ένα αηδόνι που τραγουδάει με μαγευτική φωνή, στέλνει αμέσως τους αυλικούς του να το βρουν και να το φέρουν μπροστά του. Ο Αυτοκράτορας δακρύζει και μαγεύεται από τη φωνή του αηδονιού, μέχρι που μια μέρα φτάνει στο παλάτι ένα ασυνήθιστο δώρο: ένα ηλεκτρονικό αηδόνι. Όλοι εντυπωσιάζονται από αυτό το τεχνολογικό θαύμα, μολονότι το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να λέει το ίδιο τραγούδι ξανά και ξανά. Το αληθινό αηδόνι εγκαταλείπει το παλάτι και μέρα νύχτα ακούγεται μονάχα το τραγούδι του ηλεκτρονικού πουλιού.
Κάποια στιγμή όμως το ηλεκτρονικό αηδόνι χαλάει. Όταν μετά από μερικά χρόνια ο Αυτοκράτορας αρρωσταίνει βαριά, το ψεύτικο πουλί δεν μπορεί να παρηγορήσει τον ετοιμοθάνατο άρχοντα. Όμως την κρίσιμη στιγμή εμφανίζεται και πάλι το αληθινό αηδόνι και με την τέχνη του καταφέρνει να συγκινήσει τον Θάνατο. Ο Αυτοκράτορας το παρακαλεί να μείνει μαζί του στο παλάτι – μα πώς να περιορίσει τη φύση και την τέχνη που βγαίνει από την ψυχή;
Συντελεστές
Ενορχήστρωση: Λένα Πλάτωνος, Στέργιος Τσιρλιάγκος
Λιμπρέτο: Γιώργος Βολουδάκης
Σκηνοθεσία: Κατερίνα Πετσατώδη
Animation: Ειρήνη Βιανέλλη
Σκηνικό: Ευαγγελία Θεριανού
Κοστούμια: Αλεξία Θεοδωράκη
Σχεδιασμός ήχου – programming – μείξεις: Στέργιος Τσιρλιάγκος
Μουσική προετοιμασία: Μιχάλης Παπαπέτρου
Video mapping: Μιχάλης Κλουκίνας
Αυτοκράτορας: Νίκος Κοτενίδης
Αυλικός, Θάνατος: Γιώργος Ρούπας
Βιολιστής, Αρχιμουσικός Σα(ν)λιέρι: Δημήτρης Ναλμπάντης
Αηδόνι: Μαριλένα Στριφτόμπολα
Ψαράς, Αυλάρχης, Τεχνικός: Γιάννης Φίλιας
Φίλη του αηδονιού, Τεχνικός: Νίκη Χαζιράκη
Αφήγηση: Μαρία Σκουλά