«Στις 12 Αυγούστου 2022, έντεκα παρά τέταρτο το πρωί μιας ηλιόλουστης Παρασκευής, στα Βόρεια της Νέας Υόρκης, μου επιτέθηκε με μαχαίρι και παρά λίγο να με σκοτώσει ένας νεαρός άνδρας. Ήταν λίγο μετά την εμφάνισή μου στη σκηνή του αμφιθεάτρου του ινστιτούτου Τσατάκουα, όπου θα μιλούσα για τη σημασία να ζουν οι συγγραφείς σε συνθήκες ασφάλειας».
Με αυτά τα λόγια ο βρετανο-ινδός συγγραφέας Σαλμάν Ρούσντι εκκινεί έναν απολογισμό του τρόπου με τον οποίο η δολοφονική απόπειρα εναντίον του άλλαξε για πάντα τον τρόπο του βίου του. Μια απόπειρα κατά της ζωής ενός συγγραφέα που πέρασε πολλά χρόνια κρυμμένος από το στόχαστρο της φετφά που είχε εξαπολύσει εναντίον του ο τότε θρησκευτικός ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Χομεϊνί, εξαιτίας του βιβλίου του Σατανικοί στίχοι. Επικηρυγμένος από το 1989 ο Ρούσντι προασπίστηκε την ελευθερία του λόγου τόσο από τη θέση του ως Πρόεδρος του PEN America όσο και με το έργο του.
Οι περιγραφές του Ρούσντι για την στιγμή της επίθεσης είναι συγκλονιστικές. Περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια τον τρόπο με τον οποίο έγινε η επίθεση, το πώς ένιωσε και πώς έγινε η διαφυγή του από τη σκηνή του αμφιθεάτρου με έναν τρόπο που συντρίβει τον αναγνώστη για την αμεσότητα του λόγου αλλά και την εκφραστική λιτότητα.
«Εγώ στεκόμουν απλώς εκεί, κοιτάζοντας προς το μέρος του, κοκαλωμένος σαν λαγός σε αδιέξοδο», γράφει αλλά το πιο παράδοξο που αναφέρει είναι ότι το ίδιο έκανε και η ασφάλεια του κτιρίου, χωρίς κανέναν προφανή λόγο, γεγονός που τον έχει συντρίψει.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η επίθεση που συντάραξε όλο τον κόσμο άφησε τον Ρούσντι τυφλό από το ένα μάτι—«η λεπίδα καρφώθηκε ως το οπτικό νεύρο, πράγμα που σήμαινε πως δεν υπήρχε καμιά πιθανότητα να σωθεί η όραση. Και όντως χάθηκε»– και με κομμένους τένοντες στο ένα του χέρι, κυρίως όμως τον άφησε βαθιά πληγωμένο με τραυματισμένη την ψυχή, ένα τραύμα που ήταν αδύνατον να επουλωθεί παρά μόνο με τον μοναδικό τρόπο που ήξερε ο Ρούσντι να κάνει, με τη γραφή. Έτσι, καταγράφει την πορεία του οπλισμένου φανατισμού που καρφώθηκε στο σώμα του με σπαρακτικό μίσος σε πρώτο ενικό, συνομιλώντας κάποιες στιγμές με τον μόλις είκοσι τεσσάρων ετών θύτη, προσπαθώντας να κατανοήσει ποιοι λόγοι έβαλαν στο χέρι του το μαχαίρι που ξεσκίζοντας τη σάρκα του Ρούσντι κατέστρεψαν και τη δική του ζωή. Σε άλλο σημείο του απευθύνει ερωτήματα, όπως τι νιώθει που εκατομμύρια άνθρωποι δεν ακολουθούν τη δική του θρησκεία αλλά πάντα γράφει με έναν ήπιο αλλά ρωμαλέο τρόπο, άξιο θαυμασμού.
Ο Ρούσντι γράφει αυτό το βιβλίο για να ξαναβρεί τη φωνή του, για να επαναφέρει τον συγγραφέα της ελευθερίας πρωτίστως στην ψυχή του, για να δηλώσει με σαφήνεια πως ό,τι και να συνέβη είναι ακόμη εδώ, είναι παρών και ξαναβρίσκει το κουράγιο να πιάσει το μίτο της ζωής από το σημείο που τον άφησε τότε, την περίοδο που διένυε, όπως γράφει, την καλύτερη στιγμή της ζωής του, έχοντας σταματήσει πια να φοβάται αόρατους δολοφόνους και να κρύβεται. Γράφει για να διώξει τη σκοτεινιά και να ξαναβγεί στο φως, να ισορροπήσει πάνω από τον θάνατο που είδε να πλησιάζει. Για να πει ένα ευχαριστώ στη γυναίκα του που ακαταπόνητα στάθηκε δίπλα του και τον βοήθησε πιστεύοντας στην ίασή του, στα παιδιά του και στους ομοτέχνους του που κινητοποιήθηκαν για να διαμαρτυρηθούν για το μεγάλο έγκλημα που διαπράχθηκε εις βάρος του.
Καθηλωτικός και σθεναρός ο λόγος του γίνεται η φωνή που υπερασπίζεται την ελευθερία της έκφρασης και κάνει έκκληση στον κόσμο να υψώσει το ανάστημά του ενάντια στη βία, τη λογοκρισία, τον φανατισμό και τη μισαλλοδοξία, να αγαπήσει την ετερότητα και να τη σέβεται. Και γίνεται η φωνή του μια ελεύθερη φωνή που μαχαιρώνει βαθιά το σώμα της αποσαθρωμένης κοινωνίας.
Διαβάστε επίσης:
Σαλμάν Ρουσντί – Μαχαίρι: Ένα βιβλίο με «Σκέψεις ύστερα από μια απόπειρα δολοφονίας»