Άλεξ Μυλωνά, Ένας Κόσμος διαφορετικός: τιμητική έκθεση στο Μουσείο Άλεξ Μυλωνά

Το Μουσείο Άλεξ Μυλωνά-Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης παρουσιάζει την τιμητική έκθεση Άλεξ Μυλωνά, Ένας Κόσμος διαφορετικός, με έργα από τη Μόνιμη Συλλογή του, από τις 14 Απριλίου έως τις 22 Ιανουαρίου 2017.

Την έκθεση επιμελείται ο Ντένη Ζαχαρόπουλου, Καλλιτεχνικός Διευθυντής του μουσείου και θα εγκαινιαστεί την Πέμπτη 14 Απριλίου 2016, στις 20:00. Παρουσιάζονται γλυπτά, σχέδια, ζωγραφικά έργα, κολλάζ, ταπισερί και τυπώματα σε πανί, αρκετά από τα οποία για πρώτη φορά.

«Έγραψα κατά καιρούς: το 1956, ’58, ’67, ’79, τις σκέψεις μου για την τέχνη, τη δουλειά μου, τη ζωή. Τι να γράψει κανείς το 1983;

Τα χρόνια περνούν και η ζωή χειροτερεύει. Όπου γυρίσεις το βλέμμα χαλάσματα, βιασμοί, σκοτωμοί. Πτώματα, λάσπη, χώμα. Η βία βασιλεύει παντού!

Ο άνθρωπος ανυπεράσπιστος φοβάται να κυκλοφορήσει. Τα ναρκωτικά φτάσαν και στην Ελλάδα. Το κέρδος βρίσκεται πια πάνω απ’ όλα.

Η Αθήνα έγινε μια πανάσχημη πόλη. Ο αέρας βαρύς, η ανάσα δύσκολη… Η Ακρόπολη βυθίζεται μέσα στο νέφος Ο ήλιος καλά καλά δεν φτάνει πια στα σπίτια μας. Χάθηκε το γαλάζιο του ουρανού. Η θάλασσα, αυτή που κάποτε λέγαμε πως θα έτρεφε τον Πλανήτη μας με τον πλούτο της, μολύνθηκε. Τα ψάρια ασφυκτιούν, πεθαίνουν. Οι ελπίδες για ένα καλύτερο αύριο στέρεψαν.
Κι έμεινε ο άνθρωπος! Να καμαρώνει το έργο του!

Καλλιτέχνες, ποιητές, φιλόσοφοι, παρακολουθούν αποσβολωμένοι την καταστροφή να ορθώνεται τριγύρω τους. Προσπαθούν να φωνάξουν. Μάταια… Η φωνή πνίγεται στο λαρύγγι τους.

Μέσα σε αυτόν τον κόσμο της αδιαφορίας, της πλεονεξίας και της βίας, πώς μπορούμε να φανταστούμε τον ρόλο του καλλιτέχνη, του πνευματικού ανθρώπου σήμερα; Βέβαια όσο υπάρχουν άνθρωποι θα υπάρχει από κοντά και η ελπίδα. Σαν Πηνελόπες, λοιπόν δεν μπορούμε παρά να φτιάχνουμε την ημέρα, τη νύχτα να χαλάμε. Ωστόσο, τι μνημεία να στήσουμε όταν η γης φεύγει κάτω από τα πόδια μας; Τι να δοξάσουμε, τι να τιμήσουμε, που να σταθούμε; Θα περιμένουμε… ίσως κάποτε φανεί φως… Ως τότε, ας αντισταθούμε στη διάλυση όσο μπορεί ο καθένας μας. Από τα ερείπια που απόμειναν ίσως καταφέρουμε να φτιάξουμε έναν άλλο κόσμο αν όχι καλύτερο, τουλάχιστον διαφορετικό.

Άλεξ Μυλωνά, Αθήνα, 17 Μαρτίου 1983»

Εθνική Πινακοθήκη, Κατάλογος αναδρομικής έκθεσης Άλεξ Μυλωνά, 1986

«Η Άλεξ Μυλωνά από την αρχή της καριέρας της ήταν ένα ανήσυχο πνεύμα και πειραματίστηκε κάθε φορά με πολλά πράγματα», σημειώνει ο επιμελητής της έκθεσης Ντένης Ζαχαρόπουλος. «Συμμετείχε ενεργά τόσο σαν γυναίκα, σαν καλλιτέχνης, σαν πνευματικός άνθρωπος και σαν πολίτης στην εποχή της. Δούλεψε σχεδόν με όλα τα υλικά και δοκίμασε τις περισσότερες τεχνικές. Ήταν πάντα ανοιχτή στους συναδέλφους της και καλλιτέχνες νεώτερους, όπως επίσης σε καλλιτεχνικές τάσεις και κουλτούρες που στην εποχή της άλλαζαν συνέχεια. Έζησε τόσο στο κέντρο της πόλης και της δημοσιότητας, όσο και ασκητικά απομονωμένη στη φύση και στην εξοχή. Την έκαιγε εξίσου η ελληνική της καταγωγή όσο και η διεθνής γλώσσα της τέχνης, συνδυάζοντας την εντοπιότητα και την παγκοσμιότητα στη ζωή και το έργο της.

Υπήρξε μια μαχητική και δυναμική γυναίκα, από τις πιο χειραφετημένες της γενιάς της και παράλληλα μια ιδιαίτερα τρυφερή και γενναιόδωρη καλλιτέχνης, δίνοντας το ενδιαφέρον και την περιέργειά της στους νεώτερους. Η σχέση της γλυπτικής με τον δημόσιο χώρο στο έργο της, όχι μόνο είναι τεκμηριωμένη ιστορικά, (ακόμα κι αν πολλά από τα δημόσια έργα που σχεδίασε δεν υλοποιήθηκαν), αλλά μαζί με τη γενιά των καλλιτεχνών που πήγαν στη Μπιενάλε της Βενετίας το ’60 τιμά τις πιο προοδευτικές και νεωτερικές τάσεις, τις πιο ριζοσπαστικές και προσωπικές εκφράσεις της γενιάς της στην Ευρώπη.

Το Μουσείο Αλεξ Μυλωνά το έφτιαξε καταρχήν για να βγουν τα έργα από το χώρο του ατελιέ και να αποκτήσουν τη δημόσια διάσταση του γλυπτικού έργου – όχι από την συνήθη καλλιτεχνική ματαιοδοξία, αλλά από τη πραγματική ανάγκη που αισθάνθηκε η καλλιτέχνης από την αρχή να είναι σε συνεχή διάλογο με την εποχή. Γι αυτό το λόγο ασχολήθηκε με ιδιαίτερη εμμονή στο να φτιάξει συστηματικά το μουσείο, αρχιτεκτονικά, μουσειολογικά, λειτουργικά, αισθητικά, οικονομικά, στην κάθε λεπτομέρεια. Με την ίδια γενναιοδωρία που έφτιαξε το μουσείο για να φέρει το έργο της σε μια μόνιμη επαφή με το κοινό, θεώρησε ότι η ίδια δεν είναι διευθύντρια μουσείου αλλά καλλιτέχνης και για να μπορεί να συνεχίσει το καλλιτεχνικό της έργο το δώρισε στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης: «για να μπορεί αυτή η επαφή να μη μείνει ένα μαυσωλείο αλλά να είναι ένας ζωντανός οργανισμός», όπως είχε πει η ίδια. Και με την ίδια ζωντάνια και τόλμη όταν είδε το μουσείο να λειτουργεί, θεώρησε ότι έπρεπε να αφιερώσουμε τον μεγαλύτερο όροφο του μουσείου σε εκθέσεις νεώτερων καλλιτεχνών και να υποστηρίξουμε νεώτερες τάσεις και προτάσεις. Σήμερα η Άλεξ Μυλωνά που έκλεισε τα 96 της χρόνια, έχει αποδείξει με το έργο της και τη στάση της ότι εξακολουθεί να είναι μια νέα καλλιτέχνης. Μετά την προσωρινή αναστολή λειτουργίας του μουσείου, λόγω της γενικότερης κρίσης αλλά και της ειδικότερης κρίσης που περνά ο πολιτισμός στη χώρα μας, αποφασίσαμε από κοινού να ξανανοίξουμε το μουσείο τιμώντας τη νέα και δυναμική καλλιτέχνιδα Άλεξ Μυλωνά με μία έκθεση που ξανανοίγει τη συζήτηση του έργου της με τις νεώτερες γενιές και που επιτρέπει να δούμε χωρίς καμία αίσθηση της αναδρομής, τον πλούτο, τη συνθετότητα και το “πολύτροπον” όχι του άνδρα αλλά της γυναίκας, όχι της μούσας αλλά της καλλιτέχνιδος.

Το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης μαζί με τα παιδιά της Άλεξ Μυλωνά και τους φίλους της, προσκαλούμε όλους τους νέους καλλιτέχνες, πολλοί από τους οποίους έχουν εκθέσει στο μουσείο, να συγκεντρωθούμε και να ανοίξουμε το μουσείο εορταστικά.»

Το Μουσείο Άλεξ Μυλωνά, με την υποστήριξη του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και με την ευθύνη του Καλλιτεχνικού του Διευθυντή Ντένη Ζαχαρόπουλου, έχει διοργανώσει περιοδικές εκθέσεις παρουσιάζοντας καταξιωμένους και νέους Έλληνες και διεθνείς καλλιτέχνες. Ενδεικτικά αναφέρουμε τους: Αθανάσιο Αβρανά, Αλέξη Ακριθάκη, Δημήτρης Ανδρεάδης, Δημήτρης Αντωνίτσης, Ευγενία Αποστόλου, Γιάννη Βαρελά, Βασίλης Βασιλακάκης, Άρη Γεωργίου, Κωνσταντίνο Γιάνναρη, Βαγγέλης Γκόκας, Δανιήλ, Λυδία Δαμπασίνα, Χρήστο Δεληδήμο, Δημήτρη Δημητριάδη, Ειρήνη Ευσταθίου, Βασίλη Ζηδιανάκη, Μαίρη Ζυγούρη, Βασίλης Ζωγράφος, Λίζη Καλλιγά, Ελένη Καμμά, Νίκη Καναγκίνη, Νίκο Καναρέλη, Κώστα Καραχάλιο, Βασίλης Καρούκ, Ζωή Κεραμέα, Νίκο Κεσσανλή, Στυλιανό Κοντομάρη, Γιάννη Κουνέλη, Κωνσταντίνος Λαδιανός, Παναγιώτης Λουκάς, Παντελή Μάκκα, Χρήστο Μπουρονίκο, Μαργαρίτα Μποφίλιου, Μαρία Μυλωνά-Κυριακίδη, Κωνσταντίνο Ξενάκη, Σωτήρης Πανουσάκης, Ιωάννα Πανταζοπουλου, Μαρία Παπαδημητρίου, Νίκος Παπαδημητρίου, Νατάσσα Παπαδοπούλου, Ηλία Παπαηλιάκη, Χρήστο Παπούλια, Ναυσικά Πάστρα, Ευθύμη Πατσουράκη, Παύλο, Μαρία Πολυζωϊδου, Χρύσα Ρωμανού, Βασίλης Σαλπιστής, Γιώργο Σαπουτζή, Κώστα Σαχπάζη, Τάκι, Δημήτρη Τζαμουράνη, Αλέξανδρο Τζάνη, Κώστας Τζώλης, Χρήστο Χρυσόπουλο, Γιάννη Ψυχοπαίδη, Αλέξανδρο Ψυχούλη, Μανταλίνα Ψωμά, Marina Abramovic, Carla Accardi, Blind Adam, AVAF, Francis Bacon, Michael Bevilacqua, Cosima Von Bonin, Herbert Brandl, Thomas Brasch, Günter Brus, Scott Campbell, David Casini, Max Ernst, Lucio Fanti, Carsten Fock, Gerald Förster, Greta Frau, Ry Fyan, Torben Giehler, Johan Grimonprez, Sandy Hanna, Rebecca Horn, Markus Huemer, Thomas Grünfeld, Sissel Kardel, KAWS, Mike Kelley, David Kennedy-Cutler, Ed Kienholz, Martin Kippenberger, Bernd Koberling, Peter Kogler, , Inez Van Lamsweerde + Vinoodh Matadin and M/M (Paris), Pierre Labat, Alexander Lee, Hanna Liden, Kalup Linzy, Nate Lowman, Saverio Lucariello, Markus Lüpertz, Brice Marden, Helen Marden, Bernhard Martin, Jakob Mattner, Marlene McCarty, Allan McCollum, Bjorn Melhus, Marilyn Minter, Heiner Müller, Vik Muniz, Hermann Nitsch, Thierry Noir, Michael Portnoy, Rob Pruitt, Robert Rauschenberg, James Rielly, Wolfgang Rihm, Kirstine Roepstorff, Dieter Roth, Lisa Ruyter, Gerhard Rühm, Tilo Schulz, Andres Serrano, Shoplifter, Koji Shimizu, KimSooja, Mariella Simoni, Josh Smith, Daniel Subkoff, Octavian Trauttmansdorff, Daisy De Villeneuve, Franz West, Oswald Wiener, Robert Wilson, Michel Würthle, William Wood, Aaron Young, Peter Zimmermann, Otto Zitko, Heimo Zobernig.

Το Μουσείο Άλεξ Μυλωνά τα τελευταία εννιά χρόνια συμμετείχε σε σημαντικές διοργανώσεις, μέσα από συνεργασίες με πολυάριθμα μουσεία και πολιτιστικούς οργανισμούς όπως οι: Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, Μπιενάλε της Αθήνας, Μπιενάλε της Θεσσαλονίκης, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του ΑΠΘ, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Athens Photo Festival, Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος, Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών, Μορφωτικά τμήματα πολλών πρεσβειών, ITYS Institute for Contemporary Art and Thought, Hydra School Projects, Farnesina Collection, Malvina Menegaz Foundation for the Arts and Culture, Association for Contemporary Art ZERYNTHIA, Landeshauptstadt Munchen Kulturreferat, ART for The World, I.M.A.R.E.T. Intitute Mohamed Ali.

Στην έκθεση παρουσιάζεται και το βίντεο-αναδρομή της Ελένης Μυλωνά, με στοιχεία για την ανακατασκευή του κτηρίου του μουσείου και αφηγήσεις από την Άλεξ Μυλωνά και την Claudette Labrosse, κατά τη διάρκεια των εργασιών αποκατάστασης.

Στο πλαίσιο της έκθεσης θα παρουσιαστεί στο τέλος Μαίου, σε ειδική εκδήλωση, το νέο βιβλίο για το έργο της Άλεξ Μυλωνά, που έχει εκδοθεί από την Claudette Labrosse, πιστή φίλη και συνοδοιπόρο της.

Βιογραφικά στοιχεία

Η Άλεξ Μυλωνά γεννήθηκε στην Αθήνα το 1920. Οι γονείς της, Μαρία και Θρασύβουλος, ανακάλυψαν σε μικρή ηλικία το ταλέντο της στο σχέδιο και στα 8 της ξεκίνησε τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής. Το 1940, η Μυλωνά παντρεύτηκε τον πολιτικό Γεώργιο Μυλωνά, το 1943 γεννήθηκε το πρώτο τους παιδί, η Μαρία και το 1944 γεννήθηκε η δεύτερη τους κόρη, η Ελένη. Παρά το γεγονός ότι είχε ήδη δύο παιδιά το 1945 η Μυλωνά ξεκίνησε τις σπουδές της στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, όπου σπούδασε γλυπτική με τον Μιχάλη Τόμπρο και το 1949 γέννησε το τρίτο της παιδί, τον Αλέξανδρο.

Μετά τη συμπλήρωση των σπουδών της, η Μυλωνά αφιερώθηκε με πάθος στο επάγγελμά της και έλαβε μέρος σε πολυάριθμες εκθέσεις στην Ελλάδα, όπως στην Πανελλήνια έκθεση του 1952 στο Ζάππειο και το 1953 στην γκαλερί Κνωσσός στην Αθήνα.

Κατά τη δεκαετία του 1960 συμμετείχε σε διεθνείς εκθέσεις. Επροσώπησε την Ελλάδα στην 30η Μπιενάλε της Βενετίας, όπου ο κριτικός Herbert Read υπήρξε ενθουσιώδης υποστηρικτής των έργων της.

Έργα της έχουν εκτεθεί στο Salon de la Jeune Sculpture στο Παρίσι το 1962 – 63, στη Διεθνή έκθεση του Μόντρεαλ το 1967, καθώς και σε πολλές Μπιενάλε στις Βρυξέλλες, στην Αλεξάνδρεια, στο Μπουένος Άιρες και στη Βουδαπέστη.

Την ίδια περίοδο διατηρούσε ατελιέ στο Παρίσι κοντά στο Montparnasse και το 1980 περίπου μεταφέρθηκε στην περιοχή του Marais. Η διαμονή της στο Παρίσι της έδωσε την ευκαιρία να συναντήσει πολλούς γλύπτες, όπως οι Arp, Giacometti και Zadkine, καθώς και ζωγράφους όπως ο Atlan και ο Schneider, μεταξύ άλλων.

Οι πολυάριθμες ατομικές εκθέσεις σηματοδοτούν τα διαφορετικά στάδια της προσωπικής και καλλιτεχνικής της εξέλιξης, η οποία διαφαίνεται στην αναδρομική έκθεση γλυπτικής του 1961 στη μεγάλη αίθουσα του Παρνασσού, στην Αθήνα, ένα χρόνο μετά την παρουσίαση του μετωπικού γλυπτού της στη Βενετία. Το 1976, εξέθεσε στη γκαλερί Πολυπλάνο την εργασία της σχετικά με τον όγκο και το κενό, ενώ η μελέτη της πάνω στις αρχέτυπες μορφές του κύκλου και του τετραγώνου εκφρασμένες σε μαρμάρινες πλάκες παρουσιάστηκε στην Αθηναϊκή Αίθουσα Τέχνης (1984) και αργότερα στην Galerie Denise Rene στο Παρίσι (1988). Το 1986 η Εθνική Πινακοθήκη οργάνωσε μεγάλη αναδρομική έκθεση της Μυλωνά.

Η Μυλωνά έχει δημιουργήσει επίσης μια πληθώρα έργων σε χαρτί: κολλάζ, διπλωμένο χαρτί, σκίτσα, ακουαρέλες, γκουάς και πιο πρόσφατα ζωγραφικούς πίνακες.

Η καλλιτεχνική της έκφραση δεν υποχώρησε με το χρόνο. Δημιουργούσε μέχρι πριν λίγα χρόνια. Σήμερα ζει και κινείται μεταξύ Αθήνας και Σύρου.

Συντονισμός & Επικοινωνία: Ελένη Κωτσαρά, Υπεύθυνη Ανάπτυξης & Διοίκησης

Κάθε Παρασκευή, 18:00 – 19:00, διοργανώνονται ξεναγήσεις δωρεάν με το εισιτήριο της έκθεσης.