Η καινούρια, αυτή ενότητα της δουλειάς του Αλέξανδρου Μάγκου, “Doom Is A Four Letter Word”, αποτελεί στο σύνολό της, μια εικαστική εγκατάσταση που περιλαμβάνει ζωγραφικά έργα μικτής τεχνικής και γλυπτά.
«Οι ανθρώπινες πράξεις δεν αξίζουν ούτε κόλαση ούτε ουρανούς»
-Χ.Λ. Μπόρχες
Ο Αλέξανδρος Μάγκος, γράφει:
Doom Is A Four Letter Word
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Αυτοσχεδιασμοί πάνω στο τρίπτυχο “The Garden of Earthly Delights” του Ιερώνυμου Μπος.
Doom όπως λέμε love, fuck, hate, fake, real.
Doom επειδή ηχεί ωραία η καταστροφή, που ποτέ δεν έρχεται μόνη.
Doom επειδή πάντα το τέλος σηματοδοτεί μια αρχή, αρχή που δεν ξέρεις ότι θα έρθει και δεν σε νοιάζει.
Doom επειδή είναι ανακουφιστικό να μην περιμένεις τίποτα.
Doom επειδή είναι η λέξη που είναι γραμμένη στο μέτωπό μας, το γέλιο του πόνου, το δάκρυ της χαράς.
Aυτή η σειρά έργων δημιουργήθηκε στην διάρκεια της καραντίνας, ως αποτέλεσμα μιας προσωπικής πορείας προς την κατανόηση καταστάσεων και φαινομένων που κανείς δεν ήξερε πώς να αντιμετωπίσει. Με απασχόλησε ιδιαίτερα ο τρόπος που όλοι μας βιώσαμε την πραγματικότητα μιας απειλής. Ακόμα με απασχολεί, ο διχασμός και η γενικευμένη αοριστία σχετικά με τα δεδομένα, η διαχείρισή τους, κατ’ ουσία, η αναζήτηση για τη φύση της Αλήθειας. Οδηγήθηκα κι εγώ σε μια αναζήτηση για το τι βρίσκεται πέρα από αυτό που φαίνεται, και τελικά στο τι σημαίνει αυτή η αναζήτηση. Σκέψεις και συλλογισμοί για την γοητεία της αμφισημίας, τη σχετικότητα των εννοιών, με βάση τον όποιο διαμορφωμένο κώδικα, άρα και τη δυναμική των χαρακτηριστικών που διαμορφώνουν έναν τρόπο γνώσης, τη χρήση των συμβόλων ως στοιχεία μιας γλώσσας κατανόησης νοημάτων, την ηθική ως προέκταση της αισθητικής.
Ασχολήθηκα με το έργο του Hieronymus Bosch, επειδή με τραβούσε πάντα ο κόσμος που κατασκεύαζε, αλλότριος μα δελεαστικός, τρομακτικός και θελκτικός μαζί, αποτέλεσμα μιας φαντασίας που αποδέχεται την πραγματικότητα αντί να την καταργεί, για να την υπερβεί. Οι φιγούρες του έχουν αληθοφανή χαρακτηριστικά, ακόμα και ο πιο αποτρόπαιος δαίμονας δανείζεται ζωώδη ή και ανθρώπινα στοιχεία για να υπάρξει και να γίνει πιστευτός. Βρίσκω πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι ο Bosch συνδυάζει την περιγραφικότητα με αφηρημένες έννοιες όπως η πίστη, η αμαρτία, η ευτυχία, η απόλαυση, η τιμωρία, προβάλλοντας, σε μια κλασσική εικαστική φόρμα, την φύση του Ανθρώπου ως την μοίρα του Κόσμου. Η αφήγηση του είναι φαινομενικά γραμμική, το περιεχόμενο βρίθει αναφορών σχετικών με κοινωνικούς, θρησκευτικούς και μεταφυσικούς συμβολισμούς. Γύρω από το νόημα του έργου, όμως, πλανάται η αμφιβολία. Πρόκειται για μια εσχατολογική προσέγγιση, μια αλληγορία για την κενότητα της επίγειας ζωής ή για μια ωδή σε αυτή, όπου η σάρκα και οι ηδονές της, η επιθυμία της απόλαυσης ως ολοκλήρωση της ευτυχίας είναι μέρος της αληθινής αποστολής του ανθρώπου; Δεν υπάρχει απάντηση στο ερώτημα ποιες είναι οι προθέσεις του Bosch, αφήνοντας το έργο ανοιχτό σε ερμηνείες.
Μέσω αυτής της παραδοχής συναντάω την άρρηκτη σχέση του αφηρημένου και του συγκεκριμένου, της αναπαράστασης και της αφαίρεσης, καθώς στο σύνολό του, το έργο του Bosch, αποτελεί μια προσωπική αλληγορία για τη διττότητα της ανθρώπινης συνθήκης, του πνεύματος και του σώματος, του καλού και του κακού.
Σχετικά με τον τρόπο δουλειάς μου, με αφορμή το τρίπτυχο του Bosch, χρειάστηκε να σβήσω από τα μάτια μου τις πρωταρχικές εικόνες για να κατασκευάσω τις δικές μου… Πρέπει να ξεκινήσει κανείς από το Κενό, την αποδοχή της ύπαρξής του Κενού, για να φτάσει στο Σημείο, την πρώτη κίνηση. Έτσι ξεκινώ από το τίποτα και προχωράω διαισθητικά. Αυτοσχεδιάζοντας επιδιώκω την κατάργηση προκαθορισμένων χαρακτηριστικών, συμμετρίας, υφολογικής και νοηματικής σύμβασης με το πρωτότυπο, ανοίγω νέες επιφάνειες με προοπτική την αντίληψη του συνόλου ως ενιαία αφηγηματική δομή. Σε αυτή τη διαδικασία η αίσθηση του Όλου είναι πάντα ζητούμενο, όπως στο Κήπο των Επίγειων Απολαύσεων, οι λεπτομερείς σκηνές, που αποτυπώνουν διαφορετικές στιγμές και θέσεις στο χώρο, αποτελούν στοιχεία μιας ευρύτερης δομικής σύνθεσης, προτείνοντας ότι τα πάντα είναι ζήτημα σχέσεων ζωντανών, σε εγρήγορση, σε κίνηση. Ένα σύνολο διάσπαρτων πληροφοριών, αποσπασματικών επιμέρους στοιχείων, διαφορετικών μικρόκοσμων, οργανικών υποσυνόλων, φάσεων και πράξεων, διαμορφώνονται από φόρμες, μορφές, σχήματα, ζωγραφικά ίχνη τα οποία αποτυπώνονται την στιγμή της αλλαγής, μεταξύ αφηρημένου και συγκεκριμένου, περιγραφικότητας και αφαιρετικότητας. Οι εικόνες φτιάχνονται διαστρωματικά, σε ένα συγκερασμό δράσεων που συμβαίνουν αλλεπάλληλα ή και ταυτόχρονα σε μια ζωγραφική πράξη της κίνησης αλλά και της στάσης, του μακριά και του κοντά, του συνόλου και της λεπτομέρειας, της έναρξης και του κλεισίματος, της γέννησης και του θανάτου, του Παράδεισου και της Κόλασης αλλά κυρίως αυτού που βρίσκεται στο ενδιάμεσο, τη γιορτή του βιώματος, την στιγμή της συνειδητότητας, της ζωής.
Καθημερινά βιώνουμε την αμφισημία της πραγματικότητας, την ασάφεια του τι είναι αληθινό και τι όχι, ειδικά στην παρούσα εποχή της υπερπληροφόρησης, της υπερέκθεσης σε συνεχώς νέα φαινόμενα-δεδομένα, της δυνατότητας αφόρητα πολλών εκδοχών, της αοριστίας. Ποια είναι η διαδικασία διαμόρφωσης της αντίληψης του κόσμου και του εαυτού; Πώς εννοείται πια το σύνολο, η ηθική, οι σχέσεις;
Ο Bosch είναι παράδειγμα του δημιουργού/ερευνητή/αφηγητή που καταργεί την συνέχεια βάζοντας ερωτήματα για όλες τις αφηρημένες ιδέες που περιγράφει. Μήπως απλά δεν περιμένει απαντήσεις;
Στέκομαι κι εγώ, ανοιχτός, με πρόθεση να μάθω να βλέπω, να διακρίνω την αξία αυτού που δεν είναι προφανές, δεν έχει περίγραμμα, βρίσκεται μονίμως στην στιγμή της μετάβασης ως ενεργή κατάσταση. Με καθηλωμένο το βλέμμα στο αιώνιο εκκρεμές, σαν υπνωτισμένος μα σε εγρήγορση, ακολουθώ την τροχιά μεταξύ των δύο σημείων, του φαίνεσθαι και του είναι. Και φαντάζομαι ότι κάπου εκεί ανάμεσα βρίσκεται η αλήθεια.
Αλέξανδρος Μάγκος
Ο Αλέξανδρος Μάγκος, (Πάτρα 1977) είναι εικαστικός – ζωγράφος, με μεταπτυχιακές σπουδές στην ζωγραφική στο ΜΑ Central St Martins College – University of the Arts London και αριστούχος απόφοιτος BA Middlesex University of Arts. Από το 2007 διδάσκει Ζωγραφική και Ιστορία Τέχνης παράλληλα με την παρουσία του σε ομαδικές εκθέσεις στην Αγγλία και στην Ελλάδα, με αφετηρία την πρώτη BIENNALE –Remap της Αθήνας το 2007 στο “Where is the art project” και πιο πρόσφατες συμμετοχές στο Cyber SOTU festival (3/2021 – Netherlands), στην ομαδική έκθεση “Message In/Out of the bottle” (12/2021, CUBE gallery, Πάτρα) και την ατομική έκθεση Epicurus’ Desert (11-12/2021, Two Thirds project space, Αθήνα). Είναι ιδρυτής του καλλιτεχνικού εργαστηρίου SUB85 και από το 2003 έχει ενεργή παρουσία στην noise/πειραματική μουσική σκηνή (Grim Machine, The Zyklons, Black Faun) συνδυάζοντας τον αυτοσχεδιασμό με την οπτικοακουστική performance. Στη δουλειά του συνδέει την ζωγραφική με γλυπτικά περιβάλλοντα και κατασκευές με κοινό χαρακτηριστικό το συνδυασμό αφηρημένων και περιγραφικών στοιχείων τα οποία αντλεί από την εμπειρία της καθημερινότητας, την Ιστορία της Τέχνης και προσωπικές εμμονές, όπου η ποπ κουλτούρα συναντά τον υπαρξισμό, εστιάζοντας, σε μια ευρύτερη εικόνα, σε έννοιες όπως η σχετικότητα, η συνολικότητα, η αφομοίωση και ο αυτοπροσδιορισμός.