“ΗΡΑΚΛΗΣ:Μακάρι, Άδμητε, να είχα τη δύναμη να σου φέρω
τη γυναίκα σου απ’ τον Άδη, αυτή τη χαρά να στη δώσω.
ΑΔΜΗΤΟΣ:Το ξέρω, θα το’ θελες αλλά πώς; Οι νεκροί δεν ξανάρχονται.”
Το Εθνικό Θέατρο φέτος το καλοκαίρι παρουσιάζει ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και συγχρόνως αινιγματικά έργα του Ευριπίδη, την «Άλκηστη», αναθέτοντας την παρουσίασή του στην Κατερίνα Ευαγγελάτου.
Όπως σημειώνει η Κατερίνα Ευαγγελάτου: Η συνύπαρξη τραγικών και κωμικών στοιχείων στο έργο, οι εκπληκτικές ρεαλιστικές του λεπτομέρειες καθώς και το αινιγματικό τέλος του, καθιστούν την Άλκηστη μοναδική και δυσχεραίνουν την ειδολογική κατάταξή της. Αν είναι τραγωδία, τότε είναι μια τραγωδία που γελάει σαρκαστικά και κλείνει δίχως κάθαρση. Αν είναι κωμωδία, τότε το γέλιο παγώνει στα χείλη μας σαν διαρκής υπενθύμιση της θνητότητάς μας. Το φινάλε είναι ειρωνικό και διφορούμενο: η Άλκηστη και επιστρέφει από το Θάνατο και δεν επιστρέφει. Η παράσταση τοποθετεί το έργο σε μία ανδροκρατούμενη στρατιωτική κοινωνία της νεότερης Ελλάδας, όπου η ζωή της Γυναίκας είναι σαφώς μικρότερης αξίας από εκείνη του Άνδρα και οι πολίτες δεν τολμούν να αντιταχθούν στις εντολές του αρχηγού τους. Ήδη την εποχή που γράφτηκε (438 π.Χ) η Άλκηστη ήταν ένα τολμηρό σχόλιο στους ηγέτες αλλά και στο θεσμό του γάμου.
Η παράσταση επιχειρεί να αναδείξει τη συνύπαρξη των δύο Κόσμων του έργου, του ρεαλισμού και της ποίησης, του πικρού σαρκαστικού χιούμορ και της αγωνίας του ανθρώπου μπροστά στον Θάνατο. Η Άλκηστη είναι για εμάς ένα αδυσώπητο, κυνικό δράμα που γελά σαρκαστικά.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ο Απόλλωνας, τιμωρημένος από τον Δία, αναγκάστηκε να υπηρετήσει σαν κοινός θνητός τον βασιλιά των Φερών, Άδμητο. Ως αντάλλαγμα για τη φιλόξενη και ευγενική συμπεριφορά του βασιλιά, ο θεός τού χάρισε το μοναδικό προνόμιο να ξεφύγει από τον πρόωρο θάνατο, αρκεί κάποιος άλλος να πεθάνει αντί γιΆ αυτόν με τη θέλησή του.
Οι ηλικιωμένοι γονείς του αρνούνται να τον υποκαταστήσουν στον Άδη. Η μόνη που δέχεται να πεθάνει στη θέση του είναι η γυναίκα του, η Άλκηστη.
Το νεκρό της σώμα είναι ακόμα άταφο, όταν η αναπάντεχη επίσκεψη του Ηρακλή αλλάζει τα δεδομένα. Ο Άδμητος κρύβει το βαρύ πένθος από τον φίλο του και τον φιλοξενεί στο παλάτι. Ο Ηρακλής, χωρίς να γνωρίζει τη συμφορά που βαραίνει το σπίτι, πίνει και γλεντά, εξοργίζοντας με την προκλητική συμπεριφορά του τον υπηρέτη που του αποκαλύπτει τον θάνατο της Άλκηστης. Ντροπιασμένος ο ήρωας αποφασίζει να πράξει το αδύνατο: να φέρει πίσω τη νεκρή από το σκοτεινό βασίλειο του Άδη. Επιστρέφοντας από εκεί, παραδίδει στον Άδμητο την πεπλοφορεμένη γυναίκα που συνοδεύει. Όταν το πέπλο σηκωθεί, ο Άδμητος βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα βουβό αίνιγμα.
Η συνύπαρξη τραγικών και κωμικών στοιχείων στο έργο, καθώς και το αινιγματικό τέλος του, προκάλεσε ατελεύτητες συζητήσεις για το είδος στο οποίο ανήκει. Παράλληλα, η εμφανής σοφιστική επίδραση στο έργο πυροδότησε μια σειρά από θέματα ηθικής των διαπροσωπικών σχέσεων, δίνοντας αφορμή στον συγγραφέα του «Αθηναϊκού Διαφωτισμού» να θίξει διαχρονικά ζητήματα: ποιος αξίζει περισσότερο να ζήσει, ποιος να πεθάνει, και για ποιο λόγο; Μπορεί η πραγματικότητα του θανάτου να ανατραπεί χωρίς συνέπειες;
Η Άλκηστη του Ευριπίδη, ακόμα κι όταν σηκώσει το πέπλο της, παραμένει ανεξιχνίαστη, έχοντας ως θεμελιακές της αρχές την αμφισημία και την πικρή ειρωνεία …
Συντελεστές:
Μετάφραση: Κώστας Τοπούζης
Σκηνοθεσία-Επεξεργασία μετάφρασης: Κατερίνα Ευαγγελάτου
Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Κίνηση: Πατρίσια Απέργη
Μουσική: Γιώργος Πούλιος
Φωτισμοί: Σίμος Σαρκετζής
Μουσική διδασκαλία: Μελίνα Παιονίδου
Βοηθός σκηνοθέτη: Δήμητρα Δερμιτζάκη
Β’ Βοηθοί σκηνοθέτη: Δημήτρης Οικονομίδης, Μαριλένα Κουτρουλάκη
Βοηθός χορογράφου: Ειρήνη Καλαϊτζίδη
Βοηθός ενδυματολόγου: Ειρήνη Γεωργακίλα
Βοηθοί Σκηνογράφου: Θάλεια Μέλισσα, Μυρτώ Μεγαρίτου
Διανομή
Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος: Άδμητος
Κίττυ Παϊταζόγλου: Άλκηστη
Γιάννης Φέρτης: Φέρης
Δημήτρης Παπανικολάου: Ηρακλής
Ερρίκος Μηλιάρης: Υπηρέτης
Κώστας Βασαρδάνης: Απόλλων
Σωτήρης Τσακομίδης: Θάνατος
Παιδιά: Σπύρος Γουλιέλμος, Νικόλ Φαλτσέτα
Χορός: Κωνσταντίνος Γεωργαλής, Γιώργος Ζυγούρης, Στάθης Κόικας, Μιχάλης Μιχαλακίδης, Αντώνης Μιχαλόπουλος, Γιώργος Νούσης, Χρήστος Ξυραφάκης, Στέλιος Παυλόπουλος, Δημόκριτος Σηφάκης, Περικλής Σκορδίλης, Αλέξανδρος Σταυρόπουλος, Μιχαήλ Ταμπακάκης, Βαλάντης Φράγκος
Μουσικοί επί σκηνής: Κωνσταντίνος Κωστίδης, Κωνσταντίνος Τσιώλης, Θοδωρής Σοφόπουλος.
