Μια ματιά στην αθέατη πίσω αυλή της Αμερικής
Το America in a Trance του Νίκου Γ. Καλλιανιώτη συνιστά μια έκπληξη, καθώς προέρχεται από την παράδοση της φωτογραφίας δρόμου της οποίας έχει προαναγγελθεί η συρρίκνωση. Πρόκειται για μια περιπλάνηση στην άγνωστη Πενσυλβάνια, μια ματιά στην αθέατη πίσω αυλή της Αμερικής, τον ιστό της οποίας διαρρηγνύει δραστικά η μετα-βιομηχανική, πολυεθνική οικονομία. Tο βλέμμα του συλλαμβάνει άδειες βιτρίνες, κλειστά καταστήματα και αποθήκες, σειρές όμοιων κατοικιών. Ακόμη, μοναχικές φιγούρες σε έρημους δρόμους, αρκετά απόμακρες ώστε να δείχνουν αμέτοχες. Οι ζωές τους μοιάζουν πιασμένες σε αιχμηρές σκιές και γραμμές καλωδίων, ανάμεσα σε μια λαμπερή εξωτερική όψη και μια πιο σκοτεινή καθημερινότητα.
Χαρακτηριστική στο έργο του είναι η σχολαστική μελέτη της, συχνά ανώνυμης, γλώσσας του δρόμου (αφίσες, βιτρίνες, γκραφίτι, πινακίδες), που εξελίσσει το νήμα του vernacular που ύφανε λεπτά ο Walker Evans στη μεσοπολεμική Αμερική, ο Lee Friedlander και ο William Eggleston από τα χρόνια του ’60, αργότερα ο Stephen Shore και άλλοι σπουδαίοι φωτογράφοι, που διέκριναν στο τοπικό ιδίωμα τον σφυγμό και την ψυχή της κοινωνίας. τις φωτογραφίες του διακρίνει η ακριβής διαχείριση της φόρμας και του χρώματος, που χτίζει τον σκελετό της εικόνας, καθώς και καίριες συχνά λεπτομέρειες που κεντούν επιμέρους σημεία.
Φωτογραφίζοντας συχνά απογεύματα, ευνοεί το πλάγιο φως που χρυσαφίζει, σαν μια νότα χαρμόσυνη ή σαν υπόγεια μεταφορά για μια πιθανή δύση της Δύσης. Πρόκειται για μια φωτογραφία δρόμου συνειδητά εκκενωμένη από δράση, χωρίς τη νευρώδη ζωντάνια του στιγμιότυπου, που προσπαθεί να αγγίξει την ανησυχητική αλήθεια μιας κοινωνίας σε μετάλλαξη. Συχνά μάλιστα, καθόλου τυχαία, αφήνει να αναδυθούν μπροστά του εμπόδια της όρασης: κύκνοι, αγάλματα ελευθερίας, ό,τι διακοσμεί τον μικρόκοσμο του αμερικανικού κήπου. Οι εικόνες του διατρέχουν πλάγια την προεκλογική εκστρατεία του 2016, τον κενό δημόσιο χώρο, τα στιβαρά εθνικά σύμβολα.
Η δυσοίωνη ματιά του Καλλιανιώτη, όμως, υποκρύπτει επίσης μελαγχολική τρυφερότητα. Ίσως αυτή να έχει τη ρίζα της σε προσωπικά βιώματα: το ότι βρέθηκε δηλαδή μικρός στον αόριστο και αόρατο χώρο ανάμεσα σε δυο πατρίδες, ακατανόητα οικείες και ανοίκειες από μια στιγμή και μετά και οι δυο. Εδώ ακριβώς ίσως συναιρούνται στο έργο του το προσωπικό στοιχείο με την αναζήτηση για το συλλογικό και το κοινωνικό. Ο Frank Zappa, όμως, αυτός ο αντισυμβατικός Αμερικανός καλλιτέχνης, ήταν εκείνος που υπογράμμισε πως καθετί βαθιά προσωπικό γίνεται τελικά οικουμενικό. ~ Ηρακλής Παπαϊωάννου
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Νίκος Γ.Καλλιανιώτης (US)
Ο Νίκος Καλλιανιώτης είναι φωτογράφος και καθηγητής φωτογραφίας. Γεννήθηκε και έζησε στην Ελλάδα μέχρι τα νεανικά του χρόνια και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ, αρχικά στη Νέα Υόρκη και στη συνέχεια στην Πενσυλβάνια. Λόγω του διττού του υπόβαθρου, βλέπει τον κόσμο και το περιβάλλον γύρω του από δύο διαφορετικές οπτικές γωνίες, τόσο πολιτιστικά όσο και κοινωνικά. Με τη φωτογραφία επιχειρεί να σχολιάσει την πολιτιστική του διχοτόμηση: η απόφαση σχετικά με τη χρήση του χρώματος, του φωτός και της φόρμας είναι ύψιστης σημασίας και παίζει καθοριστικό ρόλο στην εξωτερίκευση του εαυτού του.
Ξεκίνησε την καριέρα του ως φωτοειδησεογράφος, συνεργαζόμενος αρχικά ως ανεξάρτητος φωτογράφος με τη The Times Leader στο Wilkes-Barre της Πενσυλβάνιας και στη συνέχεια ως φωτογράφος της The Coshocton Tribune στο Coshocton του Οχάιο και της Watertown Daily Times στο Watertown της Νέας Υόρκης. Σήμερα διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Drexel της Φιλαδέλφειας και συνεργάζεται με τους The New York Times ως ανεξάρτητος φωτογράφος.
Διαβάστε επίσης:
Η PhotoBiennale 2018 συναντά ξανά το κοινό της στη Θεσσαλονίκη
