Αναστασία Λύρα: Μπορούν οι καλές παραστάσεις να αποτελέσουν όραμα; Αν ναι, τότε αυτό είναι το όραμά μου για το Μικροσκοπικό Θέατρο

Το «Μικροσκοπικό Θέατρο» στην Πλάκα είναι ένας πολύ ιδιαίτερος χώρος που έχει αγκαλιάσει με θέρμη την τέχνη του χορού. Πρόκειται για έναν ουσιαστικά αρχαίο χώρο που προέκυψε από εκσκαφή στα θεμέλια ενός πλακιώτικου σπιτιού. Η τοιχοποιία που ορίζει το χώρο του θεάτρου έχει ηλικία 2.000 ετών. Η ονομασία του θεάτρου αναφέρεται στο μέγεθος του χώρου αλλά και στην αναλυτική διάθεση που εμπνέει η ασυνήθιστα μικρή απόσταση από το σώμα του χορευτή – performer. Ψυχή του «Μικροσκοπικού Θεάτρου» και υπεύθυνη του προγράμματός του, η χορογράφος και χορεύτρια, Αναστασία Λύρα η οποία απαντά στις ερωτήσεις μας τόσο για τις ιδιαιτερότητες του χώρου όσο και τον προγραμματισμό της χρονιάς.

Συνέντευξη: Μαριάννα Παπάκη

Culturenow.gr: Το «Μικροσκοπικό Θέατρο» αποτελεί ήδη έναν τόπο συνάντησης των καλλιτεχνών αλλά και των φίλων θεατών του χορού. Ποια χαρακτηριστικά θα προσδίδατε στο χώρο και ποιο είναι το όραμά σας για την εξέλιξή του.
Αναστασία Λύρα: To Μικροσκοπικό Θέατρο είναι ένας χώρος αφιερωμένος αποκλειστικά στο χορό, που σε αποζημιώνει με χίλιους τρόπους για το μικρό του μέγεθος: είναι ταυτόχρονα επιβλητικός και φιλικός, ελκυστικός και ατμοσφαιρικός. Η θέση του στο κέντρο, σε ένα από τα ωραιότερα σημεία της πόλης είναι πιστεύω καθοριστική, περισσότερο ως πρόκληση, παρά ως διευκόλυνση για μας. Στο θέατρο αυτό επιβάλλεται να κάνεις καλές παραστάσεις. Μπορούν οι καλές παραστάσεις να αποτελέσουν όραμα; Αν ναι, τότε αυτό είναι το όραμά μου για το Μικροσκοπικό Θέατρο.

Cul.N.: Πόσο σημαντικό είναι το όραμα για μία νέα αρχή και ποιοι άλλοι παράγοντες καθορίζουν την πορεία του;
Α.Λ.: Πιστεύω στη συγχρονικότητα! Το όραμα, ναι, είναι απαραίτητο, αλλά χρειάζεται και γόνιμο έδαφος για να δώσει καρπούς. Όταν δε βοηθούν στοιχειωδώς οι περιστάσεις, αναγκάζεται συχνά να μπει στην αναμονή, να μεταλλαχθεί ή να αλλάξει αντικείμενο. Στην περίπτωση του Μικροσκοπικού Θεάτρου ο ίδιος ο χώρος  και η αξιοποίησή του λειτουργεί σαν όραμα.

Cul.N.: To Μικροσκοπικό Θέατρο παρουσιάζει ένα συνεχές πρόγραμμα σύγχρονου χορού και εικαστικής εγκατάστασης, σε δική σας επιμέλεια με το γενικό τίτλο «Είναι Καιρός». Είναι καιρός για τι;
Α.Λ.: Είναι καιρός όχι μόνο για να συμβεί κάτι, αλλά είναι και καιρός από τότε που έχει συμβεί κάτι. Είναι αυτή η αμφίδρομη αναφορά στο χρόνο που με έκανε να διαλέξω τον τίτλο της σεζόν μας, στην οποία η νοσταλγία συναγωνίζεται την προσδοκία. Εξάλλου ο χρόνος πρωταγωνιστεί ως θέμα στις παραστάσεις μας, όπως και στον ίδιο το χώρο, που έχει ηλικία 2.000 ετών: ο χρόνος ως “timing”, ως δράμα, ως αφήγημα, ο χρόνος που χάσαμε, ο χρόνος που ξαναβρίσκουμε, ακόμα και ο χρόνος ως απουσία, καθώς δουλεύουμε συχνά με το στοιχείο του άχρονου. Άλλωστε, σε ένα χώρο με ορατά αρχαία θεμέλια και αρχιτεκτονικά στοιχεία του 1^ου αιώνα π.Χ. πως θα μπορούσε κανείς να αγνοήσει την παράμετρο του χρόνου;

Cul.N.: Θα θέλατε να μας πείτε δυο λόγια για τη συνέχεια του καλλιτεχνικού προγράμματος του Μικροσκοπικού Θεάτρου μέχρι τον Ιούνιο;
Α.Λ.: Όλες οι παραστάσεις ξεκινούν με τη GraviDanza, μια εγκατάσταση με ελαστικό ύφασμα, η οποία παρουσιάζεται στο φουαγιέ του θεάτρου και μεταμορφώνεται κάθε φορά ως προς το χρώμα, τον ήχο και τις κινήσεις των χορευτών που τη ζωντανεύουν, διατηρώντας σταθερή τη βασική ιδέα που σχετίζεται με την αλληλεπίδραση υφάσματος και σώματος. Gravidanza σημαίνει εγκυμοσύνη στην ιταλική γλώσσα και την επιλέξαμε καθώς η κυοφορία είναι κεντρικό θέμα του καλλιτεχνικού προγράμματος. Τα έργα που ακολουθούν μέχρι τον Ιούνιο 2015 συνεχίζουν να είναι solο και duο και να συνοδεύονται ως επί το πλείστον από κλασική μουσική. Σημαντική εξαίρεση, από μουσική άποψη, θα αποτελέσει το duo Un Tango Horizontal, με μουσική έναν κύκλο tango του Osvaldo Pugliese. Αυτή την περίοδο, θα παρακολουθήσουμε το σόλο της Αθηνάς Κυρούση Το Κορίτσι κι η Θάλασσα (Θαλασσογραφία ΙΙ), με μουσική το Κουιντέτο της Πέστροφας του Franz Schubert, στις 31 Ιανουαρίου και  το σόλο της Εύας Παγουλάτου Tu Αmor en Tiempo Puro (Ο Έρωτάς σου σε Καθαρό Χρόνο), με μουσική την πρώτη σονάτα για σόλο βιολί του Johann Sebastian Bach, στις 7 Φεβρουαρίου.

Cul.N.: Πώς ο χώρος αλληλεπιδρά με τα καλλιτεχνικά έργα που παρουσιάζονται σε αυτόν;
Α.Λ.: Κάθε χώρος αλληλεπιδρά με τα έργα που φιλοξενεί. Στην περίπτωσή μας, λόγω της ιδιομορφίας του σκηνικού χώρου, που είναι αντικειμενικά μικρός για το χορό, όπως τον αντιλαμβανόμαστε γενικά και μας επιβάλλει προσαρμογές πολλών ειδών στις κινητικές μορφές που επεξεργαζόμαστε, έχουμε να κάνουμε με τις γόνιμες συνέπειες των περιορισμών. Το Μικροσκοπικό Θέατρο είναι γόνιμο μεν, αλλά τα έργα που γεννιούνται σε αυτό πολύ δύσκολα το αποχωρίζονται. Με απασχολεί συχνά πως θα παρουσίαζα κάπου αλλού τα έργα που χορογραφώ στο Μικροσκοπικό Θέατρο, πρόβλημα που μέχρι στιγμής δεν έχει προκύψει, αλλά αργά ή γρήγορα θα χρειαστεί να το αντιμετωπίσουμε.

Cul.N.: Έχετε μια μεγάλη πορεία στο χώρο του χορού με αξιόλογες συνεργασίες. Ποια ή ποιες ξεχωρίζετε και θεωρείτε σημαντικούς σταθμούς για τον τρόπο που προσεγγίζετε την τέχνη του χορού;
Α.Λ.: Ξαφνιάζομαι, καθώς συνειδητοποιώ με αφορμή την ερώτηση, ότι καμιά από τις συνεργασίες μου δε με επηρέασε, όσο η μαθητεία μου με τον Robert Dunn, στη χορογραφία και τον αυτοσχεδιασμό. Ο Αμερικανός πιανίστας Cecil Taylor, παρόλο που συνεργάστηκα μαζί του σε μια και μοναδική παράσταση, είχε επίσης τεράστια επίδραση στην εξέλιξή μου. Πάνω από όλα, το ενδιαφέρον, η συμπαράσταση και η υποστήριξη του Steve Paxton υπήρξε για πάνω από 15 χρόνια το κύριο όχημα της σχέσης μου με τον κόσμο του χορού.

Cul.N.: Είναι στους στόχους του «Μικροσκοπικού Θεάτρου» το άνοιγμα του στο εξωτερικό με φιλοξενία καταξιωμένων ή νεότερων καλλιτεχνών;

Α.Λ.: Όχι ακόμα. Το γεγονός πως ο χώρος του θεάτρου αποτελεί ταυτόχρονα το εργαστήριό μας δυσκολεύει κάπως τα πράγματα προς την κατεύθυνση αυτή. Αλλά ποτέ δεν ξέρεις…