Τα τελευταία είκοσι χρόνια η δυσαρέσκεια στις πολιτικές συμπεριφορές, επιλογές και αποφάσεις, οι οποίες συχνά, ακόμα και μέσα σε δημοκρατικά εκλεγμένους θεσμούς, εκφράζουν μία απαξίωση για τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, προτάσσοντας ως προτεραιότητες πρακτικές που σχετίζονται με μεγιστοποίηση κέρδους και τον κεντρικό απρόσωπο έλεγχο εξουσίας όσων φέρουν το ανείπωτο αλλά χαρακτηριστικό στίγμα της αδυναμίας ή της υποτέλειας, έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις.
Η Ανατομία της Πολιτικής Ανατομίας παρουσιάζεται την κατάλληλη περίοδο σε μια χώρα που αντιμετωπίζεται ως αδύναμη ή υποτελής και διανύει ένα μακρύ διάστημα οικονομικής και κοινωνικής κρίσης. Είναι μία έκθεση σύγχρονης εικαστικής δημιουργίας που δεν επιδιώκει να ‘μάθει’ από την εδώ κατάσταση, αλλά να αντικατοπτρίσει αυτό που συμβαίνει τοποθετώντας το στο μέσα στο ευρύτερο καθρέπτη μίας παγκόσμιας δυσθυμίας που έχει αρχίσει να εντείνεται καθώς ο άνθρωπος έχει αρχίσει να αντιλαμβάνεται ότι τα επίπλαστα αγαθά που έχει εκπαιδευτεί ότι πρέπει να καταναλώνει είναι όχι μόνο ανούσια, αλλά η ελευθερία και η κάθε λογής προστασία που διατείνονται ότι του προσφέρουν αποτελεί η ίδια το εργαλείο ελέγχου και καταστρατήγησης των πραγματικών ελεύθερων επιλογών του.
Μέσα σε αυτό το αντιδημοκρατικό, ανελεύθερο καθεστώς των σύγχρονων παγκόσμιων κατ’ επίφαση φιλελεύθερων δημοκρατιών, η τέχνη έχει την ελευθερία να δημιουργήσει οπτικές παραβολές της αέναης πάλης του κακού με το καλό, όπου νικητής μέλλει να βγει μόνο ο δυνατότερος, σε υλικό μέγεθος ή άυλη συνείδηση. Μέχρι να γίνει αυτό, η Μελαγχολία, η κινητήριος δύναμη πίσω από τα έργα του Ρομαντισμού στις παρυφές της αγωνίας ενός πρωτο-βιομηχανικού fin de siecle, ρίχνει μια πιο βαριά και σκοτεινή σκιά, και σαφώς λιγότερο λυρική και ποιητική στην απρόσωπη, υπερ-καπιταλιστική, ανθρωποφαγική και περιβαλλοντικά καταστρεπτική, ανθρωπόκαινο εποχή του 21ου αιώνα.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Στο επιμελητικό της κείμενο η Κατερίνα Γρέγου αναπολεί την εποχή τον πάλαι ποτέ αλτρουισμό των πολιτικών, αλλά επισημαίνει και τη διαβρωτική σαν οξύ επήρεια της εξουσίας. Ποτέ όμως άλλοτε δεν υπήρξε τόσο τοξική στην ίδια την ουσία της ανθρώπινης υπόστασης και αξιοπρέπειας. Επίσης ποτέ άλλοτε δεν υπήρξε μία μαζική θυσία όλων των ιδεολογιών στον βωμό του ύψιστου κέρδους. Όπως και ποτέ άλλοτε δεν χωρίστηκαν τόσο βαθιά οι κοινωνικές τάξεις με τόσο έντονες κατηγοριοποιήσεις και τόσα νέα φρούρια, μέσα από έναν σαρωτικό εκχυδαϊστικό ρατσισμό σε όλα τα επίπεδα.
Ο νέος φόβος του Άλλου χτύπησε τις ήδη σφραγιστές πόρτες των ετοιμόρροπων νοικοκυριών και εδραιώθηκε βαθιά μέσα τους. Πριν εβδομήντα χρόνια είχε πάλι συμβεί το ίδιο όταν η λαϊκίστικη προπαγάνδα θριάμβευσε επάνω σε ανθρώπινες ζωές. Και βέβαια πάντα ελλοχεύει ο κίνδυνος η μελαγχολία να οδηγήσει στον κυνισμό και την απάθεια, μια ροπή προς μια αντι-ηρωική ευκολία στην αντιμετώπιση του προβλήματος, το ίδιο λανθασμένη με τον φανατισμό.
Όλες αυτές είναι οι σκέψεις που ειπώθηκαν με διαφορετικό τρόπο και μέσο η κάθε μία, μέσα από αυτή τη σοβαρή και στιβαρή έκθεση. Οι Τουρίστες των Depression Era βιώνουν τη νέα αποξένωση, ούτε ανήκουν, ούτε βοηθούν, διάγοντες σε μία διαρκή εσωτερική αγωνία.
Η Ειρήνη Ευσταθίου μέσα από το γνώριμο αρχειακό υλικό τύπου που συλλέγει, στο How Things Are Made, δημιουργεί τις εικόνες μίας νέας αρχαιολογίας που περιλαμβάνει την καταγραφή μα και την παραπλάνηση.
Το βίντεο Jungle Book του Jan Peter Hammer προτείνει ένα εκπαιδευτικό βιβλίο-εγχειρίδιο επιβίωσης στον επιχειρηματικό κόσμο για τη νέα ‘διάπλαση των παίδων’.
Ο Sven Johne παρουσιάζει ένα γλυκόπικρο βίντεο Αγαπητέ Βλαντιμίρ, για έναν υποτιθέμενο λόγο προς τον πρόεδρο Πούτιν, αναπολώντας τα ιδανικά της εργατικής τάξης που χάθηκαν κι αυτά στο δρόμο προς την ανάπτυξη.
Εκεί όπου ακούγονται τα περισσότερα χειροκροτήματα τα οποία δημιουργούν το εφιαλτικό ηχοτοπίο του Ovation του Andrian Melis.
Μια άλλη ηχητική εγκατάσταση και ένα από τα πιο δυναμικά έργα της έκθεσης, το Shells within Shells του Hans Rosenstrom, μέσα από αμφιωτικά ακουστικά, δημιουργεί την αίσθηση της ασφυκτικής εγγύτητας και της διαρκούς παρακολούθησης, μα και της αναζήτησης εαυτού μέσα από τις δυνατότητες του χειρισμού της γλώσσας.
Φεύγοντας από την έκθεση νιώθουμε ότι μας παρακολουθούν οι ‘πειραγμένες’ αφίσες της Μαρί Λε Πεν από τον Tom Molloy, όπου η ίδια αποτελεί έναν ζωντανό και ιδιαίτερα κατάλληλο καμβά της ‘κοινοτυπίας του τρόμου’, για να ζωγραφίσει ο κάθε περαστικός τους φόβους, τις ελπίδες του, την αλήθεια του ή αυτή που νομίζει ότι κατέχει.