Η έκθεση «Ανδρέας Βουρλούμης – Γιάννης Παππάς: 70 χρόνια Σχέσης» πραγματοποιείται σε διοργάνωση του Δήμου Αίγινας, υπό την αιγίδα του 15ου Aegina Fistiki Fest και σε επιμέλεια Ίριδος Κρητικού.
Λίγο προτού η Δημοτική Πινακοθήκη Αίγινας ολοκληρώσει τον πρώτο χρόνο λειτουργίας της και σε συνέχεια του επίσημου προγραμματισμού της που συνδέεται οργανικά με τη συναρπαστική, ζώσα πολιτιστική κληρονομιά του νησιού και τους μεγάλους εικαστικούς δημιουργούς που σημάδεψαν την ιστορία του τόπου με την παρουσία τους, η έκθεση «Ανδρέας Βουρλούμης – Γιάννης Παππάς: 70 χρόνια Σχέσης», διατρέχει και φωτίζει μια διαρκή σχέση ζωής και συνομιλίας, με πυρήνα την τέχνη και τον τρόπο ύπαρξης μέσα από αυτήν και για αυτήν.
Ο Ανδρέας Βουρλούμης (Πάτρα 1910 – Αθήνα 1999) και ο Γιάννης Παππάς (Κωνσταντινούπολη 1913-Αθήνα 2005) που γνωρίστηκαν και συνδέθηκαν φιλικά σε νεανική ήδη ηλικία κατά τη διάρκεια ποδηλατικών θερινών εξορμήσεων στην Κηφισιά, συνδέθηκαν επίσης με στενούς οικογενειακούς δεσμούς στη συνέχεια (-ο Ανδρέας Βουρλούμης παντρεύτηκε το 1936 την Υπατία Παππά, αδελφή του γλύπτη-), ενώ, η μεταξύ τους επαφή, διαρκής ώσμωση και συνεχής ροή και ανταλλαγή σκέψεων, οπτικών εντυπώσεων και γραπτών σημειώσεων, τρόπων όρασης και πολυσχιδών οδών δημιουργίας, παρέμεινε ζωντανή, παράλληλη σε εξέλιξη και ενδελεχής για πολλές δεκαετίες – έως και τον θάνατο του Ανδρέα Βουρλούμη.
Τα έργα που αρθρώνουν το περιεχόμενο της έκθεσης, επιλέχθηκαν από κοινού από τους γιους των δύο δημιουργών, Παναγή Βουρλούμη και Αλέκο Παππά, που πέραν του συγγενικού τους δεσμού, συνδέονται επίσης με δυνατή φιλία. Τα ζωγραφικά έργα του Ανδρέα Βουρλούμη που συγκεντρώθηκαν για την έκθεση, προέρχονται από το οικογενειακό αρχείο του ζωγράφου και ιδιωτικές συλλογές, όπως αντίστοιχα και τα ζωγραφικά έργα του Γιάννη Παππά, ενώ τα περισσότερα μικρής και μεγάλης κλίμακας γλυπτά του Γιάννη Παππά που παρουσιάζονται στο κοινό αυτό αφιέρωμα, αποτελούν ευγενική παραχώρηση του Εργαστηρίου Γιάννη Παππά – Μουσείο Μπενάκη.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Στην έκθεση που αποτελεί έναν ελάχιστο φόρο τιμής της νεοσύστατης Δημοτικής Πινακοθήκης στον ζωντανό και οργανικό ίσκιο των δύο δημιουργών καθώς και στον πνευματικό και προσωπικό βίο τους, σημαντικό και κυρίαρχο τόπο και τρόπο αναφοράς αποτελεί η Αίγινα. Το οικείο τοπίο του νησιού που κατοικήθηκε και αγαπήθηκε εξίσου και από τους δύο, καθορίζοντας άμεσα ή και έμμεσα πολλά από τα έργα τους, διασώζει έως σήμερα μια αναλλοίωτη σχεδόν αύρα. Την ανάμνηση της ιδιαίτερης εκείνης φυσιογνωμίας που το καθιέρωσε ως προσφιλή προορισμό και τόπο κατοικίας, εργασίας, συνάντησης και αλληλεπίδρασης – αλλά και ως θεματικό πεδίο – τόσο για τους ίδιους όσο και για έναν αναπάντεχα μεγάλο αριθμό σημαντικών ζωγράφων και γλυπτών της γενιάς τους με τους οποίους επίσης συνδέθηκαν, σκιαγραφεί και αγκαλιάζει συνοπτικά το αφήγημα της έκθεσης.
Σηματοδοτώντας μια σχέση πολύτιμη, κυρίαρχη στα έργα που παρουσιάζονται εδώ, είναι η Αίγινα του φωτός και της απέριττης γραμμής, η Αίγινα του διαχρονικού μύθου. Η Αίγινα ως γραμμή του ορίζοντα, η απέναντί της ερημική Μονή ως θελκτική, αδρά σχεδιασμένη γυναικεία υπόσταση. Η Αίγινα της ώχρας και του αχνοπράσινου, του γαλανού και του χοντροκόκκινου. Η Αίγινα ως θερινό καταφύγιο και ως πνευματική καταφυγή, η Αίγινα των τεσσάρων εποχών και της περισυλλογής, η Αίγινα ως κυριάρχο και μνημονευμένο τοπίο, η Αίγινα ως δεύτερος μα και ως κύριος τόπος. Τόπος όπου ο Ανδρέας Βουρλούμης αναζητά τα σκόρπια και ελάχιστα, σαν «τον κυνηγό που βγαίνει να κυνηγήσει / και όσο περπατάει με το όπλο πετάγονται κυνήγια…Πετάγονται πέρδικές δεξιά, λαγοί αριστερά…».
Τόπος που ο Γιάννης Παππάς από τύχη αγαθή επισκέφθηκε «για να κατοικήσει στη συνέχεια ένα από τα ωραιότερα σημεία του που αγάπησε με το πρώτο βλέμμα»: «Αυτό είναι, αυτό πρέπει…», σημειώνει ο ίδιος στα «Τετράδια της Αίγινας…».
Επιστρέφοντας για μια ακόμη φορά στο τοπίο αυτό με τη συνταρακτική διαφάνεια που μας ανέθρεψε, κατανοώντας μέσω των παρουσιαζόμενων έργων το σημαίνον βάρος των ελάχιστων αποτυπώσεων, του λιτού όγκου, του απέρριτου περιγράμματος, συγκεντρώνοντας τα ευρήματα μιας σωστικής ανασκαπτικής διαδικασίας, αφουγκραζόμαστε και κατανοούμε τις μικρές αποθεώσεις της ύλης του, την βαθιά του επίδραση στους δύο δημιουργούς. Ξαναβρίσκουμε τις ζώσες μορφές μιας ασάλευτης διαχρονίας, τους θροΐζοντες ίσκιους ανάμεσα στα ραδινά κυπαρίσσια της Περιβόλας και τις πυκνές φυστικιές, απαράλλαχτες με εκείνες του Ανδρέα Βουρλούμη. Τα «μικρά ζωγραφικά ποιήματα που», κατά το Γιάννη Παππά, «όπως τα ποιήματα του λόγου, γεννούν αντηχήσεις στη ευαισθησία, ανακαλούν εικόνες και ψυχικές διαθέσεις…».
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Ανδρέας Βουρλούμης, Αίγινα Λιμάνι