Η έκθεση είναι συμπαραγωγή με το Ίδρυμα Ωνάση που για μία ακόμα φορά συμπράττει με το Μουσείο Μπενάκη και έρχεται να προστεθεί στην πολύχρονή τους συνεργασία, με πιο πρόσφατες τις εκθέσεις «Τ(ρ)όποι Λατρείας» του Τάσου Βρεττού (2015), «Όπυ Ζούνη – Τάξη στο Χάος» (2016) κ.ά. Το Ίδρυμα Ωνάση άλλωστε πιστεύει στις αποτελεσματικές συνέργειες μεταξύ πολιτιστικών φορέων που εμπνέονται από τις ίδιες ανησυχίες, έχουν την ίδια περιέργεια και συμβάλλουν στην ανάδειξη των Ελλήνων καλλιτεχνών.
Την επιμέλεια της έκθεσης έχουν οι Πολύνα Κοσμαδάκη και Γιώργος Τζιρτζιλάκης.
Ο κύκλος των έργων Anima I περιλαμβάνει ζωγραφικά έργα, γλυπτά, λευκώματα, αρχειακό υλικό, φωτογραφίες, μια επιλογή καθημερινών αντικειμένων από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη, εκδόσεις, βίντεο και ρούχα από την προπαρασκευαστική διαδικασία. Σε αυτό τον κύκλο έργων απασχολούν τον καλλιτέχνη θέματα όπως η μοναχικότητα, η ψυχική αγωνία, το ανδρόγυνο, η σεξουαλικότητα, η απόρριψη, η απώλεια, η άξεστη απελευθέρωση, η περιθωριοποίηση, οι συμπλεγματικές ταυτότητες και η μετάβαση από το ιδιωτικό στο δημόσιο.
Ο καλλιτέχνης επιλέγει για μοντέλα φίλους και γείτονες από τον περίγυρο, τους απεκδύει και τους ενδύει ειδικά για να τους φωτογραφίσει στο ιδιαίτερα διαμορφωμένο περιβάλλον του εργαστηρίου του, συμπεριλαμβάνοντας αντικείμενα καθημερινής χρήσης από τις Ιστορικές Συλλογές του Μουσείου Μπενάκη, όσο και φαινομενικά α-σήμαντα ή τετριμμένα αντικείμενα από τις φευγαλέες περιπλανήσεις της μητροπολιτικής ή οικιακής ζωής. Η φωτογραφική καταγραφή του συμβάντος αποτελεί την πρώτη σημασιοδοτική ύλη. Στη συνέχεια, η φωτογραφική εικόνα μεταφέρεται στον καμβά, όπου μεταμορφώνεται και διαθλάται από τη ζωγραφική γλώσσα. Το νέο μετασχηματισμένο υποκείμενο στο συμβολικό σύστημα της ζωγραφικής επιτέλεσης, είναι εκείνο το οποίο την ίδια στιγμή που το παρατηρούμαι το συμπληρώνουμε, επενδύοντας δικά μας πολιτισμικά νοήματα.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η Anima I του Γιάννη Βαρελά θέτει μια σειρά ερωτήματα για τις έννοιες της ταυτότητας και της ετερότητας, της εικονοφιλίας και της εικονομαχίας του εαυτού, της ομοιότητας και της διαφοράς, της κανονικότητας και της μη κανονικότητας, της ώθησης και της απώθησης, της μελαγχολίας και της έκστασης, του διμερούς και του πολλαπλού φύλου. Ποιά είναι η εικόνα του σώματος που έχει ο καθένας για τον εαυτό του και τον άλλο και ποιές είναι οι ενσώματες μεταμορφώσεις της; Πώς συγκροτείται και πώς επιτελείται ο εαυτός στην εποχή της πληροφορίας και της φρενήρους διαστολής των μέσων κοινωνικών δικτύωσης; Κι ακόμη: πρόκειται για μια αποκλειστικά εσωτερική εμπειρία ή για ένα αξεδιάλυτο πλέγμα σχέσεων, μεταβολών, πολιτισμικών αντιλήψεων και προβολών; Τέλος, ο κύκλος αυτών των έργων θέτει ερωτήματα για την ίδια τη ζωγραφική και τη σχέση της μ’ αυτές τις μεταβολές στο πλαίσιο της μετανθρώπινης συνθήκης.
Ο τίτλος της έκθεσης Anima I, αντλεί από τα αρχέτυπα της αναλυτικής ψυχολογίας του Carl Gustav Jung, σηματοδοτώντας τον τρόπο με τον οποίο ο Βαρελάς αντιλαμβάνεται τις αναπαραστάσεις του εαυτού ως φαντασιακή κατασκευή, η οποία συνδέεται με μια σειρά από ασυνείδητα φαινόμενα και τις εκφάνσεις του συλλογικού ασυνείδητου. Η Anima, στην περίπτωση αυτή, διερευνά τις πολλαπλές εικόνες του εαυτού, διαμέσου μύθων και μεταμορφώσεων, οραμάτων και φαντασμάτων. Τα υποκείμενα αυτής της αναζήτησης είναι κάτοικοι της πόλης που επιστρέφουν στο οικιακό περιβάλλον, ξανακερδίζοντας μια απωθημένη εκδοχή του εαυτού τους, μέσα από φαντάσματα, προβολές, μυθικές εικόνες, εσωτερικούς μονολόγους και διαλόγους. Μέσα από τη διαδικασία της ζωγραφικής επιτέλεσης τα υποκείμενα αυτά αποχαρακτηρίζονται από τις κοινωνικές συμβάσεις και επαναπροσδιορίζονται μέσα από μετασχηματισμούς και διαστρωματώσεις εικόνων, μοτίβων, χειρονομιών, ένδυσης και αντικειμένων. Οι ενορμήσεις, τα όνειρα, οι επιθυμίες, τα τραύματα και οι αρχετυπικές μορφές που προκύπτουν παραπέμπουν σε μια αδιαμεσολάβητη ψυχική εμπειρία στις πιο ακατέργαστες και αρχαϊκές επιβιώσεις τους (Nachleben der Antike).
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟN ΓΙΑΝΝΗ ΒΑΡΕΛΑ
Ο Γιάννης Βαρελάς (Ελλάδα, γ. 1977) ζει και εργάζεται μεταξύ Βιέννης και Λος Άντζελες. Αποφοίτησε από την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας (BFA) και από το Royal College of Art του Λονδίνου (MFA).
Ατομικές εκθέσεις (επιλογή): “Our House”, Galerie Forsblom, Στοκχόλμη (2018); “The Pomegranate Circus / Under The Chair”, Galerie Forsblom, Ελσίνκι (2017); “Monster”, Onassis Cultural Center, Αθήνα (2017); “A Duck and a Crutch”, Galerie Krinzinger, Βιέννη (2016); “Common People”, James Fuentes LLC, Νέα Υόρκη (2016); “New Flags for A New Country / Destroying Elvis”, Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, Αθήνα (2016); “New Flags for a New Country”, The Breeder Gallery, Αθήνα(2015); “Sleep My Little Sheep Sleep”, Contemporary Arts Center of Cincinnati, ΗΠΑ (2012); “Brown Box and the Broken Theater”, Galerie Krinzinger, Βιέννη (2012).
Ομαδικές εκθέσεις (επιλογή): “Ametria”, βασισμένο σε μια ιδέα του Roberto Cuoghi, διοργάνωση του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα (2015); “Paper – works from the Saatchi Collection”, Saatchi Gallery, Λονδίνο (2013); “Hell As Pavillion”, σε επιμέλεια της Νάντιας Αργυροπούλου, Palais de Tokyo, Παρίσι (2013); “Βραβείο ΔΕΣΤΕ 2011”, Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Αθήνα (2011); “Skin Fruit: Selections from The Dakis Joannou Collection”, σε επιμέλεια του Jeff Koons, New Museum, Νέα Υόρκη (2010); “Lebt und arbeitet in Wien III: Stars in a Plastic Bag”, σε επιμέλεια των Ξένια Καλπακτσόγλου, Raphaela Platow, Olga Sviblova και Angela Stief Kunsthalle Wien (2010); New Orleans Biennial Prospect 1, σε επιμέλεια του Dan Cameron, Νέα Ορλεάνη (2008); “Destroy Athens”, 1η Μπιενάλε της Αθήνας, σε επιμέλεια των Ξένια Καλπακτσόγλου, Poka Yio και Αυγουστίνο Ζενάκο, Αθήνα (2007).