Η τραγωδία του Ευριπίδη, «Ηρακλής Μαινόμενος», σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά, ξεκινά σύντομα την καλοκαιρινή της περιοδεία. Πρόκειται για ένα έργο εξαιρετικά ανθρώπινο, μα και σκοτεινό, με τον μυθικό Ηρακλή να βρίσκεται μπλεγμένος σε ένα ανελέητο παιχνίδι των Θεών.
Η υπόθεση
Η Θήβα βρίσκεται σε καθεστώς τυραννίας από τον Λύκο, αφότου ο Ηρακλής έφυγε για τον τελευταίο του άθλο. Ο πατέρας και η σύζυγος του Ηρακλή, εξόριστοι και μελλοθάνατοι, δεν έχουν καμία ελπίδα. Το ίδιο και ο Χορός που βρίσκεται ξαφνικά δούλος στο καθεστώς του Τυράννου Λύκου. Όταν ο Ηρακλής έρχεται από τον Άδη έχοντας καταφέρει όλους τους άθλους, ανατρέπει τον Λύκο και όλα δείχνουν ότι το τέλος τους θα είναι αίσιο. Αλλά η βούληση των Θεών – η Τυραννία του Ηρακλή – βάφει τα χέρια του ήρωα με το πιο νοσηρό αίμα. Το αίμα της γυναίκας και των παιδιών του, που θα σκοτώσει κεντρισμένος από τη μανία της Λύσσας.
Το CultureNow μίλησε για το έργο με την Άννα Καλαϊτζίδου.
Αν και πρόκειται μια από τις λιγότερο παιγμένες τραγωδίες του ποιητή, η κ. Καλαϊτζίδου ήταν αρκετά εξοικειωμένη με το έργο και πριν βρεθεί στο θίασο του Δ. Καραντζά, να ερμηνεύει τη Λύσσα. Για την ακρίβεια, είχε συμμετάσχει το 2002 στην παράσταση του ΚΘΒΕ, και μάλιστα ο «Ηρακλής Μαινόμενος» αποτελεί την πρώτη τραγωδία που έπαιξε. Η ίδια σχολίασε μάλιστα πως και στα δύο ανεβάσματα χρησιμοποιήθηκε η μετάφραση της Μαίρης Γιόση, ώστε «το κείμενο ξανά έτρεξε πολύ γρήγορα στο μυαλό μου».
***
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
-Υπάρχει κάποιο στοιχείο του έργου που θα λέγατε πως ξεχωρίζετε ιδιαίτερα;
Θα έλεγα πως ξεχωρίζω την αυθαίρετη λειτουργία των θεών! Το αίσθημα της αδικίας είναι κάτι πολύ κοινό σε αρκετές τραγωδίες αλλά στον Ηρακλή οι θεοί προκαλούν τεράστιο κακό σε έναν ήρωα που μόνο καλό έχει κάνει στην χώρα και έχει αποδώσει τις τιμές στους θεούς όπως τους πρέπουν. Αυτή η ανεξέλεγκτη και αναίτια τιμωρία με ταράζει βαθειά!
-Προσωπικά έχω κρατήσει από αυτή την ιστορία το πώς, κυρίως μέσα από τα λόγια του Αμφιτρύωνα, στήνεται ένα εγκώμιο στο ανθρώπινο, και την επίγεια πλευρά του μεγάλου ήρωα Ηρακλή. Κατά τη γνώμη σας η εξέλιξη του έργου έρχεται να ανατρέψει αυτή την οπτική;
Όχι, θα πω ότι δεν ανατρέπεται καθόλου αυτή η άποψη ίσα-ίσα ενισχύεται, γιατί ο Ηρακλής παρόλο που είναι ένας αναγνωρισμένος ήρωας στην Ελλάδα σε μόνιμη διαμάχη με το θεϊκό, τιμωρείται ως θνητός και με τον πιο φρικτό τρόπο. Και ως άνθρωπος αναγκάζεται να συνεχίσει να ζει, κάτι που ίδιος θεωρεί ως ύστατη πράξη γενναιότητας μετά απ’ όλα αυτά που του συνέβησαν.
-Επίσης, αν και μάλλον αποτελεί δημοσιογραφικό κλισέ, θα σας ζητήσω να μου πείτε αν βρίσκετε επίκαιρη τη θέση της Μεγάρας για την εξορία, και αν κάνετε συνδέσεις με το πώς αντιμετωπίζεται στο σήμερα η προσφυγική κρίση.
Δε θα την πω επίκαιρη, θα πω ότι είναι διαχρονική. Σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή κάποιος βρίσκεται εκδιωγμένος απο τον τόπο του, αποκομμένος από τους φίλους και την οικογένειά του. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιβιώσει και να συνδεθεί σε ένα καινούριο τόπο. Ο κόσμος μας είναι πολύ κυνικός και ο καθένας κοιτάζει με προσοχή τη ζωή του. Σπανια υπάρχει χώρος για τον άλλον, δυστυχώς. Πολλές φορές ξεπλένουμε γρήγορα την ενοχή μας βοηθώντας κάποιον πρόσκαιρα, αλλά πολύ δύσκολα σε βάθος χρόνου.
«Μόνο μια μέρα λένε ότι βάστα το καλωσόρισμα και το χαμόγελο για το φίλο που είναι εξόριστος» λέει ο Ευριπιδης…
-Θα θέλατε να μας πείτε μερικά πράγματα για τη σκηνοθεσία του Δημήτρη Καραντζά και την προσέγγισή του πάνω στο έργο;
Ο Δημήτρης αισθάνομαι ότι ακολούθησε σωστά και διακριτικά το υπέροχο και πολύ συγκινητικό αυτό έργο του Ευριπίδη, εστιάζοντας στο κομμάτι της φιλίας. Ο φίλος είναι ο άνθρωπος που την πιο τραγική στιγμή της ζωή σου μπορεί να στρέψει τη σκέψη σου ξανά στην αισιοδοξία. Να ακυρώσει αυτό το τρομαχτικό αίσθημα της μοναξιάς μόνο με τη διακριτική του παρουσία. Το βρίσκω πολύ συγκινητικό αυτό…
-Εσείς υποδύεστε τη Λύσσα, η οποία επί σκηνής κάνει την εμφάνισή της με την Ίριδα. Μπορείτε να μας σχολιάσετε το πώς οι δύο αυτοί χαρακτήρες κρίνουν τον Ηρακλή;
Οι δυο θεές σε αυτό το έργο έχουν τελείως διαφορετική τοποθέτηση και άποψη για τον Ηρακλή. Η Ίριδα είναι εντεταλμένη Της Ήρας, και αποφασισμένη να εκτελέσει το έργο που της ανέθεσε. Η Λυσσα εμφανίζεται με στοιχεία λογικής εξετάζοντας το έργο του Ηρακλή τη ζωή του και το πως φέρθηκε σε σχέση με τους θεούς. Τονίζει πως είναι άδικη η τιμωρία του και πως προκαλώντας Αναίτιο κακό μπορεί να φέρουν μεγαλύτερες συμφορές και στους θεούς και στους ανθρώπους. Παρόλα αυτά όταν οι θεοί επι Μένουν μέσω της ίριδας να κάνει αυτό που της λένε,το εκτελεί παρά την θέλησή της.
-Μπορεί μάλλον να γίνει και μια κριτική στη Λύσσα για το πώς ενώ διαφωνεί με τις διαταγές που έχει λάβει, τελικά αποδέχεται το ρόλο του εντολοδόχου. Συμφωνείτε;
Είναι ενα λεπτό κατά τη γνώμη μου ζήτημα. Η Λύσσα έχει μία ιδιότητα,και μία υποχρέωση να χρησιμοποιεί την ιδιότητα της οπότε της ζητάται. Εξέφρασε την άποψη της και την διαφωνία της, αλλά αυτή δεν έγινε αποδεκτή από τους θεούς, οπότε ήταν αναγκασμένη να εκτελέσει αυτό που της ζητήσανε. Η τήρηση των κανόνων είναι ένα ζήτημα που επιδέχεται μεγάλη συζήτηση. Το οτι η Λύσσα υπακούει στους κανόνες παρά την διαφωνία της έχει κάτι που το βρίσκω συγκινητικό. Είναι σαν την δημοκρατία άλλωστε που έχει το χαρακτηριστικό να καταστρέφεται μόνη της.
-Υπάρχει κάποιο σημείο της παράστασης για το οποίο ανυπομονείτε να δείτε την αντίδραση του κοινού;
Εμένα με συγκινεί αυτή η μαγική και πολύ αναμενόμενη άφιξη του Ηρακλή. Οπότε θα πω ότι αυτή τη στιγμή θα θέλω να δω τις αντιδράσεις του κοινού.
-Τέλος, αν θέλετε, μπορείτε να μοιραστείτε με τους αναγνώστες και αναγνώστριες του CultureNow κάποια άλλα επαγγελματικά σας σχέδια.
Μετά από την μεγάλη περιοδεία που θα κάνουμε με τον «Ηρακλή μαινόμενο»,θα είμαι στο θέατρο του νέου κόσμου σε ένα έργο που σκηνοθετεί ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος και λέγεται “crocodile fever “.
Διαβάστε επίσης:
Ηρακλής Μαινόμενος, του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά σε καλοκαιρινή περιοδεία