Ζευγάρι στη ζωή και στην τέχνη με ξεχωριστές καλλιτεχνικές προσωπικότητες κι αναγνωρίσιμους εικαστικούς δρόμους τόσο στην εγχώρια όσο και στη σύγχρονη γαλλική τέχνη, η Άννα Μαρία Τσακάλη και ο Εδουάρδος Σακαγιάν διασταυρώνουν την τελευταία τους δουλειά στην Πάτρα, προκειμένου να μιλήσουν για τη ζωή.
Ο Ε. Σακαγιάν εμβαθύνει τα τελευταία χρόνια προς την αφαίρεση, σε καθημερινές σκηνές που παραπέμπουν στις αστικές κοινωνίες. Ο χώρος τους είναι αναγνωρίσιμος, καθώς οι σύγχρονες μεγαλουπόλεις όλο και περισσότερο τείνουν να μοιάζουν, χάνοντας την ιδιαιτερότητά τους. Ο ζωγράφος μοιάζει να αποζητά την εσωτερική ζωή στην κοινότητα των ανθρώπων, το μυστήριο των ανθρώπινων συναθροίσεων, το αίσθημα του συλλογικού ανήκειν. Οι «θεατές» – θέμα στο οποίο επιστρέφει εμφατικά και συνιστά πια αναγνωρίσιμο σήμα της τέχνης του – λειτουργούν ως είδωλα της πραγματικότητας, εικόνες μιας φαινομενικά εύτακτης, αλλά ακινητοποιημένης κοινωνίας που ασφυκτιά σε καθηλώσεις, ανασφάλειες, υπαρξιακά αδιέξοδα. Όλοι μαζί προβάλλουν μέσα στη μοναξιά τους. Τη μνήμη της χαμένης ανθρώπινης ενότητας, την οποία επισημαίνει εμφατικά στο περιθώριο ενός έργου η παρουσία του αγγέλου, διαφυλάσσει ο Σακαγιάν σαν αντανάκλαση ενός κόσμου που κινδυνεύει να χαθεί στον ψηφιακό αιώνα του.
Αντίστοιχα, η φύση ως αντανάκλαση της ανθρώπινης συνθήκης αποτυπώνεται στο έργο της Α.Μ. Τσακάλη. Για τη ζωγράφο, η παρουσία του ανθρώπου υποβόσκει και δηλώνεται με τρόπο υπαινικτικό. Το ανθρώπινο πρόσωπο είναι γι’ αυτήν το πρόσωπο της φύσης, οπότε τα άνθη και τα λουλούδια είναι ο δικός της τρόπος να μιλήσει για τη ζωή. Πατώντας στο παμπάλαιο, κλασικό για τη ζωγραφική θέμα της Τοπογραφίας, η Τσακάλη καλλιεργεί τον δικό της πολύχρωμο κήπο σε μία δημιουργική προσπάθεια να ξαναβρεί η τέχνη τη χαμένη της «Οργανικότητα». Όχι με όρους νατουραλισμού, ούτε με φωτορεαλιστική διακοσμητικότητα. Σε σημεία του έργου δεν «εικονογραφεί» την πολυχρωμία της φύσης, αλλά την απαρνιέται, δημιουργώντας μια «άλλη» φύση μέσα από την αναζήτηση της τέχνης του ελάχιστου. Θέτει δικούς της όρους και κανόνες, ρυθμούς και εντάσεις και υποτάσσει το χυμώδες χρωματικό σύμπαν σε ένα παράλληλο πνευματικό – αισθητικό πεδίο.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Μέσα από τις εκφραστικές χειρονομίες, τους εννοιολογικούς στοχασμούς, τη φαντασιακή γεωμετρία, τη λυρική ευαισθησία, αλλά και τη χρήση συμβόλων με τις ιδεολογικές τους φορτίσεις, καθένας από τους δύο ζωγράφους αντιλαμβάνεται το τυχαίο – που σημαίνει τον άναρχο και σε ένα σημείο δομημένο αυτοσχεδιασμό – και το χρησιμοποιεί με τον δικό του τρόπο μέσα στη ζωγραφική. Υπάρχουν έργα στην έκθεση, όπου η εικόνα «υποχωρεί» με πιο χαρακτηριστική ίσως τα δύο δίμετρα έργα με τίτλους – Ζωομορφισμοί Α – Ζωομορφισμοί Β του Σακαγιάν, όπου παρατίθεται ένα μοτίβο θεατών και στο κέντρο του δεσπόζουν κηλίδες, με υπόνοιες από ζωόμορφες εικόνες. Παρόλο που έχουν καταλογογραφηθεί στην ομάδα των παραστατικών ζωγράφων, η Τσακάλη και ο Σακαγιάν ανήκουν σε ένα ευρύτερο πεδίο ζωγραφικής, καθώς ένα κομμάτι της δουλειάς τους είναι informel.
Μέσα από μια δημιουργική συμβίωση, μέσα από αλληλέγγυες σχέσεις προβληματισμών, μέσα από προσωπικά ερωτήματα, αμφιβολίες, ελπίδες, αλλά και γόνιμους στόχους, οι δύο καταξιωμένοι δημιουργοί της εικαστικής γενιάς του ’80 συνεχίζουν να ανιχνεύουν και να διερευνούν την καλλιτεχνική τους ταυτότητα μέσα από την κοινή τους έκθεση στην Πάτρα. Έτσι μπορεί να ιδωθεί και το νέο τους εγχείρημα: αυτή η ίδια η σχέση τους με τη ζωγραφική είναι οργανική που σημαίνει τη βιώνουν μαζί, αντλούν την ενέργειά της, μοιράζονται την αγωνία και τη χαρά της κι εξαιτίας της βρίσκουν ρυθμό. Τέχνη και ζωή σε μια αδιαπραγμάτευτη ενότητα όπου οι δημιουργοί συν-λειτουργούν σαν ευαίσθητοι καλλιτεχνικοί δείχτες.
Επιμέλεια έκθεσης: Κλεομένης Κωστόπουλος