Η Anna, soror. . . (Άννα, αδερφή μου…) πρωτογράφτηκε σε διάστημα μερικών εβδομάδων την άνοιξη του 1925, στη διάρκεια μιας παραμονής στη Νάπολη κι αμέσως μετά την επιστροφή μου από εκεί ˙ αυτό εξηγεί ίσως το γεγονός ότι η περιπέτεια του αδερφού και της αδερφής λαμβάνει χώρα και λύση κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας. Ξαναδουλεύτηκε το 1935.
Όσο για το Anna, soror…, ο τίτλος κατά το πρότυπο του Γκρέκο, του ταιριάζει αρκετά καλά, ως έμμεση αναφορά στον σπασμωδικό και τρεμάμενο τρόπο του μεγάλου ζωγράφου από το Τολέδο, σαν μια λαμπάδα που αναλίσκεται πολύ γρήγορα.
Με την Άννα, σορόρ… γεύτηκα για πρώτη φορά το υπέρτατο προνόμιο του μυθιστοριογράφου, το να χάνεσαι ολόκληρος μέσα στους χαρακτήρες σου ή να αφήνεις να σε στοιχειώνουν. Στη διάρκεια αυτών των λίγων εβδομάδων, κι ενώ συνέχιζα να επαναλαμβάνω τις ίδιες χειρονομίες και να αποδέχομαι τις συνήθεις συναναστροφές της ύπαρξης, ζούσα διαρκώς μέσα στα δύο αυτά σώματα και στις δυο αυτές ψυχές, γλιστρώντας από την Άννα στον Μιγκέλ και από τον Μιγκέλ στην Άννα, με την αδιαφορία εκείνη για το φύλο, η οποία πιστεύω πως αποτελεί το ίδιον όλων των δημιουργών, παρουσία των δημιουργημάτων τους.
Ο τίτλος της νουβέλας είναι δάνειο των δύο πρώτων λέξεων από την επιτύμβια επιγραφή που χαράχθηκε επάνω στον τάφο του Μιγκέλ και αποδίδουν το ουσιώδες. Πρόκειται για έναν έρωτα ανάμεσα σε έναν αδερφό και μια αδερφή, δηλαδή για ένα είδος υπέρβασης το οποίο είθισται να εμπνέει τους ποιητές που καταπιάνονται με μια οικειοθελή πράξη αιμομιξίας.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Από την Αναγέννηση ώς τα χρόνια μας με το θέμα έχουν ασχοληθεί μεγάλοι συγγραφείς όπως ο Τζων Φορντ, ο Μοντεσκιέ, ο Μπάυρον, ο Σατωβριάνδος, ο Γκαίτε, ο Τόμας Μανν και πολλοί άλλοι. Ίσως να μπορούμε να πούμε πως για τους ποιητές εξελίχθηκε γρήγορα σε σύμβολο όλων των ερωτικών παθών, τα οποία ξεσπούν με ακόμη μεγαλύτερη βιαιότητα, καθώς πλέον ούτε συγκρατούνται ούτε τιμωρούνται, αλλά ούτε και κρύβονται.
Η αιμομιξία παραμένει γεγονός ανομολόγητο, και σχεδόν αδύνατο να αποδειχθεί εκεί ακριβώς όπου τρέφουμε υποψίες για την ύπαρξή του. Πάνω στα πιο απότομα βράχια πέφτει με μεγαλύτερη σφοδρότητα το κύμα.
[Από το Επίμετρο της συγγραφέως που περιλαμβάνεται στην έκδοση ]
Μαργκερίτ Γιουρσενάρ
Η Μαργκερίτ Γιουρσενάρ, γεννημένη το 1903 στις Βρυξέλλες από Γάλλο πατέρα και μητέρα βελγικής καταγωγής, μεγάλωσε στη Γαλλία, αλλά ακολούθως διέμεινε κυρίως σε άλλες χώρες : Ιταλία, Ελβετία, Ελλάδα, και στη συνέχεια στις ΗΠΑ, στο νησί του Μάουντ Ντέζερτ, στη βορειοανατολική ακτή, μέχρι το θάνατό της το 1987.
Εκλέχθηκε μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας το 1980.
Το έργο της περιλαμβάνει τα μυθιστορήματα : Αλέξης (Alexis ou le Traité du vain combat, 1929), Η χαριστική βολή (Le coup de grâce, 1939), Ο οβολός του ονείρου (Denier du rêve, τελική εκδοχή 1959) ˙ τα πεζά ποιήματα : Feux (1936) ˙ ποιήματα έμμετρα : Les Charités d’Alcippe (1956)˙ νουβέλες : Διηγήματα της Ανατολής (Nouvelles Orientales, 1938) ˙ δοκίμια : Με την επιφύλαξη της εξακρίβωσης (Sous bénéfice d’ inventaire, 1962), Η σμίλη του χρόνου (Le temps, ce grand sculpteur, 1983), En pèlerin et en étranger (1989), έργα για το θέατρο, και μεταφράσεις, μεταξύ άλλων και των ποιημάτων του Κ. Π. Καβάφη.
Τα Απομνημονεύματα του Αδριανού (1951), ιστορικό μυθιστόρημα εκπληκτικής ακρίβειας, της έφερε παγκόσμια φήμη. Με την Άβυσσο (L’CEuvre au noir, 1968) τιμήθηκε με το βραβείο Fémina. Οι Ευλαβικές αναμνήσεις (Souvenirs pieux, 1974), τα Αρχεία του Βορρά (Archives du Nord, 1977) και το Τί ; Η αιωνιότητα (Quoi ? L’Éternité, 1988) αποτελούν το οικογενειακό τρίπτυχο του Λαβύρινθου του κόσμου (Le labyrinthe du monde). Τα περισσότερα έργα της έχουν μεταφραστεί και πρωτοεκδοθεί στα ελληνικά στο παρελθόν από τις Εκδόσεις Χατζηνικολή.
ΕΡΓΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: Γυναίκα με γούνα (λεπτομέρεια). Έργο αποδιδόμενο μέχρι πολύ πρόσφατα στον EL GRECO, αλλά σύμφωνα με τελευταίες αναλύσεις πιθανώς είναι του Ισπανού ζωγράφου του 16ου αι. ALONSO SANCHEZ COELLO (π. 1531-1588). Stirling Maxwell Collection, Pollok House, Γλασκώβη, Σκωτία. Φωτογραφία: © CSG CIC Glasgow Museums Collection / Bridgeman Images