Αντίποδες: συναυλία από την ΚΟΑ στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Στιβαρή, επιβλητική και πομπώδης η ορχηστρική Εισαγωγή της περίφημης όπερας του Ρίχαρντ Βάγκνερ «Οι Αρχιτραγουδιστές της Νυρεμβέργης» λειτουργεί ως ο υφολογικός αντίποδας της «Σκωτικής» Συμφωνίας του Φέλιξ Μέντελσον που «χαρτογραφεί» μουσικά το γκρίζο, μελαγχολικό και συχνά άγριο τοπίο της σκωτσέζικης γης.

Έτσι εξηγείται και η επιλογή του τίτλου («Αντίποδες») για τη συναυλία που δίνει η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, στο πλαίσιο του κύκλου «Γερμανοί Ρομαντικοί», την Παρασκευή 5 Δεκεμβρίου, στις 20.30, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, υπό τη μουσική διεύθυνση του Γκόλο Μπεργκ, από τους γνωστότερους σύγχρονους Γερμανούς αρχιμουσικούς. Το πρόγραμμα της βραδιάς περιλαμβάνει όμως και το απαιτητικότατο Δεύτερο κοντσέρτο για κλαρινέτο του Καρλ Μαρία Φον Βέμπερ, με σολίστ τον διακεκριμένο Γερμανό κλαρινετίστα και καθηγητή Γιοχάνες Γκμάιντερ.  

Tης συναυλίας θα προηγηθεί (στις 19:45) δωρεάν εισαγωγική ομιλία, για τους κατόχους εισιτηρίων, από τον Διευθυντή της Κ.Ο.Α. Στέφανο Τσιαλή.

Ο Βάγκνερ άρχισε να συνθέτει τους «Αρχιτραγουδιστές της Νυρεμβέργης», τη μοναδική όπερα με κωμικά στοιχεία της ωριμότητάς του, τον Μάρτιο του 1862. Ένα μήνα αργότερα είχε ολοκληρώσει την ορχηστρική Εισαγωγή, η οποία για πρώτη φορά ακούστηκε αυτοτελώς σε συναυλία στη Λειψία, το Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς, υπό τη διεύθυνση του ίδιου του συνθέτη. Η όπερα, όμως, που αναφέρεται, ως γνωστόν, στη μεσαιωνική γερμανική συντεχνία των τραγουδοποιών δεν ολοκληρώθηκε πριν από τον Οκτώβριο του 1867.

Τα περισσότερα έργα για κλαρινέτο του Γερμανού συνθέτη Καρλ Μαρία φον Βέμπερ είχαν πηγή έμπνευσης τον ήχο και τις ερμηνείες του διάσημου κλαρινετίστα και συμπατριώτη του, Χάινριχ Μπέρμαν. Οι δυό τους είχαν γνωριστεί στο Μόναχο το 1811. Την ίδια χρονιά ο Βέμπερ συνέθεσε και τα δύο του κοντσέρτα για κλαρινέτο κατά παραγγελία του βασιλιά της Βαυαρίας Μαξιμιλιανού Ιωσήφ Α’. Το δεύτερο εξ αυτών, υψηλότατων δεξιοτεχνικών απαιτήσεων, παίχτηκε για πρώτη φορά στις 25 Νοεμβρίου –με σολίστ φυσικά τον Μπέρμαν.

“Πιστεύω πως εκεί σήμερα βρήκα την αρχή της Σκωτικής Συμφωνίας μου”, έγραφε ο Μέντελσον τον Ιούλιο του 1829, μετά από την πρώτη περιήγησή του στη Σκωτία και την επίσκεψή του στο, συνδεδεμένο με την τραγική φιγούρα της Μαρίας Στιούαρτ, βασιλικό παλάτι Χόλυρουντ στο Εδιμβούργο. Τον επόμενο χρόνο ο Μέντελσον έκανε τα πρώτα σχεδιάσματα της Συμφωνίας που ολοκληρώθηκε ωστόσο δώδεκα χρόνια αργότερα. Τότε ο Μέντελσον διευκρίνισε με σαφήνεια ό,τι είχε αποτελέσει την πραγματική έμπνευση για τη Συμφωνία του: «Ανακαλύπτω τη μουσική σε εικόνες, ερείπια και φυσικά τοπία». Πράγματι, η Τρίτη συμφωνία είναι ένα μακρύ ηχητικό οδοιπορικό στο γκρίζο και μελαγχολικό τοπίο της σκωτσέζικης γης-εξ ου και το προσωνύμιο «Σκωτική» που προσέδωσε ο ίδιος ο συνθέτης στο έργο του.

Το πρόγραμμα της βραδιάς

ΡΙΧΑΡΝΤ ΒΑΓΚΝΕΡ (1813–1883)
Οι Αρχιτραγουδιστές της Νυρεμβέργης, εισαγωγή

ΚΑΡΛ ΜΑΡΙΑ ΦΟΝ ΒΕΜΠΕΡ (1786–1826)
Κοντσέρτο για κλαρινέτο και ορχήστρα αρ.2 σε μι ύφεση μείζονα, έργο 74

Διάλειμμα

ΦΕΛΙΞ ΜΕΝΤΕΛΣΟΝ (1809–1847)
Συμφωνία αρ.3 σε λα ελάσσονα, έργο 56 «Σκωτική»

Σολίστ: Γιοχάνες Γκμάιντερ, κλαρινέτο
Μουσική διεύθυνση: Γκόλο Μπεργκ

Με την ευγενική υποστήριξη της Γερμανικής Πρεσβείας στην Αθήνα