Άντον Τσέχωφ, Ο βυσσινόκηπος: Στο θέατρο του Νέου Κόσμου

Ο «Βυσσινόκηπος» του Άντον Τσέχωφ θα παρουσιάζεται στο θέατρο του Νέου Κόσμου σε σκηνοθεσία Παντελή Δεντάκη από τις …

5 Νοεμβρίου 2012.

Λίγα λόγια για το έργο:

Ένας πανέμορφος βυσσινόκηπος, που αναφέρεται στο «Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν» της Ρωσίας, πρόκειται να κοπεί και να χαθεί, γιατί δεν είναι πια «αποδοτικός». Μαζί του τελειώνει και χάνεται μια εποχή ευμάρειας, ανεμελιάς και ταυτόχρονα χυδαιότητας και διαφθοράς. 

Γύρω και μέσα σ’ αυτόν τον υπέροχο κήπο ζει και κινείται ένας ολόκληρος μικρόκοσμος, ένα φαινομενικά ανεξάντλητο δειγματολόγιο από χαρακτήρες που εκφράζουν τη δύσκολη μετάβαση από το παλιό στο νέο: άνθρωποι απαίδευτοι, σοβαροφανείς, αδρανείς και νωθροί, συναισθηματικά ανάπηροι, και την ίδια στιγμή ευαίσθητοι, εργατικοί, με όραμα για ένα καλύτερο και δικαιότερο αύριο. Που όλοι κινούνται από μια παράφορη ανάγκη να αγαπήσουν και να γεφυρώσουν την ερημιά τους, αλλά είναι τόσο ανίκανοι να το πραγματοποιήσουν. Πρόσωπα τραγικά, σε ένα κωμικό Ποίημα για το βαθύ και το ασήμαντο, το υψηλό και το γελοίο. 

Συντελεστές της παράστασης:

Σκηνοθεσία: Παντελής Δεντάκης
Επιμέλεια κίνησης: Αγγελική Στελλάτου
Κοστούμια: Γεωργία ΜπούρδαΣκηνικός χώρος: Νίκος Δεντάκης
Μουσική: Κώστας ΝικολόπουλοςΦωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Βοηθός σκηνοθέτη: Κατερίνα Μαούτσου
Φωτογραφίες: Εύη Φραγκολιά, Μιχάλης Θεοφάνους
Βίντεο: Σπύρος Αλιδάκης, Γιώργος Ναλπαντίδης

Παίζουν οι ηθοποιοί:
Μάκης Παπαδημητρίου, Μιχάλης Οικονόμου, Κατερίνα Λυπηρίδου, Όμηρος Πουλάκης, Σύρμω Κεκέ, Δημήτρης Πασσάς, Σοφία Γεωργοβασίλη, Μαρία Γεωργιάδου, Γιώργος Μελισσάρης, Δάφνη Δαυίδ, Μιχάλης Τιτόπουλος, Πέτρος Σπυρόπουλος, Σπύρος Πίτσος.

Σημείωμα του σκηνοθέτη:

Ο Βυσσινόκηπος είναι από ταπιο σπουδαία έργα της παγκόσμιας δραματουργίας. Μια αριστουργηματική πικρή κωμωδία. Γράφεται το 1904, ένα χρόνο πριν από την πρώτη επανάσταση των Μπολσεβίκων στη Ρωσία, σε μια περίοδο που η ρώσικη κοινωνία βιώνει το τέλος μιας διεφθαρμένης εποχής και αρχίζει να ψυχανεμίζεται τον ερχομό μια καινούργιας που φέρνει την ελπίδα, αλλά και το άγνωστο.

Ο Τσέχωφ, θέλοντας να μιλήσει για τα συμπτώματα αυτής της καταρρέουσας κοινωνίας –αλλά και γι’ αυτό που μόλις γεννιέται, γράφει συμβολικά για έναν υπέροχο βυσσινόκηπο που πρόκειται να κοπεί και να πουληθεί για να χτιστούν εξοχικές κατοικίες. Και οι ιδιοκτήτες αυτού του βυσσινόκηπου –που ζούσαν για χρόνια μέσα  στην πολυτέλεια και την ανεμελιά, χωρίς να κάνουν τίποτα– πρέπει να αποχωριστούν το ένδοξο παρελθόν τους. Θα χάσουν για πάντα τον «θαυμαστό τους κήπο» μιας και μένουν για χρόνια αδρανείς, ανίκανοι να αντιδράσουν και να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους!

Εμείς επιλέξαμε τον Βυσσινόκηπο έχοντας την ανάγκη να μιλήσουμε –μέσα από ένα τόσο σπουδαίο έργο– για την κρίση της δικής μας εποχής. Για τη δική μας κοινωνία που βίωσε μια περίοδο επίπλαστης ευμάρειας, μια περίοδο με «δανεικά και χωρίς ιδανικά», βουτηγμένη στη χυδαιότητα και τη διαφθορά. Θέλουμε να μιλήσουμε για τις ευθύνες όλων μας σε σχέση με «αυτό που χάνεται». Όσο παραμένεις νωθρός και αδρανής, όσο δεν δρας, τόσο πιο κοντά θα έρχεσαι στο τέλμα. Παράλληλα θέλουμε να μιλήσουμε για την πίστη σ’ αυτό που μπορούμε να κάνουμε, σ’ αυτό που μπορούμε να γίνουμε. Και θέτουμε το ερώτημα: «Μπορείς να ξεφύγεις απ’ αυτό που έχεις συνηθίσει, απ’ αυτό που εν τέλει έχει γίνει “φύση” σου;» Θέλουμε μέσα από μια κωμική σκοπιά, να ανοίξουμε ένα διάλογο για το βαθυστόχαστο και το αστόχαστο, για το σπουδαίο και το ασήμαντο, για τη  θέληση και την αδυναμία.

Σκέψεις των ηθοποιών

Μάκης Παπαδημητρίου:Η πώληση και τελικά το κόψιμο του Βυσσινόκηπου είναι το αποτέλεσμα της απελευθέρωσης των δούλων του 1861, που αποδυνάμωσε τη δύναμη των πλούσιων αριστοκρατών – ιδιοκτητών και δημιούργησε ελεύθερους πολίτες.
Ο Βυσσινόκηπος χρησιμοποιήθηκε από τον Τσέχωφ ως σύμβολο του παρελθόντος. Ενός παρελθόντος που ισοπεδώθηκε κυριολεκτικά από την πρόοδο του καινούριου.

Μιχάλης Οικονόμου:Άνοιγμα παλιών συρταριών – ξεδιάλεγμα παλιών ενθυμίων. Παιδικές κουβέρτες –δένομαι με πράγματα. Τι θέλω. Τι πετάω. Είμαι αυτός που είμαι ή είμαι αυτό που ήμουν;
Η όσφρηση είναι η πιο δυνατή αίσθηση και η μυρωδιά το πιο αστραπιαίο ταξίδι σε χρόνο και ψυχικό βάθος. Κανέλα. Φρεσκοκομμένος καφές. Καραμέλες «Αστακός». Λούνα παρκ. Άδεια φακελάκια από παλιά χαρτζιλίκια της γιαγιάς με ανορθόγραφες αφιερώσεις της. Φιλμ. Σούπερ 8. Το συρτάρι κλείνει και το χερούλι μένει στο χέρι.

Κατερίνα Λυπηρίδου:
«Κάποτε ζούσαν κάποιοι, που νόμιζαν πως είχαν παραμείνει “κάποιοι”, ενώ στην πραγματικότητα είχαν γίνει κ ά π ο ι ο ι  ά λ λ ο ι.  Αυτή ήταν η τραγωδία τους: νόμιζαν πως διατηρούσαν τη γοητεία τους. Κι έτσι έγιναν μυθιστορηματικά πρόσωπα. Γιατί στην πραγματική ζωή δεν έμεινε χώρος γι’ αυτούς».

Όμηρος Πουλάκης:
“Φοβάμαι και μισώ τα σοβαρά πρόσωπα. Φοβάμαι τις σοβαρές κουβέντες. Καλύτερα να σωπάσουμε. Να σωπάσουμε. Να σωπάσουμε.”

Ο Βυσσινόκηπος – Άντον Τσέχωφ Ρωσσία 1904
Η προτροπή του Πιότρ Σεργέιτς Τροφίμωφ στα υπόλοιπα πρόσωπα του έργου άραγε ηχεί αναχρονιστικά; Έχει a priori αξία η ερώτηση για την σύνδεση ενός κλασσικού θεατρικού έργου με το περιβόητο “σήμερα”;
Στην δεύτερη ερώτηση η απάντησή μου είναι – ως διανοητικό και συναισθηματικό παιχνίδι σίγουρα ναι -. Κάτω από αυτό το πρίσμα λοιπόν τολμώ να πω πως και στην πρώτη ερώτηση η απάντηση είναι – σίγουρα ναι -. Μια πιθανή αναδιαμόρφωση της παραπάνω προτροπής λοιπόν θα μπορούσε ίσως να είναι η εξής…”Φοβάμαι και μισώ. Όμως καλύτερα να μιλήσουμε. Να μιλήσουμε. Να μιλήσουμε.”

Δημήτρης Πασσάς:Ο βυσσινόκηπος είναι αχανής. Το ιστορικό τρίγωνο των Αθηνών, Σταδίου – Ερμού – Αθηνάς, είναι το ένα όγδοο του εμβαδού του. Ένα ρούβλι στην εποχή του έργου αντιστοιχεί περίπου σε ένα πενηντά ευρω, πολλά λεφτά, και τα σκορπάνε για πλάκα. Ένα βέρστι είναι λίγο πιο μεγάλο από χιλιόμετρο.
Ο Βυσσινόκηπος του Τσέχωφ έχει πολλή πλάκα. Αφού στην πρόβα τσακωθήκαμε κιόλας επειδή γελάμε πιο πολύ από όσο πάει σε ένα δράμα. Τώρα κλαίμε, από τα γέλια.