Το Pavillon Populaire του Μονπελιέ φιλοξενεί την πρώτη έκθεση στη Γαλλία φωτογραφιών του καλλιτέχνη-φωτογράφου του Ισπανικού Εμφυλίου Antoni Campañà οι οποίες παρέμεναν για χρόνια κρυμμένες σε δύο μυστηριώδη κόκκινα κουτιά. Ο Campañà (1906-1989) ήταν γνωστός για ένα έργο που έβαλε τα δυνατά του να το κρατήσει θαμμένο. «Αν ο παππούς μου ήταν εδώ, δεν θα είχε εγκρίνει αυτή την έκθεση» είπε, στα εγκαίνια, ο εγγονός του, ο Toni Monné Campañà.
Η έκθεση «Antoni Campañà. Κρυμμένα είδωλα, Αθέατες εικόνες του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου (1936-1939)» περιλαμβάνει τη φωτογραφική μαρτυρία του Καταλανού καλλιτέχνη, ήδη αναγνωρισμένου κατά την έναρξη της σύγκρουσης, ο οποίος κατέγραψε την τραγωδία της εποχής του.
Ταγμένος στο πλευρό της Β’ Ισπανικής Δημοκρατίας, υποστηρικτής της Καταλανικής ανεξαρτησίας, και ένθερμος Καθολικός, ο Campañà δημιούργησε ένα μοναδικό opus για τον Ισπανικό Εμφύλιο: κάλυψε όλη τη σύγκρουση χωρίς να αποσιωπεί τα αποτροπιαστικά που έκανε και η μία πλευρά και η άλλη· και μέσα από φωτογραφίες εξέφρασε τον βαθύ πόνο του να βλέπει τη χώρα του να σπαράσσεται.
«Φωτογράφισε την ωμή πραγματικότητα και δεν έπαιξε το παιχνίδι ούτε της προπαγάνδας της República ούτε της προπαγάνδας των Φρανκιστών» επισημαίνει ο επιμελητής της έκθεσης στο Μονπελιέ, καθηγητής στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης Arnau Gonzàlez i Vilalta.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Υπάρχει μια ρομαντική πλευρά στην ιστορία: όπως είχαμε τον Robert Capa, τον David Seymour (ή Chim) και τη «Μεξικανική βαλίτσα» της Gerda Taro, τώρα έχουμε τα δύο κόκκινα κουτιά του Campañà που περιείχαν πάνω από 5.000 εμφανίσεις και αρνητικά για τον Ισπανικό Εμφύλιο. Ωστόσο, αυτός ο θησαυρός ποτέ δεν προοριζόταν να εκτεθεί. Ο δημιουργός των φωτογραφιών δεν ήθελε να ξανανοίξει τις πληγές του Ισπανικού Εμφυλίου. Ωστόσο, μετά την ανακάλυψή τους το 2018 στο οικογενειακό γκαράζ, ακολούθησε έκδοση λευκώματος – «Το Κόκκινο Κουτί» – και μια μεγάλη έκθεση στη Βαρκελώνη. Και τώρα, για πρώτη φορά, αυτές παρουσιάζονται στη Γαλλία. Βέβαια, ο Antoni Campañà διαφέρει από φωτογράφους όπως ο Robert Capa, μιας και δεν αποτελεί πολεμικός ανταποκριτής. Με τον φωτογραφικό του φακό πάντως εστίασε σε μια πολιορκημένη Βαρκελώνη, που βρισκόταν σε πολιτικό αναβρασμό, με έντονα τα εμφύλια πάθη, τις φρικαλεότητες και τον πόνο.
Παρόλο που με την έκθεση εναντιώνεται στις επιθυμίες του παππού του, ο Toni Monné Campañà επιμένει πως «είναι ουσιώδους σημασίας να δείξεις αυτές τις φωτογραφίες σήμερα».
«Σε μια εποχή στην οποία η πληροφορία απειλείται από αλγόριθμους, είναι πολύ σημαντικό να ανακαλύπτεις εκ νέου και να δείχνεις δουλειές σαν και αυτήν» τονίζει ο Gilles Mora, καλλιτεχνικός διευθυντής του Pavillon Populaire.
Η έκθεση «Antoni Campañà – Icônes cachées – Les images méconnues de la guerre d’Espagne» ολοκληρώνεται στις 24 Σεπτεμβρίου.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ, montpellier.fr
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Ο σκιτσογράφος Francesc Nel·lo, με το σφυροδρέπανο στην πλάτη του, ζωγραφίζει αντιφασιστική προπαγάνδα στα τρένα του σταθμού του Sant Andreu το καλοκαίρι του 1936 ©Arxiu Campañà