Όπως υποδηλώνει ο τίτλος της έκθεσης, τα έργα αντανακλούν τις παύσεις (rests) στη μουσική σημειογραφία αντικατοπτρίζοντας την πρόθεση του καλλιτέχνη να ενορχηστρώσει μια «συμφωνία της σιωπής».
Για το project που παρουσιάζεται στην γκαλερί Kalfayan, ο καλλιτέχνης αντλεί έμπνευση από της μνήμες της παιδικής του ηλικίας προτού μεταβεί από τη Σερβία Μαυροβούνιο (Πρώην Γιουγκοσλαβία) στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης το 1999. Καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της θεματικής και της εικαστικής αφήγησης της νέας σειράς έργων διαδραματίζει επίσης η εμπειρία των ξέφρενων πανηγυρισμών για την νίκη της Πρώην Γιουγκοσλαβίας στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα της FIBA το 1998, τους οποίους διαδέχτηκαν μόλις λίγους μήνες αργότερα τα τραγικά γεγονότα λόγω των βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ.
Η έκθεση «Counting Rests» εκφράζει τη γοητεία που ασκούν στον καλλιτέχνη οι διάφοροι μηχανισμοί της ανθρώπινης μνήμης -όπως περιγράφονται στο «The Third Memory» του Pierre Huyghe- και οι οποίοι επηρεάζουν την προσωπική και συλλογική μνήμη καθώς επίσης και το πώς αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα. Ο «ήχος» είναι ένας ισχυρός μηχανισμός μνήμης. Τα έργα του Αντρέα Τζούροβιτς ρίχνουν φως στη σωματική μνήμη μέσα από τις προσωπικές του γνώσεις παραδοσιακών τεχνικών οργανοποιίας που βασίζονται στην προφορική παράδοση που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά. Ως εκ τούτου, ο καλλιτέχνης μεταφράζει την εμπειρία του ως κατασκευαστής μουσικών οργάνων, σε περίτεχνα και συναρπαστικά νέα έργα από ξύλο: ζωγραφικά έργα, γλυπτά και γλυπτικές εγκαταστάσεις. Επιπλέον, στην έκθεση θα παρουσιαστούν μια συλλογή προπολεμικών καλουπιών ιστορικής αξίας, σε διάλογο με ένα καλούπι που κατασκεύασε και χρησιμοποίησε ο καλλιτέχνης για τη δημιουργία μερικών από τα έργα του. Αυτή η εικαστική αντιδιαστολή όχι μόνο φωτίζει την καλλιτεχνική διαδικασία και την έρευνα πάνω στην οποία βασίζεται το project του Τζούροβιτς, αλλά ενθαρρύνει επίσης τον διάλογο μεταξύ παρελθόντος και παρόντος, δημιουργώντας μια βαθιά σύνδεση μέσα στο χρόνο.
Ταυτόχρονα, τα έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση εξετάζουν τη σχέση μεταξύ «παιχνιδιού» και «σύγκρουσης» και πώς αυτές οι έννοιες μπορούν να γίνουν πηγή χιούμορ αλλά και να εγείρουν αισθήματα αβεβαιότητας. Στον πυρήνα της εικαστικής πρακτικής του Τζούροβιτς βρίσκεται επίσης η αφαιρετική οντολογία του 21ου αιώνα («αντικειμενοστρεφής οντολογία» ή «OOO») επηρεασμένη από τον Χάιντεγκερ και η πεποίθηση ότι όλα τα υλικά είναι φορείς μνήμης. Έτσι, επέλεξε, για παράδειγμα, επαναχρησιμοποιημένο παρκέ γηπέδου μπάσκετ για τη δημιουργία ορισμένων γλυπτών, τα οποία αναφέρονται σε αποδομημένα σχήματα από μπάλες του μπάσκετ, υβρίδια μεταξύ μπάλας μπάσκετ και μουσικού οργάνου. Παράλληλα, τα επιτοίχια γλυπτά με σχήμα που μοιάζει με το σύμβολο του απείρου, αποτελούν στην πραγματικότητα διασδιάστατα αναπτύγματα του σχεδίου μιας μπάλας μπάσκετ.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η έκθεση «Counting Rests» αντανακλά το ενδιαφέρον του καλλιτέχνη για τον δυναμικό ρόλο της ‘σιωπής’ όπως αυτή εκφράζεται στη θεωρία του Jacques Lacan για τη «Συμβολική Τάξη», έναν όρο με τον οποίο ο Γάλλος Ψυχαναλυτής περιέγραψε το σύστημα γλώσσας και πολιτισμού που διαμορφώνει την ανθρώπινη εμπειρία και την κατασκευή της υποκειμενικότητας. Η σιωπή, μέσα σε αυτό το πλαίσιο, μπορεί να θεωρηθεί ως διακοπή ή διατάραξη της «Συμβολικής Τάξης». Μπορεί να αντιπροσωπεύει στιγμές που η γλώσσα αποτυγχάνει να συλλάβει πλήρως την πολυπλοκότητα των σκέψεων και των συναισθημάτων ενός ατόμου. Ταυτόχρονα, συνδέεται με το Πραγματικό, τον τομέα του μη-αναπαραστάσιμου και του άρρητου. Τα έργα τέχνης – πιθανά μουσικά όργανα του Τζούροβιτς, παραπέμπουν επίσης στη φιλοσοφία του Walter Benjamin ο οποίος ορίζει τη σιωπή ως χώρο δεκτικότητας και περισυλλογής. Έτσι, τα ‘άηχα’ έργα τέχνης που παρουσιάζονται στην έκθεση στην Kalfayan Galleries αποτελούν υλική αποτύπωση της πεποίθησης ότι η σιωπή παρακινεί τον θεατή να σταματήσει, να προβληματιστεί και να ασχοληθεί σε βάθος με την πρόσληψη-εμπειρία του έργου τέχνης.
Όπως αναφέρει ο καλλιτέχνης:
«Κατασκευάζω γλυπτά και εγκαταστάσεις με ιδιαίτερη σχολαστικότητα, εμπλουτισμένα με παραδοσιακές τεχνικές, τα οποία έχουν εν δυνάμει την ικανότητα να παράγουν ήχους που θυμίζουν μουσικά όργανα. Ωστόσο, αντί να γεμίζω το χώρο με ηχητικές δονήσεις, αγκαλιάζω τη δύναμη της σιωπής, προσκαλώντας τους θεατές να βυθιστούν στη σκέψη και τη φαντασία, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο τις εγγενείς δυνατότητες που έχουν αυτά τα σιωπηλά αντικείμενα.
Μέσω αυτής της έκθεσης, επιχειρώ να ενορχηστρώσω μια «συμφωνία σιωπής», ενθαρρύνοντας τους θεατές να οραματιστούν τους ήχους που θα μπορούσαν να παράγουν αυτά τα σιωπηλά αντικείμενα εάν η σιωπή υποχωρούσε. Στόχος μου είναι να πυροδοτήσω τον στοχασμό και την ενδοσκόπηση, ωθώντας κάθε θεατή να αναλογιστεί, στα πλαίσια της δικής του ζωής και εμπειρίας, την ενδιαφέρουσα αλληλεπίδραση μεταξύ σιωπής και μνήμης»
Θερμές ευχαριστίες στον Χρήστο Σπουρδαλάκη και το εργαστήριό του:
Στην έκθεση αυτή, ο Αντρέα Τζούροβιτς ενσωματώνει μια συλλογή προπολεμικών καλουπιών (σώμα, ηχείο, σκάφος) για την κατασκευή μουσικών οργάνων. Τα καλούπια αυτά, ηλικίας άνω των 80 ετών, είναι ένα πολύτιμο δάνειο για την έκθεση από τον Χρήστο Σπουρδαλάκη και το εργαστήριό του.
Αντρέα Τζούροβιτς – Σύντομο Βιογραφικό:
Ο Αντρέα Τζούροβιτς (γεν. 1987, Σερβία Μαυροβούνιο – Ντανίλοβγκραντ) ζει μεταξύ Λονδίνου και Αθήνας. Σπουδές: MFA in Fine Arts, The Slade School of Fine Art, Λονδίνο με υποτροφία από τον Οργανισμό NEON [2020-2022]. Απόφοιτος της Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας [2015-2020]. Βραβεία-Υποτροφίες: The Kenneth Armitage Foundation Postgraduate Sculptor Prize 2022 | UCL East Provosts Art Prize 2022 | Hari Art Prize (TBA) 2022 | Artworks – Πρόγραμμα Υποστήριξης Καλλιτεχνών Ιδρύμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) 2022.
Πρόσφατες ομαδικές εκθέσεις περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων: “Encore – New Greek Painting” (επιμ. Ελένη Κούκου, Χριστόφορος Μαρίνος, Θεόφιλος Τραμπούλης), Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων | “Lines In The Sand”, Incubator, Λονδίνο |“Doomed Companions. Unsubstantial Shades” (επιμ. Άκης Κόκκινος). Οργάνωση NEON, the D. Daskalopoulos Organisation for Culture and Development, Ελληνική Πρεσβευτική Κατοικία, Λονδίνο.
Έχει συνεργαστεί με τον ΟΗΕ σε προσπάθειες ευαισθητοποίησης των νέων σε ζητήματα ρατσισμού και την ανάγκη προστασίας των ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων (2013-2014). Για έξι χρόνια (2014-2020) εργάστηκε ως κατασκευαστής έγχορδων μουσικών οργάνων σε ένα από τα διασημότερα οργανοποιία της Ελλάδας (Neorion). Οι άριστες τεχνικές του γνώσεις σε πεδία που εκτείνονται από την τοιχογραφία εσωτερικών και εξωτερικών χώρων ως την οργανοποιία, τη χαλκοχυτική, την κεραμική, τη μουσική ακόμα και την κατασκευή ηλιοθερμικών συστημάτων και κλιματιστικών, μεταφράζονται σε εικαστικά έργα που αποδεικνύουν τη βαθιά γνώση και έρευνα του Τζούροβιτς σχετικά με τη διαδραστική σχέση μεταξύ ύλης, χώρου και θεατή.
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Αντρέα Τζούροβιτς, Kicking back comma, 2023, ξύλο (Padauk), δερμάτινο λουρί κιθάρας, βερνίκι ξύλου, διάμετρος 24 εκ. Ευγενική παραχώρηση του καλλιτέχνη και των Kalfayan Galleries