Η ιδιότυπη «Εξόδιος Λειτουργία», η οποία είναι αφιερωμένη στον μεγάλο κινηματογραφιστή Αντρέι Ταρκόφσκι, έρχεται στην οθόνη μας μέσω του nationalopera.gr/GNOTV από τις 12 Απριλίου έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2023. H GNO TV, η οποία αποτελεί έναν νέο άξονα προγραμματισμού της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, δημιουργήθηκε και λειτουργεί με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Το έργο Αντρέι: Ρέκβιεμ σε οκτώ σκηνές είναι μια ιδιότυπη σύγχρονη «Εξόδιος Λειτουργία» αφιερωμένη στον μεγάλο κινηματογραφιστή Αντρέι Ταρκόφσκι, τον δημιουργό που απέδωσε τις σκέψεις και τα αισθήματά του με εικόνες απαράμιλλης ομορφιάς και διανοητικού σφρίγους. Παράλληλα, όπως σημειώνει η συνθέτρια Δήμητρα Τρυπάνη, «το έργο είναι και ένα ρέκβιεμ για οποιονδήποτε δημιουργό αναζητά απεγνωσμένα μια “αγία” σιωπή, μια εσωτερική ηρεμία, μέσα στην αντάρα της ψυχής του».
Το μοναδικής πυκνότητας λιμπρέτο «μέσα από τη λοξή ματιά της ποίησης», το οποίο υπογράφει ο ποιητής, δοκιμιογράφος και δημοσιογράφος Παντελής Μπουκάλας, αφηγείται συνοπτικά τις ισάριθμες ταινίες του Ταρκόφσκι, παρακολουθώντας τα γεννήματα της ισχυρής καλλιτεχνικής συνείδησής του από τα Παιδικά χρόνια του Ιβάν (1962) έως τη Θυσία (1986). Οι επτά σκηνές του έργου αντιστοιχούν στα επτά μέρη του κειμένου του Γερμανικού Ρέκβιεμ αλλά και –κυρίως– στις επτά ταινίες που δημιούργησε ο Ταρκόφσκι στη διάρκεια της σύντομης ζωής του.
Στην ιδιότυπη αυτή «παράσταση ήχου», ο ήχος –κείμενο και μουσική αυστηρά συνδεδεμένα μέσα στην παρτιτούρα– είναι το κατεξοχήν αφηγηματικό μέσο. Η Τρυπάνη στη σύνθεσή της αξιοποιεί εντυπωσιακά τις χρωματικές ετεροφωνικές πολυφωνίες, την πολυστιλιστικότητα και τα σωματικά κρουστά. Παράλληλα, με τη χρήση της τεχνικής του κολάζ, τα διαλογικά θραύσματα από τις ταινίες του Ταρκόφσκι εγκιβωτίζονται στο συνολικό λειτουργικό κείμενο.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η Δήμητρα Τρυπάνη, εκτός από τη σύλληψη και τη σύνθεση του έργου, υπογράφει επίσης τη σκηνοθεσία και τη –σχεδόν επί σκηνής– πυρακτωμένη μουσική διεύθυνση του εννεαμελούς μουσικού συνόλου και των δεκαοκτώ ερμηνευτών. Την εντυπωσιακή σκηνική εγκατάσταση υπογράφει η Έλενα Σταυροπούλου, τα κοστούμια ο Νίκος Κόκκαλης, την κινησιολογία η Ερμίρα Γκόρο και τους φωτισμούς η Βαλεντίνα Ταμιωλάκη.
Οι εξαιρετικοί ερμηνευτές του έργου Σαβίνα Γιαννάτου, Φάνης Ζαχόπουλος, Νίκος Ζιάζιαρης, Χρήστος Θάνος, Μαριάννα Καβαλλιεράτου, Βάλια Καράγιωργα, Γιώργος Κασαβέτης, Δήμητρα Κοκκινοπούλου, Νάντια Κοντογεώργη, Χαρά Κότσαλη, Χριστίνα Μαξούρη, Ηρώ Μπέζου, Ειρήνη Μπιλίνη-Μωραΐτη, Γιώργος Νικόπουλος, Καλλιόπη Σίμου, Αλίκη Σιούστη, Φώτης Σιώτας, Αλέξανδρος Ψυχράμης ερμηνεύουν με μοναδικό τρόπο τις επί σκηνής ισάριθμες εκδοχές του Αντρέι, πρόσωπα υπαρκτά ή φανταστικά, κομβικούς χαρακτήρες από τις επτά ταινίες του, λειτουργώντας είτε ως μονάδες είτε ως ενιαίο «χορικό» σύνολο.
Ταυτότητα παράστασης
Αντρέι: Ρέκβιεμ σε οκτώ σκηνές
Σύλληψη, σύνθεση, μουσική διδασκαλία, σκηνοθεσία, μουσική διεύθυνση: Δήμητρα Τρυπάνη
Πρωτότυπο ποιητικό κείμενο: Παντελής Μπουκάλας
Σκηνικά: Έλενα Σταυροπούλου
Κοστούμια: Νίκος Κόκκαλης
Χορογραφία, κινησιολογία: Ερμίρα Γκόρο
Φωτισμοί: Βαλεντίνα Ταμιωλάκη
Σχεδιασμός ήχου: Κώστας Μπώκος
Ερμηνεύουν (αλφαβητικά): Σαβίνα Γιαννάτου, Φάνης Ζαχόπουλος, Νίκος Ζιάζιαρης, Χρήστος Θάνος, Μαριάννα Καβαλλιεράτου, Βάλια Καράγιωργα, Γιώργος Κασαβέτης, Δήμητρα Κοκκινοπούλου, Νάντια Κοντογεώργη, Χαρά Κότσαλη, Χριστίνα Μαξούρη, Ηρώ Μπέζου, Ειρήνη Μπιλίνη-Μωραΐτη, Γιώργος Νικόπουλος, Καλλιόπη Σίμου, Αλίκη Σιούστη, Φώτης Σιώτας, Αλέξανδρος Ψυχράμης
Μουσικό σύνολο
Φαίδων Μηλιάδης, Παναγιώτης Τζιώτης (βιολί), Αθηνά Γιατρά (βιόλα), Δημήτρης Τραυλός (βιολοντσέλο), Ίλυα Αλγκάερ (κοντραμπάσο), Δημήτρης Κούντουρας (φλάουτα με ράμφος), Αντώνης Βασιλειάδης (κρουστά), Γωγώ Ξαγαρά (άρπα), Αλέξης Μαστιχιάδης (όργανο)
Photo credit: Α. Σιμόπουλος