Συνέντευξη: Κατερίνα Χριστοδούλου
Τη συναρπαστική περιπέτεια ενός λαθρομετανάστη από τη Μαντινεία, που έβαλε στόχο ζωής να φτάσει στην Αμερική για μια καλύτερη ζωή, κατέγραψε, με λαϊκό και συνάμα εξαίσια δουλεμένο λόγο ο Θανάσης Βαλτινός στο βιβλίο του «Το Συναξάρι του Ανδρέα Κορδοπάτη- Βιβλίο πρώτο Αμερική» (1962, εκδ. Εστία). Ενα έργο που, παρότι μας γυρίζει στο 1903, αποδεικνύεται εξαιρετικά επίκαιρο και γίνεται ο καθρέφτης της σημερινής ζοφερής πραγματικότητας. Τον Ανδρέα Κορδοπάτη ζωντανεύει, δίνοντας ρεσιτάλ ερμηνείας, ο Αντώνης Αντωνίου στη «Θεατρική Σκηνή», υπογράφοντας επίσης τη θεατρική προσαρμογή και τη σκηνοθεσία. Επάξιοι σύμμαχοί του η μουσική τής Ευανθίας Ρεμπούτσικα και τα σκηνικά τού Νίκου Κασαπάκη.
«Ο Ανδρέας Κορδοπάτης, πρόσωπο υπαρκτό από τη Δάρα Μαντινείας, στο “Συναξάρι” εξιστορεί τις περιπέτειές του μέχρι να φτάσει στη Γη της Επαγγελίας, στην Αμερική, ακολουθώντας τη μοίρα χιλιάδων Ελλήνων μεταναστών» αναφέρει ο Αντώνης Αντωνίου. «Η ιστορία του κρύβει ένα μεγάλο κομμάτι της ιστορίας αυτής της χώρας και του αγώνα επιβίωσης των Ελλήνων. Μέσα από την αφήγησή του ξετυλίγονται όλα όσα πέρασαν οι μετανάστες μας, αλλά θα έλεγα πως παρά τις πάμπολλες δυσκολίες που εξιστορούνται, το πνεύμα τού έργου είναι αισιόδοξο και αγωνιστικό. Εστιάζει στην τρομερή επιμονή και στο πείσμα του πρωταγωνιστή, χαρακτηριστικά κατ’ εξοχήν ελληνικά».
Culturenow.gr: Πιστεύετε ότι αποτελούν χαρακτηριστικά και του σημερινού Έλληνα, ακόμη και του… μέχρι πρότινος «νεόπλουτου»;
Αντώνης Αντωνίου: Και του νεόπλουτου έλληνα. Μπορεί να έπεσε στην παγίδα του εύκολου πλουτισμού, αλλά μέσα του έχει φιλότιμο και ποιότητα. Στα δύσκολα, ο Ελληνας είναι αλληλέγγυος. Ως λαός πιστεύω πως έχουμε πολλά προτερήματα και, αν τα ενεργοποιήσουμε, μπορούμε να κάνουμε σημαντικότατα πράγματα.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Cul.N.: Παρά την τωρινή κρίση που περνάει σε όλους τους τομείς η χώρα;
A.A.: Ναι. Αν αναδυθούν τα στοιχεία τού πείσματος, του αγώνα και της αλληλεγγύης που προανέφερα, τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν. Αμφισβητούνται πια τα πάντα που μας έχουν διαμορφώσει. Η Ελλάδα που είχαμε και που έχουμε ακόμη, δεν έχει τίποτε να ζηλέψει. Είναι μια χώρα βουτηγμένη μέχρι το μεδούλι στη διαφθορά. Μια χώρα όπου το πρώτο και το τελευταίο πράγμα είναι το ρουσφέτι. Απληστία, κλεψιά και ίχνος αξιοκρατίας. Κι όμως, πιστεύω ακράδαντα πως οι Ελληνες αξίζουμε καλύτερη τύχη.
Cul.N.: Με ποιο τρόπο θα μπορούσαν να αλλάξουν οι συνθήκες;
A.A.: Με την αγανάκτηση του κόσμου. Αυτοί που καθορίζουν τα πράγματα πρέπει να καταλάβουν ότι δεν υπάρχει χώρος πια για τη διαφθορά, ότι το να κατέχεις την εκάστοτε εξουσία δεν σημαίνει απαραίτητα ότι μπορείς να κλέψεις. Πρέπει να τους δώσουμε το μήνυμα ότι δεν μπορούν να εξαγοράζουν τα πάντα με το πολιτικό ρουσφέτι. Πρέπει να τους φοβίσει με έναν τρόπο ο κόσμος. Εμένα δεν με ενδιαφέρει αν η αλλαγή θα επιτευχθεί μέσα από καλή πρόθεση ή μέσα από φόβο. Και η τέχνη πρέπει να ευαισθητοποιεί τον κόσμο και να του επισημαίνει συνεχώς ότι τα πράγματα έχουν και μια άλλη όψη από αυτή που ξέρουμε. Υπάρχει και η φωτεινή πλευρά των πραγμάτων, αρκεί να παλέψουμε γι αυτήν.
Cul.N.: Στο «Συναξάρι του Ανδρέα Κορδοπάτη», αν και η ιστορία διαδραματίζεται στις αρχές του 20ου αιώνα, διαπιστώνει κανείς πολλές αναλογίες με τη σημερινή εποχή.
A.A.: Υπάρχει μια εφιαλτική επικαιρότητα. Παλιά έφευγαν οι εργάτες, τώρα φεύγει το μορφωμένο παραγωγικό κομμάτι. Η χώρα θα μείνει ορφανή από ένα δυναμικό που θα μπορούσε να την πάει μπροστά. Κι όπως και τότε, και τώρα οι καινούργιοι μετανάστες κάνουν μια σημαντική θυσία. Πρόκειται πάλι για μια “ηρωική έξοδο” ενός λαού για επιβίωση. Γιατί έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί οι συνθήκες, για πολλούς η μόνη λύση είναι ο ξενιτεμός.
Βέβαια, πιστεύω πως έχουμε κι εμείς ευθύνη για το πώς μας συμπεριφέρονται οι ξένοι. Στην Ελλάδα, μετά το 1821, δεν δημιουργήθηκε ποτέ εθνική αστική τάξη ώστε να φροντίσει αυτόν τον τόπο. Η τάξη που επικράτησε ήταν αυτή των μεταπραττών και των κομπραδόρων. Όλοι οι κρατούντες ήταν εξαρτημένοι από μια ξένη δύναμη. Όπως και οι σημερινοί πολιτικοί έτσι και τότε οι κυβερνώντες υπηρετούσαν τα συμφέροντα των ξένων δυνάμεων, των Ρώσων, των Αγγλων, των Γάλλων κ.λπ. Κι αυτό συνετέλεσε στο να μην έχει η Ελλάδα δικό της προγραμματισμό και προσανατολισμό. Όπως ακριβώς συμβαίνει και τώρα.
Cul.N.: Πώς εισπράττει το κοινό την ιστορία τού Ανδρέα Κορδοπάτη;
A.A.: Οι αντιδράσεις του κοινού είναι πολύ συγκινητικές. Ο θεατής μετά το τέλος της παράστασης, παρά τις ταλαιπωρίες του πρωταγωνιστή, νιώθει μια αγαλλίαση, μια λύτρωση. Οι παλιότεροι γιατί τους ξυπνάει μνήμες, οι νεότεροι γιατί έχουν ακούσματα και γιατί αντιλαμβάνονται την επικαιρότητα του θέματος στη σημερινή, ιδιαίτερα δύσκολη εποχή.
Cul.N.: Σας ευχαριστώ πολύ
A.A.: Κι εγώ σας ευχαριστώ