Άπαντα τα πεζά – Γιώργος Χειμωνάς

Όλα τα πεζογραφικά έργα του Γιώργου Χειμωνά, του συγγραφέα που –«σημαδεμένος εξαρχής με τη σφραγίδα της ιδιοφυΐας», σύμφωνα με τη διατύπωση του Δ. Ν. Μαρωνίτη– «βρίσκεται ανάμεσα στον μύθο και στην ιστορία, στην τελετουργία και στο τετελεσμένο γεγονός, στην πεζογραφία και στην ποίηση» και «έχει κάτι το αγγελικό αλλά και το δαιμονικό συνάμα. Είναι ένας εξερευνητής της αβύσσου», όπως έχει σημειώσει ο Παναγιώτης Μουλλάς.

Ο τόμος περιλαμβάνει άπαντα τα πεζά του Γιώργου Χειμωνά –Πεισίστρατος, Η εκδρομή, Μυθιστόρημα, Ο γιατρός Ινεότης, Ο γάμος, Ο αδελφός, Οι χτίστες, Τα ταξίδια μου, Ο εχθρός του ποιητή–, εισαγωγικά κείμενα του Ευριπίδη Γαραντούδη, της Μάρως Δούκα, του Γιώργου Βέλτσου και του Αλέξανδρου Ίσαρη, καθώς και Παράρτημα με αποσπάσματα κριτικών για το έργο του.

Γιώργος Χειμωνάς

Ο πεζογράφος, μεταφραστής και ψυχίατρος Γιώργος Χειμωνάς γεννήθηκε στην Καβάλα στις 16 Μαρτίου 1936, σύμφωνα με τη ληξιαρχική πράξη γέννησής του, αλλά το 1939 σύμφωνα με δική του μαρτυρία. Ήταν το τρίτο παιδί της οικογένειας του τραπεζικού υπαλλήλου Αθανάσιου Χειμωνά και της Δέσποινας Κανέλλου. Το 1943 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στη Θεσσαλονίκη, όπου έμεινε μέχρι την αποφοίτησή του από την Ιατρική Σχολή του ΑΠΘ, το 1962· εκεί, το 1960, εκδόθηκε το πρώτο του βιβλίο, Πεισίστρατος, για το οποίο τιμήθηκε με το Λογοτεχνικό Βραβείο του Δήμου Θεσσαλονίκης. Ακολούθως μετακόμισε στην Αθήνα.

Το 1963, χρονιά που γνωρίστηκε με τη Λούλα Αναγνωστάκη, άρχισε να υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία. Από το 1964 (οπότε εκδόθηκε η Εκδρομή, για να ακολουθήσει δύο χρόνια αργότερα το Μυθιστόρημα) έως το 1967 έζησε στο Παρίσι, όπου μετεκπαιδεύτηκε στη νευρολογία, στην ψυχιατρική και στη νευροψυχολογία.

Με την επιστροφή του στην Αθήνα, εργάστηκε στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο και, από το 1969, στην έδρα Νευρολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (θα έφτανε αργότερα έως τη βαθμίδα του επίκουρου καθηγητή), όπου επίσης ίδρυσε και διηύθυνε το Νευροψυχολογικό Εργαστήριο. Το 1970, τη χρονιά του γάμου του με τη Λούλα Αναγνωστάκη, εκδόθηκε η διατριβή του Η στοματογλωσσοπροσωπική απραξία. Νευροψυχοπαθολογική μελέτη, καθώς και το επιστημονικό του βιβλίο Αφασία και λόγος. Νευροψυχολογική μελέτη. Το 1971 γεννήθηκε ο γιος του, Θανάσης Χειμωνάς, και εκδόθηκε το τέταρτο λογοτεχνικό βιβλίο του, Ο γιατρός Ινεότης. Το 1970 συμμετείχε στον συλλογικό τόμο αντιδικτατορικού περιεχομένου Δεκαοχτώ κείμενα και το 1972 απολύθηκε από το Αιγινήτειο Νοσοκομείο, με διαταγή του χουντικού καθεστώτος. Άνοιξε τότε το ιδιωτικό του ιατρείο, το οποίο έκλεισε το 1994.

Το 1974 εκδόθηκε το λογοτεχνικό βιβλίο του Ο γάμος· τον Ιούλιο του ίδιου έτους εγκαταστάθηκαν οικογενειακώς στο Παρίσι, από όπου επέστρεψαν τον Μάιο της επόμενης χρονιάς. Το 1975 επανήλθε στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο (όπου θα έμενε έως το 1997) και στη θέση του στο πανεπιστήμιο από όπου όμως εν τέλει παραιτήθηκε για να αφοσιωθεί στην έρευνα και στη συγγραφή. Το 1976 εκδόθηκε το έκτο λογοτεχνικό του έργο, Ο αδελφός, και το 1979 το έβδομο, Οι χτίστες. Το 1980 ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της Εταιρείας Συγγραφέων. Το 1984, ως μέλος του Ελληνικού Γλωσσικού Ομίλου, συμμετείχε, μαζί με τον Γεώργιο Μπαμπινιώτη, τον Αριστοτέλη Νικολαΐδη και τον Αριστόξενο Σκιαδά, στη συντακτική επιτροπή του βιβλίου Ελληνική γλώσσα: Αναζητήσεις και συζητήσεις (ο δεύτερος τόμος εκδόθηκε το 1986)· την ίδια χρονιά εκδόθηκε το δοκιμιακό βιβλίο του Έξι μαθήματα για τον λόγο, καθώς και το όγδοο λογοτεχνικό βιβλίο του, Τα ταξίδια μου (Α΄ Κρατικό Βραβείο Διηγήματος)· ένατο και τελευταίο λογοτεχνικό του έργο, Ο εχθρός του ποιητή, εκδόθηκε το 1990.

Από το 1998 και έως τον θάνατό του στις 27 Φεβρουαρίου 2000, σε νοσοκομείο στο Παρίσι από μικροβιακή λοίμωξη, σύμφωνα με το ιατρικό ανακοινωθέν, ζούσε μεταξύ Αθήνας και Παρισιού. Για το θέατρο μετέφρασε την Ηλέκτρα του Σοφοκλή (1984), τις Βάκχες (1985), τη Μήδεια (1989) και τον Ορέστη (1998) του Ευριπίδη και τα σαιξπηρικά έργα Άμλετ (1988) και Μάκβεθ (1996). Το 1992 δημοσίευσε το λιμπρέτο της όπερας Πυλάδης, που σκηνοθέτησε και σκηνογράφησε ο Διονύσης Φωτόπουλος, ενώ τη μουσική υπέγραφε ο Γιώργος Κουρουπός. Η ενασχόλησή του με την ψυχιατρική αποτέλεσε θέμα των εξής επιστημονικών του έργων: Έξι μαθήματα για τον λόγο (1984), Ο λόγος. Μάθημα έβδομο και τελευταίο: Ο χρόνος και το σύμβολο (1985), Η δύσθυμη αναγέννηση. Όγδοο μάθημα για τον λόγο (1987), Το ένατο μάθημα για τον λόγο (2001). Δημοσίευσε επίσης τα βιβλία: Τα όνειρα της αϋπνίας. Το ιερατείο του ύπνου και η διά των ονείρων καύσις των αιρετικών της νύχτας (1994) και Ποιον φοβάται η Βιρτζίνια Γουλφ (1995). Έργα του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, στα γαλλικά, στα γερμανικά και στα ιταλικά.

Σημείωμα επιμελήτριας έκδοσης:

Στην έκδοση αυτή, παρουσιάζονται όλα τα λογοτεχνικά πεζά έργα του Γιώργου Χειμωνά σύμφωνα με τη χρονολογική σειρά της πρώτης έκδοσής τους. Ως προς την αναπαραγωγή των κειμένων, κατά κανόνα ακολουθήθηκε η πρώτη έκδοση κάθε έργου, εκτός και εάν ο συγγραφέας είχε στις κατοπινές εκδόσεις προβεί σε διορθώσεις (πέραν των απλών τυπογραφικών αβλεψιών). Ως προς την ορθογραφία και τη στίξη, ακολουθήθηκαν με απόλυτο σεβασμό οι συγγραφικές επιλογές, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να αποφευχθεί η ορθογραφική διπλοτυπία σε ορισμένες λέξεις για τις οποίες ο συγγραφέας επιλέγει διαφορετική γραφή από βιβλίο σε βιβλίο. -Ελένη Κεχαγιόγλου