Με όχημα αποσπάσματα από εμβληματικά έργα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και φόντο τα ιστορικά γεγονότα της εποχής, η έκθεση επιδιώκει να σκιαγραφήσει πτυχές αυτής της καθοριστικής περιόδου για το έθνος. Κείμενα σπουδαίων λογοτεχνών, ανάμεσά τους ο Ηλίας Βενέζης, ο Στράτης Μυριβήλης, ο Κοσμάς Πολίτης, η Διδώ Σωτηρίου, αλλά και μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα, ζωντανεύουν σκηνές που προκαλούν συγκίνηση. Η ζωή «απέναντι», στιγμιότυπα από τη Μικρασιατική Εκστρατεία και την Καταστροφή, το τέλος και ο ξεριζωμός, η επανεκκίνηση στην Ελλάδα, η ενσωμάτωση των προσφύγων και η διατήρηση της μνήμης ξεδιπλώνονται στις εκθεσιακές ενότητες. Παράλληλα, η έκθεση αναδεικνύει το ισχυρό αποτύπωμα που άφησαν οι Μικρασιάτες πρόσφυγες στην τοπική ιστορία και την ανάπτυξη της περιοχής, αλλά και τη γενικότερη επίδραση που είχε η παρουσία τους σε τομείς της ελληνικής κοινωνίας.
Για την πραγματοποίηση της έκθεσης, τα προσφυγικά σωματεία της Χίου, τοπικοί φορείς αλλά και ιδιώτες συλλέκτες δάνεισαν στο ΠΙΟΠ αντικείμενα από τις συλλογές τους. Αρχειακό υλικό και φωτογραφίες, ιερά κειμήλια και προσωπικά αντικείμενα που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες από «απέναντι» αφηγούνται με μοναδικό τρόπο συγκινητικές ανθρώπινες στιγμές στο πλαίσιο της Ιστορίας. Μεταξύ άλλων, οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να δουν τον Επιτάφιο του Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής Κρήνης (Τσεσμέ), επιστολές από το Μέτωπο, μια σφραγίδα των Ελληνικών Ταχυδρομείων της Σμύρνης, χειροποίητα τάματα, το κλειδί της εξώθυρας σπιτιού, ένα αστικό νυφικό του 20ού αιώνα, κεντημένα προικιά, τετράδια μαθητών και άλλα απλά καθημερινά αντικείμενα.
Η έκθεση τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της Ομοσπονδίας Προσφυγικών Σωματείων Ελλάδος (Ο.Π.Σ.Ε.).
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Δελτίο ταυτότητας Δημήτρη Σμυρνιούδη, © Συλλογή Γεωργίου Μουτσάτσου
