Από Μηχανής Θέατρο: Θεατρική περίοδος 2011-2012

Η Εταιρεία Θεάτρου Συν-Επί (+,Χ), τη θεατρική περίοδο 2011-2012 συνεχίζει παρουσιάζοντας ένα συνεχώς εξελισσόμενο ρεπερτόριο που …

έχει μια διαρκή ακολουθία.

Θεωρούμε ότι το ρεπερτόριο ενός θεάτρου πρέπει να στηρίζεται αφενός στα κλασσικά έργα και αφετέρου να παρακολουθεί τη σύγχρονη ευρωπαϊκή και ελληνική θεατρική γραφή. Η πρόταση όμως της φετινής θεατρικής περιόδου είναι βαθειά επηρεασμένη από τη μέγιστη εθνική κρίση που βιώνουμε στον τόπο μας.

Το θέατρο είναι το ικανότερο όχημα που με οδηγό τη γλώσσα μπορεί να ενδυναμώσει την ελπίδα και την πίστη ότι υπάρχει μέλλον. Πιστεύουμε ότι το μόνο όπλο που μπορεί κανείς να αντιτάξει σήμερα απέναντι σε αυτή τη δύσκολη στιγμή της Ελλάδας είναι η γλώσσα, γιατί η γλώσσα είναι το μόνο εργαλείο που πάντα στο παρόν, μας επιτρέπει να γνωρίζουμε το παρελθόν και να πιστεύουμε σε ένα μέλλον.

Σ’ αυτή στηρίζονται η ιστορία, η παράδοση, ο πολιτισμός και συνεπώς η εθνική ταυτότητα. Γι΄ αυτό το λόγο το ρεπερτόριο της θεατρικής σεζόν 2011-2012 περιορίζεται σε ένα άπαικτο στην Ελλάδα κλασικό έργο (Χένρικ Ίψεν), ένα σύγχρονο γαλλικό (Εμμανουέλ Νταρλέ) σε πρώτη παρουσίαση και τα υπόλοιπα είναι τρία σύγχρονα ελληνικά θεατρικά κείμενα σε πρώτη παρουσίαση και δύο σημαντικότατα νεοελληνικά λογοτεχνικά κείμενα των αρχών του εικοστού αιώνα στα πλαίσια των μελοδραματικών αναγνώσεων που εξελίσσονται και παρουσιάζονται θεατροποιημένα.

Εταιρεία Θεάτρου Συν–Επί (+,Χ)

Γιώργος Βέλτσος
Ρημάζει
Συνεργασία Εταιρείας Θεάτρου Συν-Επί (+,Χ) με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Πρώτη παρουσίαση

Ρημάζει, ζει-με-το-ρήμα, καταρρέει δηλαδή, αυτό. Διότι αυτό μιλά, και λέει ότι ρημάζει. Δεν υπάρχει το υποκείμενο, δεν γίνεται λόγος για το «εγώ», αυτό, ούτε αρσενικό ούτε θυληκό, χάνει προοδευτικά τη δύναμή του (ρημάζει), αλλά την ίδια στιγμή εμπαίζει τα διπολικά ζεύγματα γιατί αυτό ζει με το ρήμα.

Ουδέτερο λοιπόν, όπως το  νοεί ο Ρόναλντ Μπαρτ, μέσος όρος δηλαδή, ενεργητικό και παθητικό και συγχρόνως, διαρκώς μετέωρο σε ένα αέναο πήγαινε-έλα, ανάμεσα στο ελάχιστο και το ελάχιστο, εκείνη την (α)νυπαρξία που γίνεται ωστόσο πράξη γιατί ό,τι είναι πλέον δυνατό δεν είναι άλλο από εκείνο το «δεν είμαστε τίποτα, είμαστε το παν» που ψάλλει η Διεθνής και που τραγουδά με τον τρόπο του το Ρημάζει. Το στοίχημα του Γιώργου Βέλτσου να υποστηρίζει σε όλα του τα κείμενα την απόσταση από τον τρεχούμενο ρεαλισμό και να εντοπίζει ποιητικά τη διαφυγή από τη σκηνή και την πράξη μέσα από έργα όπου ό,τι εγγράφεται δεν είναι το ίχνος της αντίθεσης ανάμεσα στην κατάφαση και την άρνηση, αλλά η διολίσθηση από παγιωμένα νοήματα και προκαταλήψεις.

Όλα τα έργα του Βέλτσου (ποίηση, θέατρο, δοκίμια, αρθρογραφία) είναι, σε διαφορετικό βαθμό, φροντισμένα αποσπάσματα μιας εν προόδω αυτο-βιο-γραφίας. Ο Βέλτσος θέτει ακατάπαυστα και αξεδιάλυτα τη γραφή στην υπηρεσία του βίου και το βίο στην υπηρεσία της γραφής. Η σκηνή της γραφής δε χωράει στη σκηνή του θεάτρου, ξεχειλίζει από αυτήν. Στην πλοκή του θεάτρου ο Βέλτσος αντιτείνει την πλέξη μιας παιγνιώδους γραφής. Μιας γραφής που παίζει πέρα από –και περιπαίζει– το είδος και το σημείο «θέατρο».

Χάρης Ράπτης

Σκηνοθεσία  Ρούλα Πατεράκη
Επιμέλεια σκηνικού χώρου Νίκος Αναγνωστόπουλος

Ο Χρόνης Μπότσογλου θα παραχωρήσει ένα έργο του για τις ανάγκες της παράστασης

Μουσική  Γιώργος Κουμεντάκης
Ερμηνεύει ο Γιώργος Βέλτσος
Μέγαρο Μουσικής 20 Οκτωβρίου 2011
Από Μηχανής Θέατρο 21 -26 Οκτωβρίου 2011

Εμμανουέλ Νταρλέ
Την Τρίτη στο Σούπερ-Μάρκετ
Πρώτη παρουσίαση στην Ελλάδα
Το έργο θα εκδοθεί μαζί με επίμετρο από τις εκδόσεις Αιγόκερως

Η Μαρί-Πιέρ είχε χρόνια να εμφανιστεί στη γειτονιά της παιδικής της ηλικίας. Το πατρικό της σπίτι το εγκατέλειψε τότε που αποφάσισε να γίνει «αυτή καθεαυτή» και να απομακρυνθεί από το περιβάλλον που την ήξερε ως Ζαν-Πιέρ. Αλλά εδώ και λίγους μήνες η μητέρα της πέθανε, ο ηλικιωμένος πατέρας της έμεινε μόνος, και αυτό η Μαρί-Πιέρ δεν μπορούσε να το αγνοήσει.

Αποφασίζει λοιπόν να αφιερώσει μια μέρα την εβδομάδα, συγκεκριμένα την Τρίτη, στη φροντίδα του πατέρα της. ΄Εκτοτε κάθε Τρίτη επιστρέφει στο πατρικό της. Φτάνει πρωί με το πρώτο τραίνο και αμέσως στρώνεται στη δουλειά: καθαρίζει το σπίτι, πλένει και σιδερώνει τα ρούχα και, το σημαντικότερο, συνοδεύει τον πατέρα της στο  Σούπερμαρκετ για να κάνουν μαζί τα ψώνια της εβδομάδας. ΄Ηδη μέσα στο σπίτι η συνύπαρξη είναι δύσκολη, η δυσκολία επιτείνεται  με την έξοδο στον δρόμο και κορυφώνεται στον χώρο του Σούπερμαρκετ όπου η Μαρί-Πιέρ, μόνη ή σε συνδυασμό με τον πατέρα της, είναι ο πόλος έλξης όλων των βλεμμάτων, η εισβολή της διαφορετικότητας στην πεζή καθημερινότητα, το νούμερο, το θέαμα. 

Μετάφραση Μήνα Πατεράκη
Σκηνοθεσία  Κατερίνα Μπερδέκα
Σκηνικά-Κοστούμια  Νίκος Αναγνωστόπουλος
Μουσική  Δημήτρης Παπαλάμπρου
Χορογραφία Αντωνίνα Βλουτή
Φωτισμοί Τάσος Παλαιορούτας
Ερμηνεύει ο Φαίδων Καστρής
Πρώτη Παράσταση 10 Νοεμβρίου 2011

Κωνσταντίνος Χρηστομάνος – Το έργο του
Α’ Μέρος
Κωνσταντίνος Χρηστομάνος
Iστορία απλή και λυπητερή
«Κερένια κούκλα»
Συμπαραγωγή Εταιρείας Θεάτρου Συν-Επί (+,Χ) & Δραματικού Θεάτρου–Ρούλα Πατεράκη στα πλαίσια των μελοδραματικών αναγνώσεων που φέτος εξελίσσονται και παίρνουν μια πιο θεατροποιημένη μορφή με θίασο ηθοποιών.

«Είχε όλα τα εξωτερικά γνωρίσματα των καμπούρηδων: φαρδειές μασέλες, πεταγμένο πηγούνι, μεγάλα φλογισμένα μάτια, πολλήν εξυπνάδα και πολύ φαρμάκι. Ομως τι μεγάλη δημιουργική πνοή, πόση ποίηση μέσα σ’ αυτό το ελεεινό πήλινο σκεύος!». Ετσι περιγράφει ο Κώστας Βάρναλης τον Κωνσταντίνο Χρηστομάνο, έναν αισθητή των αρχών του 20ού αιώνα και πρωτεργάτη του νεοελληνικού μυθιστορήματος.

Μεγαλοαστικής καταγωγής, ο Χρηστομάνος είχε λάβει εξαίρετη μόρφωση, έγινε διάσημος με το πολυσυζητημένο και απαγορευμένο «Βιβλίο της Αυτοκρατείρας Ελισάβετ», στο οποίο κατέγραφε τις συνομιλίες του με την άτυχη αυτοκράτειρα το 1891 – 2.

Ενώ η σημαντικότατη προσφορά του στο χώρο του θεάτρου με τη Νέα Σκηνή (1901–1905), η οποία καθιέρωσε πρακτικά στην Ελλάδα το ρόλο του σκηνοθέτη και μετέφερε στην Ελλάδα τον απόηχο της ευρωπαϊκής πρωτοπορίας δεν έχει δεόντως αποτιμηθεί. Ευφυής, δύσμορφος και πικρόχολος, ο Χρηστομάνος δημιούργησε μεγάλες προσδοκίες που ο πρόωρος θάνατός του, όμως, το 1911, τον εμπόδισε να εκπληρώσει. Το 1911, μετά το θάνατό του, εκδίδεται η «Κερένια κούκλα», αυτό το «αθηναϊκό μυθιστόρημα», όπως ο ίδιος το ονόμαζε, μια «ιστορία απλή και λυπητερή – γιατί απλή και λυπητερή είναι η ζωή». Είχε δημοσιευθεί σε συνέχειες σε εφημερίδες, το 1908, και οξυδερκείς κριτικοί, όπως ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, είχαν ήδη εντοπίσει τις αρετές – όσο και κάποια αδύνατα σημεία του.

Η μεγάλη επίδραση που άσκησε ο Χρηστομάνος στη μετέπειτα πεζογραφία, με το περιορισμένο πεζογραφικό του έργο, την «Κερένια κούκλα» και το «Βιβλίο» επί της ουσίας, είναι αδιαμφισβήτητη και έχει υπογραμμιστεί από μια σειρά κριτικούς και νεοελληνιστές, από τον Τέλλο Αγρα ώς τον Μάριο Βίττι. Ο Χρηστομάνος ήταν περιβεβλημένος με την αχλύ του μύθου, ο οποίος, όπως φαίνεται, δεν άφησε το μυθιστόρημά του να περιπέσει στη λησμονιά, και συνέχισε να επανεκδίδεται, αν όχι αδιαλείπτως, πάντως, αρκετά συστηματικά. Προφανώς, επειδή το ίδιο το βιβλίο εξακολουθεί να μιλάει στον αναγνώστη, ασχέτως εποχής, και παρά τη λυρική υπερβολή που υπονομεύει σε ορισμένα σημεία τη διάρθρωση και την ανέλιξή του.

Η «Κερένια κούκλα» αφηγείται την ιστορία ενός ερωτικού τριγώνου, με ολέθρια κατάληξη. Ενα όμορφο παλικάρι, ο ξυλογλύπτης Νίκος, παντρεύεται μια μεγαλύτερή του γυναίκα, τη Βεργινία, η οποία αρρωσταίνει βαριά όταν αποβάλει. Μια όμορφη μικρούλα, η Λιόλια, έρχεται να βοηθήσει με τις δουλειές του σπιτιού, ο Νίκος την ερωτεύεται, η Βεργινία το αντιλαμβάνεται και καθώς είναι παράφορα ερωτευμένη με το Νίκο, πηγαίνει μια ώρα αρχύτερα στον τάφο. Ο Νίκος παντρεύεται τελικά τη Λιόλια, η οποία γεννά ένα παιδί ίδιο με τη Βεργινία, που γρήγορα πεθαίνει. Η συνέχεια της ιστορίας είναι ακόμα πιο σκοτεινή.

Διδασκαλία  Ρούλα Πατεράκη
Σκηνικά-Κοστούμια Νίκος Αναγνωστόπουλος
Μουσική  Νίκος Πλάτανος
Φωτισμοί  Αλέκος Γιάνναρος

Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί της Εταιρείας Θεάτρου Συν-Επί (+,Χ) που συμμετέχουν στην παράσταση Το ξύπνημα των νεκρών του Χένρικ Ίψεν
Πρώτη Παράσταση 23 Νοεμβρίου 2011

Χένρικ Ίψεν
Το ξύπνημα των νεκρών
Πρώτη παρουσίαση στην Ελλάδα
Η παράσταση τελεί υπό την αιγίδα της Νορβηγικής Πρεσβείας
Το έργο θα εκδοθεί μαζί με Επίμετρο από τις εκδόσεις Νεφέλη

Το ξύπνημα των νεκρών, το τελευταίο έργο του Ίψεν, που κυκλοφόρησε στην Κοπεγχάγη στις 19 Δεκεμβρίου του 1899, συγκαταλέγεται ανάμεσα στα σημαντικότερα έργα του. Πιθανόν να είναι το καλύτερο έργο του. Είναι το τελευταίο από τα έργα που ξεκίνησαν με Το Κουκλόσπιτο, ένας σπουδαίος δραματικός επίλογος.

O Άρνολντ Ρούμπεκ, διάσημος γλύπτης και μέλος της Ακαδημίας Τεχνών της Νορβηγίας έχει βρεθεί σε ένα παραθαλάσσιο σπα μαζί με τη σύζυγό του Μάγια. Η σχέση τους περνάει κρίση. Η Μάγια παρασύρεται από έναν βάναυσο κυνηγό, τον Ούλφχαϊμ, σε ένα ανοδικό ταξίδι γεμάτο πάθος προς την κορυφή ενός γειτονικού βουνού. Ο Ρούμπεκ από την άλλη αναγκάζεται να αποτινάξει την ψυχρότητα και τον κυνισμό του, όταν συναντάει μια όμορφη γυναίκα από το παρελθόν του, την Ειρήνη. Ξυπνώντας μέσα του μνήμες ενός άλλου εαυτού, πόθους και αναγκάζοντάς τον να έρθει αντιμέτωπος με τη δημιουργική του δύναμη, η Ειρήνη τον οδηγεί στη βουνοκορφή.

Φαίνεται πως η προχωρημένη ηλικία του Ίψεν, αντί να λειτουργήσει ανασταλτικά, διόγκωσε τη φαντασία, το μυστήριο και τη διάθεση του για ακραίο πειραματισμό και μείξη των πιο ετερόκλητων ειδών – σε αυτό το έργο συνδυάζονται αλχημικά το οικογενειακό δράμα, ο νατουραλισμός, με την οριακή ποιητικότητα και τα ριζοσπαστικά «ονειρικά δράματα/ dream plays» του Στρίντμπεργκ. Όπου και να προσπαθήσουμε να το κατατάξουμε και με όποια κλειδιά να προσπαθήσουμε να το αποκρυπτογραφήσουμε, Το ξύπνημα των νεκρών δεν θα πάψει ποτέ να είναι ένα ερωτηματικό.

Μετάφραση-Σκηνοθεσία Ρούλα Πατεράκη
Σκηνικά Λίλη Πεζανού
Σκηνοθεσία βίντεο Γιώργος Σκεύας
Φωτισμοί Αλέκος Γιάνναρος
Βοηθός Σκηνοθέτη Α΄ Τασία Σοφιανίδου
Βοηθός Σκηνοθέτη Β΄ Αλεξάνδρα Κουρούσια

Ερμηνεύουν οι Άκις Βλουτής, Γιώργος Γιαννώτας, Δέσποινα Γκάτζιου, Γιώργος Ντούσης, Ρούλα Πατεράκη, Τασία Σοφιανίδου

Πρώτη Παράσταση 11 Ιανουαρίου 2012

Κωνσταντίνος Χρηστομάνος – Το έργο του
Μέρος Β’
Κωνσταντίνος Χρηστομάνος
Το Βιβλίο της Αυτοκράτειρας Ελισάβετ ή Φύλλα Ημερολογίου (TAGBUCHER)
Πρώτη παρουσίαση
Συμπαραγωγή της Εταιρείας Θεάτρου Συν-Επί(+,Χ) & του Δραματικού Θεάτρου-Ρούλα Πατεράκη στα πλαίσια των μελοδραματικών αναγνώσεων που φέτος εξελίσσονται και παίρνουν μια πιο θεατροποιημένη μορφή με θίασο ηθοποιών.

Σαν από άλλον κόσμο η μαύρη αυτοκρατόρισσα έστεκε μπροστά μου, κυρά κι αρχόντισσα όλης αυτής της λαμπροσύνης.

Το 1891, ο Κωνσταντίνος Χρηστομάνος αναγορεύεται διδάκτωρ της Φιλοσοφίας και δέχεται την πρόταση των Ανακτόρων της Αυστρίας να διδάξει την ελληνική γλώσσα στην Αυτοκράτειρα Ελισάβετ, τη θρυλική «Σίσσυ». Μαγεύεται από τη «μελαγχολική αυτοκράτειρα», τη θαυμάζει, τη λατρεύει, βαθιά και πλατωνικά, ως «γητεύτρα της φαντασίας, άφθαστο των Ονείρων και της Ωριοσύνης καταφύγιο». Γίνεται αφοσιωμένος ακόλουθος της, τη συνοδεύει μάλιστα στο ταξίδι της στην Κέρκυρα το 1892, τη χρονιά που ολοκληρώνεται το «Αχίλλειον», το παλάτι-ησυχαστήριό της στο νησί.

Λίγο μετά τη δολοφονία της Ελισάβετ το 1898, αποφασίζει να της αφιερώσει το Tagebucher (Φύλλα ημερολογίου), μια λυρική μυθιστορηματική βιογραφία της, η οποία όμως προξενεί την έντονη δυσαρέσκεια των Ανακτόρων και γίνεται η αιτία να εγκαταλείψει, ως ανεπιθύμητος, τη Βιέννη. Το 1908, το έργο κυκλοφορεί στα ελληνικά, με τον τίτλο «Το βιβλίο της Αυτοκράτειρας Ελισάβετ».
Χάρη στο πολυμεταφρασμένο αυτό βιβλίο, ο Κωνσταντίνος Χρηστομάνος γίνεται ο πρώτος Έλληνας συγγραφέας με ευρωπαϊκή εκδοτική επιτυχία, αλλά και προπομπός του ελληνικού αφηγηματικού μοντερνισμού του 20ού αιώνα.

Διδασκαλία Ρούλα Πατεράκη
Σκηνικά-Κοστούμια Νίκος Αναγνωστόπουλος
Φωτισμοί Αλέκος Γιάνναρος
Μουσική Νίκος Πλάτανος
Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί της Εταιρείας Θεάτρου Συν-Επί (+,Χ) που συμμετέχουν στην παράσταση Το ξύπνημα των νεκρών του Χένρικ Ίψεν
Πρώτη Παράσταση 1 Φεβρουαρίου 2012

Σωτήρης Σαμπάνης
Ευγενείς Αγωνίες
Πρώτη παρουσίαση
Το έργο θα εκδοθεί μαζί με επίμετρο από τις εκδόσεις Αιγόκερως

Η Ισμήνη μικρή. Λατρεύει να ξηλώνει κλωστή-κλωστή ξεφτισμένα μαντηλάκια, να βλέπει τους καπνούς από τα τσιγάρα που κάνουν ωραία σχήματα στο φως της μηχανής στον κινηματογράφο, να μετράει μέχρι το εβδομήντα πέντε για να ξαναγεμίσει το καζανάκι, να ανοίγει το ραδιόφωνο για να ακούσει τραγούδια και θέατρο.

Η Ισμήνη ενήλικη. Μένει με τα αδέλφια της στην Αθήνα. Δουλεύει σε μια βιοτεχνία παιχνιδιών. Ερωτεύεται, χωρίζει, μένει δώδεκα μέρες νηστική, με τσιγάρα, νερό και αναμνήσεις μόνο.
Η Ισμήνη μεγαλύτερη και παντρεμένη. Ο άντρας της λέει ότι θα χωρίσουν την ώρα που πρέπει και όλες οι καμπάνες του κόσμου χτυπούν χαρμόσυνα μέσα της. Και χωρίζει. Και πιστεύει πως από φόβο σμίγουν οι άνθρωποι, από φόβο φτιάχνουν οικογένεια… από φόβο χτίζουν σπίτια… Το φόβο τους στεγάζουν εκεί μέσα…
Το θεατρικό έργο Ευγενείς Αγωνίες του Σωτήρη Σαμπάνη έχει βραβευθεί με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Θεατρικού Έργου από το Υπουργείο Πολιτισμού το 2009.

Μέσα από τις ταραγμένες περιόδους της μεταπολεμικής Ελλάδας, η ηρωίδα διανύει ενώπιόν μας τρεις φάσεις της ζωής της με μια σπαρακτική, αφοπλιστικά αληθινή φωνή.

Σκηνοθεσία Τάκης Τζαμαργιάς
Σκηνικά-Κοστούμια Νίκος Αναγνωστόπουλος
Φωτισμοί Τάσος Παλαιορούτας
Ερμηνεύει η Μίνα Αδαμάκη
Πρώτη Παράσταση 4 Φεβρουαρίου 2012

Στέλιος Λυκουρέσης
X-Tokio (Επιτόκιο)
Επί παραγγελία σε πρώτη παρουσίαση

Ο νέος συγγραφέας Στέλιος Λυκουρέσης δημιουργεί κατά παραγγελία της Εταιρείας Θεάτρου Συν-Επί (+,Χ) και του νέου σκηνοθέτη Μιχάλη Κωνσταντάτου ένα κείμενο σύγχρονου προβληματισμού άμεσα συνδεδεμένο με τις δύσκολες στιγμές που περνά η χώρα μας. Σε ατμόσφαιρα ανακριτηρίου οι ηθοποιοί βρίσκονται αποκλεισμένοι από το κοινό, τους βλέπουμε, αλλά τους ακούμε μόνο από τα ηχεία. Ο τρίτος ηθοποιός βρίσκεται μέσα στο κοινό και ελάχιστες φορές περνάει πίσω από το γυαλί. Οι καίριοι προβληματισμοί εκφράζονται μέσα από την κινηματογραφική ταχύτητα και τη χρήση πολυμέσων. Ο συνδυασμός εικόνας, ήχου και σιωπής έχουν στόχο να καθηλώσουν τον θεατή και να τον βάλουν μέσα στο παιχνίδι που στήνει ο συγγραφέας.

Σκηνοθεσία Μιχάλης Κωνσταντάτος
Σκηνικά-Κοστούμια Νίκος Αναγνωστόπουλος
Μουσική Επιμέλεια Γιώργης Σακελλαρίου
Φωτισμοί Γιάννης Φώτου
Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί Γιώτα Αργυροπούλου και δύο άντρες ηθοποιοί που δεν έχουν βρεθεί ακόμα.
Πρώτη Παράσταση 6 Μαΐου 2012